Του Τάσου Δασόπουλου

Οριακή μεταβολή στην πρόβλεψη για την ανάπτυξη στο 5,6%, από 5,3% για φέτος και σε 1,8% για το 2023, από 2,1% για το 2023, θα περιλαμβάνει το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού που κατατίθεται σε λίγη ώρα στην Βουλή σε σχέση με το προσχέδιο προϋπολογισμού του Σεπτεμβρίου.

Σύμφωνα με την γνώμη του Ελληνικού Δημοσιονομικού Συμβουλίου, το Υπουργείο Οικονομικών συμβαδίζει περισσότερο με τις αντίστοιχες εκτιμήσεις του ΔΝΤ οι οποίες ήθελαν ανάπτυξη 5,2% κ για φέτος και 1,8% το 2023 παρά με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που εμφανίζεται περισσότερο αισιόδοξη για το τρέχον έτος (6,0%), αλλά πιο συγκρατημένη για το 2023 (1,0%). Το ΕΔΣ επισημάνει ότι το σενάριο υπόκειται σε ιδιαίτερο κίνδυνο, δεδομένων των προκλήσεων από το διαφαινόμενο περιβάλλον ύφεσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την αυξημένη αβεβαιότητα για τις διεθνείς γεωπολιτικές εξελίξεις και των επιπτώσεων τους στο κόστος ενέργειας και διαβίωσης στη χώρας.

Πληθωρισμός

Στο μέγεθος του πληθωρισμού η πρόβλεψη του 2023 αναθεωρήθηκε σε 5% από 3% που ήταν η εκτίμηση στο προσχέδιο του προϋπολογισμού. Η αναθεώρηση αυτή προς τα πάνω του επιπέδου των τιμών συμβαδίζει με τη διατήρηση του πληθωρισμού σε υψηλά επίπεδα (9,5% σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία του Οκτωβρίου). Το βασικό σενάριο του προϋπολογισμού προβλέπει μικρή περαιτέρω επιβράδυνση της ιδιωτικής κατανάλωσης και των επενδύσεων, οι οποίες διαμορφώνονται σε 1% και 15,5% αντιστοίχως, έναντι 1,3% και 16% του προσχεδίου . Πιθανή ύφεση στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αποτελούν τους κυριότερους εμπορικούς εταίρους της Ελλάδας θα επηρεάσει αρνητικά τις ελληνικές εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών (τουρισμός), που προβλέπεται να διαμορφωθούν από το 9,7% το 2022 σε 1% το 2023. Από την άλλη πλευρά, η αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης αναμένεται να συντηρήσει την επενδυτική δυναμική με τον ακαθάριστο σχηματισμό παγίου κεφαλαίου να αυξάνεται κατά 15,5% το 2023 έναντι 10% το 2022.

Η πρόβλεψη αυτή έχει σημαντικό βαθμό αβεβαιότητας συναρτώμενο τόσο με τις προσδοκίες επιχειρήσεων και νοικοκυριών όσο και με το αυξανόμενο κόστος δανεισμού.

Δημοσιονομική κατάσταση

Το δημοσιονομικό έλλειμμα αναμένεται να είναι λίγο χαμηλότερο για φέτος και θα φτάσει στο 4,1% του ΑΕΠ από 4,4% του ΑΕΠ που προέβλεπε το προσχέδιο ενώ το πρωτογενές έλλειμμα θα φτάσει το 1,6% του ΑΕΠ , ευθυγραμμιζόμενο με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Για το 2023 το δημοσιονομικό έλλειμμα αναμένεται στο 2% του ΑΕΠ και το πρωτογενές πλεόνασμα σε 0,7% του ΑΕΠ αντίστοιχα, επίπεδα χαμηλότερα από τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Σημαντικό ρόλο στο βελτιωμένο εκτιμώμενο αποτέλεσμα του Ισοζυγίου ΓΚ και του Πρωτογενούς αποτελέσματος του τρέχοντος έτους σε σχέση με το 2021 (κατά τρεις περίπου εκατοστιαίες μονάδες ΑΕΠ) διαδραμάτισε ο υψηλότερος του αναμενόμενου ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ για το 2022. Τα δημοσιονομικό αποτέλεσμα επηρεάστηκε τόσο από την ομαλοποίηση της υγειονομικής κατάστασης με συνέπεια τη σταδιακή άρση των αντίστοιχων μέτρων στήριξης, όσο και από την κλιμάκωση της ενεργειακής κρίσης, η οποία επιτάχυνε τις πληθωριστικές πιέσεις στην οικονομία, με αποτέλεσμα την υιοθέτηση νέων μέτρων στήριξης για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Το σύνολο των μέτρων αυτών για το τρέχον έτος δεν οδήγησαν το δημοσιονομικό αποτέλεσμα σε απόκλιση από τους δημοσιονομικούς στόχους

Σε ό,τι αφορά τα μέτρα στήριξης το σύνολο των ενεργειακών παρεμβάσεων για φέτος ,εκτιμάται σε περίπου 10,7 δισ. ευρώ το 2022, εκ των οποίων 4,8 δισ. ευρώ (2,3% του ΑΕΠ) επηρεάζουν το δημοσιονομικό αποτέλεσμα και 5,9 δισ. ευρώ χρηματοδοτείται από τα επιπλέον έσοδα του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης.

Το δημοσιονομικό κόστος των παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης και λοιπών άλλων δημοσιονομικών παρεμβάσεων ανέρχεται σε 4,7 δισ. ευρώ το 2022 (2,2% ΑΕΠ), το οποίο είναι μειωμένο σε σχέση με πέρυσι και αφορά κυρίως επέκταση μέτρων που είχαν αποφασιστεί κατά τα πρώτα χρόνια εμφάνισης της πανδημίας.

Για το έτος 2023, το έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω στο 2,0% του ΑΕΠ ενώ αναμένεται και επιστροφή σε πρωτογενές αποτέλεσμα κατά 0,7% του ΑΕΠ.

Η μείωση των έκτακτων μέτρων

Η βελτίωση του δημοσιονομικού αποτελέσματος αποδίδεται στη μείωση του δημοσιονομικού κόστους των μέτρων για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης (από 2,3% του ΑΕΠ το 2022 σε 0,6% το 2023), την ελαχιστοποίηση των μέτρων στήριξης της υγειονομικής κρίσης (από 2,1% του ΑΕΠ το 2022 σε 0,1% το 2023), τις φιλικές προς την ανάπτυξη δημοσιονομικές παρεμβάσεις (από 0,1% του ΑΕΠ το 2022 σε 1,9% το 2023) καθώς και την συγκρατημένη αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας (από 5,6% το 2022 σε 1,8% το 2023).

Το δημόσιο χρέος

Τέλος το δημόσιο χρέος προβλέπεται να διαγράψει εντυπωσιακή μείωση, με το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης να μειώνεται κατά 25 εκατοστιαίες μονάδες το τρέχον έτος και 9,6 το επόμενο.

Αυτό οφείλεται στην μεγάλη εκτιμώμενη μεγέθυνση του ονομαστικού ΑΕΠ για το 2022 κατά 16%, απόρροια κυρίως του πληθωρισμού αλλά και της υψηλής πραγματικής μεγέθυνσης της οικονομίας . Οφείλεται ακόμη στη σημαντική προς τα πάνω αναθεώρηση του πληθωρισμού για το 2023,οδηγώντας σε αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ κατά 4 περίπου δισ. στο ΣΚΠ έναντι του ΠΣΚΠ και σε ποσοστό χρέους της ΓΚ οριακά χαμηλότερο από 160%.