Νέες δικλείδες ασφαλείας εξετάζουν οι τράπεζες στα εμβάσματα

Της Βάσως Αγγελέτου

Ενίσχυση των μηχανισμών ασφαλείας στα εμβάσματα εξετάζουν οι τράπεζες, σε μια προσπάθεια να ελαχιστοποιήσουν τα ποσοστά απάτης ή λάθους στη μεταφορά χρημάτων μεταξύ τραπεζικών λογαριασμών.

Τους τελευταίους μήνες, οι ελληνικές τράπεζες εξετάζουν μια νέα υλοποίηση που αναμένεται να αποδειχθεί "σωτήρια" για την αποτροπή της απάτης ή του λάθους στη μεταφορά χρημάτων μεταξύ τραπεζικών λογαριασμών.

Πρόκειται για τη λειτουργία "Confirmation of Payee" (επαλήθευση αποδέκτη) η οποία δίνει στον αποστολέα του εμβάσματος τη δυνατότητα να επαληθεύσει το όνομα του αποδέκτη προτού πατήσει το "κουμπί" για την αποστολή των χρημάτων. 

Η δυνατότητα αυτή παρέχεται, προς το παρόν, μόνο για μεταφορές χρημάτων μεταξύ της ίδιας τράπεζας. Σε αυτή την περίπτωση, το όνομα του δικαιούχου εμφανίζεται με έναν συνδυασμό γραμμάτων και αστερίσκων ώστε να προστατεύονται τα προσωπικά του δεδομένα βάσει GDPR.

Την πολύτιμη αυτή πληροφορία αναμένεται να προσφέρουν, αρχικά, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες και η Viva που κατέχουν το 97% των τραπεζικών λογαριασμών (IBAN) της χώρας. Η νέα διατραπεζική υλοποίηση αναμένεται, σύμφωνα με πληροφορίες, να τεθεί σε εφαρμογή εντός του πρώτου τριμήνου του έτους.

Η δυνατότητα επαλήθευσης IBAN προσφέρεται ήδη στην Ολλανδία (2017), στη Γαλλία (2018), στο Ηνωμένο Βασίλειο (2020) και στη Γερμανία (2017). Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία της υπηρεσίας στην Ολλανδία, τα οποία "δείχνουν" μείωση των περιστατικών απάτης κατά 81% και των λανθασμένων εμβασμάτων κατά 67%. 
 
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η Lloyds Bank διαπίστωσε ότι για τις επιχειρήσεις που δεν χρησιμοποιούν την υπηρεσία της επαλήθευσης IBAN υπάρχει 100 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα οι πελάτες να πέσουν θύμα απάτης.  

Οι απάτες στα εμβάσματα "κοστίζουν" ακριβά

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το 2021 πραγματοποιήθηκαν 392.391 συναλλαγές απάτης με πιστωτική ή χρεωστική κάρτα, συνολικής αξίας 13,4 εκατ. ευρώ. Στις μεταφορές πίστωσης (εμβάσματα) σημειώθηκαν 8.395 περιστατικά απάτης, ωστόσο το ύψος των συναλλαγών αυτών ήταν 26,3 εκατ. ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί η ραγδαία αύξηση των περιστατικών απάτης στα διατραπεζικά εμβάσματα το 2021, σε σύγκριση με το 2022, όπου είχαν καταγραφεί μόλις 1.179 συναλλαγές απάτης, συνολικού ύψους 6,2 εκατ. ευρώ. 

Το πρώτο εξάμηνο του 2022, οι συναλλαγές απάτης με κάρτα ανήλθαν σε 136.153 με συνολική αξία 6,2 εκατ. ευρώ, ενώ για τις συναλλαγές με μεταφορά πίστωσης δεν υπάρχουν ακόμη διαθέσιμα στοιχεία λόγω της αλλαγής της μεθοδολογίας της ΕΚΤ. Με βάση τα παραπάνω στοιχεία, η πιθανότητα απάτης στις συναλλαγές με κάρτα ανέρχεται σε 0,02% των συναλλαγών, ενώ στα εμβάσματα ισούται μόλις με 0,00199%.

Παρότι τα διατραπεζικά εμβάσματα παρουσιάζουν πολύ μικρότερη συχνότητα στα περιστατικά απάτης, αναλογούν σε υψηλότερα χρηματικά ποσά, καθώς συνήθως ανταποκρίνονται σε συναλλαγές υψηλότερης αξίας. Ένας από τους βασικούς λόγους είναι ότι χρησιμοποιούνται κατά κόρον από τις επιχειρήσεις - σε αντίθεση με τις συναλλαγές με κάρτα που χρησιμοποιούνται κυρίως από φυσικά πρόσωπα.

Αντιθέτως, η πιθανότητα απάτης ή λάθους για μεταφορές χρημάτων έως 500 ευρώ μέσω της διατραπεζικής υπηρεσίας IRIS, είναι ουσιαστικά μηδαμινή δεδομένου ότι ο δικαιούχος επιλέγεται από τον κατάλογο των επαφών στο τηλέφωνο του αποστολέα. Εξαιρετικά χαμηλά είναι τα περιστατικά απάτης και στις μεταφορές χρημάτων εντός της ίδιας τράπεζας, καθώς εμφανίζεται -μερικώς- το όνομα του δικαιούχου.

Πηγές του κλάδου εξηγούν στο Capital.gr ότι, καθώς οι μεταφορές χρημάτων μεταξύ τραπεζικών λογαριασμών κερδίζουν διαρκώς έδαφος στις προτιμήσεις των καταναλωτών, είναι ακόμη πιο κρίσιμο ο χρήστης να ελαχιστοποιεί την πιθανότητα λάθος ή απάτης κατά τη μεταφορά των χρημάτων του.

Από τότε, μάλιστα, που εφαρμόστηκαν οι άμεσες πληρωμές (instant payments) στη χώρα μας, δίνοντας στους πολίτες τη δυνατότητα να μεταφέρουν χρήματα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα μεταξύ διαφορετικών τραπεζών -εγχώριων ή ευρωπαϊκών- είναι ακόμη πιο κρίσιμο να εφαρμοστούν όλες οι διαθέσιμες δικλείδες ασφαλείας.

Ένα βήμα πριν την υποχρεωτικότητα

Σημειώνεται, πάντως, ότι το Confirmation of Payee αρχικά θα είναι μια εθνική λύση, δηλαδή θα υλοποιηθεί σε επίπεδο χώρας. Αυτό σημαίνει ότι η πληροφορία του ονόματος του δικαιούχου θα παρέχεται μόνο για εμβάσματα σε ελληνικά IBAN και όχι σε τράπεζες του εξωτερικού, π.χ. Revolut.

Αποτελεί, ωστόσο, το πρώτο βήμα για την υιοθέτηση της ευρωπαϊκής οδηγίας που αναμένεται να ψηφιστεί και να εφαρμοστεί εντός τους 2023. Σύμφωνα με το προσχέδιο που έχει τεθεί σε διαβούλευση, η νέα λειτουργικότητα θα εφαρμοστεί υποχρεωτικά από όλες τις ευρωπαϊκές τράπεζες, στις οποίες θα έχουν περιθώριο 12 μηνών από την ψήφιση της οδηγίας προκειμένου να υλοποιήσουν τη νέα τεχνική δυνατότητα.

Όπως αναφέρει η Ευρωπαία Επίτροπος για τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και την Ένωση Κεφαλαιαγορών, Mairead McGuinness, η νέα πρωτοβουλία έχει στόχο να διευρύνει τη χρήση των άμεσων πληρωμών. Στο πλαίσιο αυτό, προτείνονται μέτρα ενίσχυσης της εμπιστοσύνης των καταναλωτών στην ασφάλεια που προσφέρουν οι άμεσες πληρωμές έναντι περιστατικών απάτης και σφάλματος.

"Στο πλαίσιο αυτό, η εμπειρία των κρατών-μελών σε συστήματα ελέγχου του ονόματος IBAN που εφαρμόζονται από παρόχους υπηρεσιών πληρωμών στην Ολλανδία θα μπορούσαν να συμβάλλουν στον περιορισμό των εσφαλμένων συναλλαγών", αναφέρει χαρακτηριστικά η Επίτροπος.