Της Βάσως Αγγελέτου

Με διανομή μερίσματος για πρώτη φορά έπειτα από 15 έτη σχεδιάζουν την επιστροφή τους στην κανονικότητα οι ελληνικές τράπεζες, με όχημα την ισχυρή λειτουργική κερδοφορία που καταγράφουν τα τελευταία τρίμηνα. 

Η αβεβαιότητα που εμπνέει, ωστόσο, το διεθνές μακροοικονομικό και γεωπολιτικό περιβάλλον εξαιτίας της εκτίναξης του ενεργειακού κόστους, του πληθωριστικού κύματος και του πολέμου που συνεχίζεται στην Ουκρανία θέτει εν αμφιβόλω την υλοποίηση των σχεδίων των πιστωτικών ιδρυμάτων να ανταμείψουν τους μετόχους για πρώτη φορά από το 2008.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του πρώτου εξαμήνου του 2022, οι συστημικές τράπεζες κατέγραψαν ισχυρά βασικά λειτουργικά κέρδη (core operating profits), που ξεπέρασαν συνολικά το 1 δισ. ευρώ, μειώνοντας παράλληλα τον δείκτη NPE κάτω από τα επίπεδα του 10%. Αποτέλεσμα των θετικών αυτών εξελίξεων ήταν οι διοικήσεις και των τεσσάρων συστημικών ιδρυμάτων να εξαγγείλουν διανομή μερίσματος από το 2023. 

Η Εθνική Τράπεζα έχει προδιαγράψει μια σταδιακή μερισματική πολιτική, η οποία θα ξεκινά με ποσοστό 20%, που θα διασφαλίζει τη διατήρηση του δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας σε επίπεδα άνω του 15%-16%. Την πρόθεση για διανομή μερίσματος της τάξης του 20% από τα κέρδη του 2022 έχει διατυπώσει και η Eurobank, στο πλαίσιο των στόχων που έχει συμπεριλάβει στο επιχειρηματικό πλάνο για την τριετία 2022-2024. Στο 2024 τοποθετεί την επαναφορά των μερισμάτων η Alpha Bank, σχεδιάζοντας καταβολή της τάξης του 20%-30%. Το business plan της Τράπεζας Πειραιώς προβλέπει –ως βασικό σενάριο– τη διανομή μερισμάτων 35% από τα κέρδη της χρήσης του 2024, τα οποία θα καταβληθούν στους μετόχους το 2025. Δεν αποκλείει, ωστόσο, η διοίκηση το ενδεχόμενο διανομής μερίσματος για τη χρήση του 2023 το 2024 σε ποσοστό 20%.

Στο μικροσκόπιο του SSM τα αναθεωρημένα σχέδια των τραπεζών

Το αμέσως επόμενο διάστημα αναμένεται να υποβληθούν στον SSΜ τα επικαιροποιημένα επιχειρησιακά σχέδια των τεσσάρων συστημικών τραπεζών τα οποία θα κρίνουν σε μεγάλο βαθμό κατά πόσο μπορεί να υποστηριχθεί η διανομή μερίσματος από το επόμενο έτος. Με γνώμονα την κεφαλαιακή επάρκεια των πιστωτικών ιδρυμάτων της Ευρωζώνης, ο Επόπτης θα αποφανθεί κατά πόσο υπάρχει περιθώριο για καταβολή μερισμάτων από το 2023. "Είναι σημαντικό να προκύπτει από τα σχέδια ότι οι τράπεζες μπορούν να εξασφαλίσουν ικανοποιητικά και συνεπή επίπεδα κεφαλαιακής επάρκειας", αναφέρουν στο "Κ" πηγές με γνώση των διαδικασιών.

Όπως εξηγούν, ο SSM θα βάλει ουσιαστικά στη "ζυγαριά" τις εκτιμήσεις για τη λειτουργική κερδοφορία των τραπεζών λόγω ανόδου των επιτοκίων, από τη μία, και τις προβλέψεις για νέες ροές μη εξυπηρετούμενων δανείων λόγω του διεθνούς περιβάλλοντος, από την άλλη. "Αυτό που θα κρίνει τη διανομή των μερισμάτων είναι το κατά πόσο η θετική επίδραση από την αύξηση των εσόδων από τόκους να αντισταθμίσει τυχόν νέες επισφάλειες", αναφέρουν οι ίδιες πηγές. 

Σημειώνεται ότι, για πρώτη φορά από την ίδρυσή του το 2010, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου (ESRB) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας εξέδωσε στα τέλη Σεπτεμβρίου προειδοποίηση (warning) για τις τρωτότητες του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος, οι οποίες έχουν ενισχυθεί ανησυχητικά το 2022. "Οι αυξανόμενες γεωπολιτικές εντάσεις στην Ευρώπη έχουν προκαλέσει αύξηση των τιμών της ενέργειας, με αποτέλεσμα την άσκηση ισχυρών οικονομικών πιέσεων στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, τα οποία εξακολουθούν να βρίσκονται σε διαδικασία ανάκαμψης από την πανδημία COVID-19. Οι συνθήκες αυτές επιδεινώνονται περαιτέρω εξαιτίας του πληθωρισμού, που κυμαίνεται σε υψηλότερα του αναμενομένου επίπεδα", αναφέρει η σχετική έκθεση.

Αισιοδοξία στις τραπεζικές διοικήσεις 

"Δεν έχουμε καμία ενημέρωση για αναστολή των μερισμάτων εκ μέρους του Επόπτη", δηλώνουν στο "K" υψηλόβαθμα στελέχη του κλάδου, χωρίς ωστόσο να κρύβουν την ανησυχία τους για τις επικείμενες εξελίξεις στη διεθνή μακροοικονομική κλίμακα. "Θέλουμε το 2023 να επαναφέρουμε τα μερίσματα –έστω και σε συμβολικό επίπεδο– προκειμένου να αποκαταστήσουμε τη σχέση μας κυρίως με τους μικροεπενδυτές μας", επισημαίνουν.

Μια κρίσιμη παράμετρος που προστίθεται στην εξίσωση είναι τα σχέδια αποεπένδυσης του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες εντός των επόμενων μηνών και εφόσον οι συνθήκες στην αγορά το επιτρέπουν. Η μη καταβολή μερισμάτων ούτε το 2023 αναμένεται να υπονομεύσει την ελκυστικότητα των ελληνικών ιδρυμάτων – ιδίως στα μάτια επενδυτικών funds με μακροπρόθεσμο χαρακτήρα που δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα σε μετοχές με σταθερή μερισματική απόδοση.

Θυμίζεται ότι, στα τέλη Σεπτεμβρίου, το ΤΧΣ ανέθεσε στη Rothschild τη διαμόρφωση της στρατηγικής αποεπένδυσης η οποία θα αποτελέσει το roadmap για τη διάθεση των ποσοστών του Δημοσίου στην Εθνική Τράπεζα (40,39%), την Τράπεζα Πειραιώς (27%), την Alpha Bank (9%) και τη Eurobank (1,4%). Στόχος του Ταμείου είναι η στρατηγική να παραδοθεί εντός Νοεμβρίου, ώστε τους επόμενους μήνες να ενταθούν οι προσπάθειες προσέλκυσης επενδυτών. Ήδη έχει εκδηλωθεί ισχυρό ενδιαφέρον από ξένα funds και εγχώρια επιχειρηματικά σχήματα με σχετικές επιστολές που έχουν υποβάλει στο ΤΧΣ αλλά και σε κατ’ ιδίαν συναντήσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη. 

"Οι σοβαροί επενδυτές αναζητούν εταιρείες με μερισματική απόδοση – πέραν της επενδυτικής βαθμίδας που, όμως, ούτως ή άλλως δεν διαθέτει η Ελλάδα προς το παρόν", αναφέρουν πηγές με γνώση των διαδικασιών. Όπως εξηγούν, δεν αναζητούνται επενδυτές με βραχυχρόνιο ορίζοντα επένδυσης, όπως hedge funds ή άλλα private equity funds τα οποία θα ρευστοποιήσουν κερδοφόρα assets των τραπεζών με στόχο να εξασφαλίσουν γρήγορα κέρδη και να αποεπενδύσουν μέσα σε διάστημα 4-5 ετών. "Θέλουμε επενδυτές με μακροχρόνιο ορίζοντα που σκοπεύουν να διακρατήσουν τα ποσοστά τους διασφαλίζοντας διαχρονικά ηρεμία στη λειτουργία των τραπεζών", υπογραμμίζουν.