Του Λεωνίδα Στεργίου

Η σύγκριση του νόμου για το ΤΧΣ (3864/2010), με το σχέδιο νόμου που κατατέθηκε από το υπ. Οικονομικών για την αλλαγή της λειτουργίας του Ταμείου και την επέκταση της διάρκειας μέχρι τα τέλη του 2025, οδηγεί σε τρεις βασικές διαπιστώσεις:

Πρώτον, απλοποιείται ο τρόπος λειτουργίας του και οι δυνατότητες παρέμβασής του. Γενικά, ισχύει ότι τα δικαιώματα ψήφου περιορίζονται στο ποσοστό των μετοχών που κατέχει. Με τα δικαιώματα αυτά έχει τις ίδιες δυνατότητες παρέμβασης όπως κάθε μέτοχος, ανάλογα με τα ποσοστά του και τη σχετική νομοθεσία. Δεν υπάρχουν δηλαδή περιορισμοί και εξαιρέσεις ειδικά για το ΤΧΣ σε ό,τι αφορά στην άσκηση δικαιωμάτων ψήφου στις γενικές συνελεύσεις των τραπεζών.

Δεύτερον, καταργείται ο ρόλος του ΤΧΣ να συγκαλεί γενικές συνελεύσεις, να αξιολογεί και να θέτει κριτήρια αξιολόγησης για τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων και των επιτροπών των τραπεζών στις οποίες μετέχει.

Τρίτον, περιορίζεται ο ρόλος του να παρεμβαίνει σε θέματα αμοιβών, μπόνους, κλπ, των διοικήσεων των τραπεζών μόνο στα πιστωτικά ιδρύματα, των οποίων τα κόκκινα δάνεια ξεπερνούν το 10% των συνολικών χορηγήσεων.

Σχέδιο εξόδου από τις τράπεζες

Πρόκειται για τρεις βασικές αλλαγές που διευκολύνουν το σχέδιο εξόδου του ΤΧΣ από τις τράπεζες μέχρι το τέλος του 2025, αλλά ταυτόχρονα διασφαλίζουν το Ταμείο στο μέτρο που έχει επενδύσει κεφάλαια για τη στήριξη του τραπεζικού συστήματος. Έτσι, διευρύνει το πεδίο εφαρμογής των δικαιωμάτων ψήφου ως ιδιώτης μέτοχος, για κάθε θέμα στις γενικές συνελεύσεις, από αυξήσεις κεφαλαίων μέχρι εξαγορές και συγχωνεύσεις. Όμως, η δυνατότητες περιορίζονται στο ποσοστό των μετοχών που κατέχει, όπως ισχύει για κάθε μέτοχο. Από την άλλη πλευρά, το νομοσχέδιο δίνει και ένα χρονικό ορίζοντα για την ολοκλήρωση της αποεπένδυσης. Δίνει μεγαλύτερη ευελιξία και προβλέπει ανεξάρτητους συμβούλους, αποτιμήσεις και στρατηγικά σχέδια, αλλά και χρονικό όριο για την ολοκλήρωσή τους.

Δικαιώματα ψήφου

Πιο αναλυτικά, το Ταμείο ασκεί πλήρως τα δικαιώματα ψήφου που αντιστοιχούν στις μετοχές που έχει στην κατοχή του, με οποιονδήποτε τρόπο, συμπεριλαμβανομένης της περίπτωσης της κεφαλαιακής ενίσχυσης. Η διατύπωση αυτή διευρύνει την άσκηση δικαιωμάτων ψήφων του Ταμείου, τα οποία πλέον δεν περιορίζονται μόνο σε συγκεκριμένα ζητήματα που όριζε ο αρχικός νόμος, όπως τροποποιήσεις καταστατικων, αυξήσεις ή μειώσεις κεφαλαίων, εξαγορές, συγχωνεύσεις, πωλήσεις θυγατρικών, ή όταν το Γενικό Συμβούλιο του ΤΧΣ διαπίστωνε ότι παραβιάζονται ουσιώδεις υποχρεώσεις του πιστωτικού ιδρύματος οι οποίες προβλέπονται στο σχέδιο αναδιάρθρωσης, ή για όποιο άλλο θέμα απαιτείται αυξημένη πλειοψηφία. Επίσης, πλέον, με το προτεινόμενο νομοσχέδιο δεν έχει νόημα και μία ακόμα διάταξη, η οποία προέβλεπε ότι κάθε διάθεση μετοχών από το Ταμείο προς επενδυτές του ιδιωτικού θα επιφέρει μείωση των δικαιωμάτων ψήφου επί των μετοχών που κατέχει.

Κατάργηση ειδικών δικαιωμάτων (βέτο)

Ο εκπρόσωπος του Ταμείου στο διοικητικό συμβούλιο δεν έχει πλέον το δικαίωμα:

α) Να ζητεί τη σύγκληση της Γενικής Συνέλευσης των μετόχων.

β) Αρνησικυρίας (βέτο) στη λήψη οποιασδήποτε απόφασης του Διοικητικού Συμβουλίου του πιστωτικού ιδρύματος σε περιπτώσεις όπως επιχειρηματική στρατηγική, διαχείριση στοιχείων ενεργητικού παθητικού κ.λπ.

ε) Να εγκρίνει τον Οικονομικό Διευθυντή του πιστωτικού ιδρύματος. Κατά την άσκηση των δικαιωμάτων του, ο εκπρόσωπος του Ταμείου στο Διοικητικό Συμβούλιο, λαμβάνει υπόψη του την επιχειρηματική αυτονομία του πιστωτικού ιδρύματος.

Αξιολόγηση διοικήσεων

Καταργούνται οι διατάξεις που αφορούσαν στην αξιολόγηση των μελών του διοικητικού συμβουλίου και των επιτροπών του από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, λαμβάνοντας υπό την εταιρική διακυβέρνηση, το μέγεθος, τη δομή και την κατανομή των αρμοδιοτήτων των μελών των δ.σ. κλπ. Επίσης, καταργείται η θέσπιση κριτηρίων αξιολόγησης για τα μέλη του δ.σ. των τραπεζών (περιλαμβανομένων των μη εκτελεστικών), όπως και η δυνατότητά του να ζητήσει αλλαγές.

Οι διατάξεις με τα δικαιώματα για την αξιολόγηση των διοικήσεων, τις αποδοχές, τα μπόνους, κλπ αντικαθίσταται με ένα νέο άρθρο που ορίζει το πότε και για ποια θέματα παρεμβαίνει. Το Ταμείο μπορεί να παρεμβαίνει μόνο και για όσο διάστημα το πιστωτικό ίδρυμα στο οποίο συμμετέχει έχει δείκτη κόκκινων δανείων άνω του 10%. Διαφορετικά δεν προβλέπεται κάποιο δικαίωμα παρέμβασης (για κάτω του 10%).

Το νέο άρθρο προβλέπει ότι για όσο διάστημα ο δείκτης των μη εξυπηρετούμενων δανείων προς το σύνολο των δανείων και χρεωστικών τίτλων υπερβαίνει το 10%, οι σταθερές αποδοχές του πρόεδρου, του διευθύνοντος συμβούλου και των λοιπών μελών του διοικητικού συμβουλίου, καθώς και όσων έχουν τη θέση ή εκτελούν καθήκοντα γενικού διευθυντή, καθώς και των αναπληρωτών τους, δεν μπορούν να υπερβαίνουν το σύνολο των αντίστοιχων αποδοχών του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος. Οι πάσης φύσεως πρόσθετες μεταβλητές απολαβές (bonus) των ιδίων προσώπων καταργούνται καθ’ όλη τη διάρκεια του υποβληθέντος στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο της διαδικασίας έγκρισης του προγράμματος κεφαλαιακής ενίσχυσης, σχεδίου αναδιάρθρωσης του πιστωτικού ιδρύματος και μέχρι την ολοκλήρωση αυτού. Ομοίως, για το χρονικό διάστημα συμμετοχής του πιστωτικού ιδρύματος στο πρόγραμμα κεφαλαιακής ενίσχυσης, οι μεταβλητές αποδοχές μπορούν να λαμβάνουν μόνο τη μορφή μετοχών ή δικαιωμάτων προαίρεσης (stock options).

Κατάργηση κριτηρίων αξιολόγησης

Σε αυτό το πλαίσιο καταργούνται τα κριτήρια για τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου και των επιτροπών που προέβλεπαν τουλάχιστον 10 χρόνια εμπειρίας σε ανώτερες διευθυντικές θέσεις στους τομείς της τραπεζικής, της ελεγκτικής, της διαχείρισης κινδύνων ή διαχείρισης επισφαλών περιουσιακών στοιχείων, εκ των οποίων, ειδικά για τα μη εκτελεστικά μέλη, 3 χρόνια ως μέλος διοικητικού συμβουλίου σε πιστωτικό ίδρυμα ή επιχείρηση του χρηματοπιστωτικού τομέα ή σε διεθνές χρηματοπιστωτικό ίδρυμα.

Καταργείται η αξιολόγηση της δομής και της σύνθεσης των διοικητικών συμβουλίων που προέβλεπε τα εξής κριτήρια: α) Το Διοικητικό Συμβούλιο του πιστωτικού ιδρύματος περιλαμβάνει τουλάχιστον 3 εμπειρογνώμονες ως ανεξάρτητα μη εκτελεστικά μέλη με επαρκείς γνώσεις και διεθνή εμπειρία τουλάχιστον 15 ετών σε αντίστοιχα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, εκ των οποίων τουλάχιστον 3 χρόνια ως μέλη διεθνούς τραπεζικού ομίλου που δεν δραστηριοποιείται στην Ελληνική αγορά. Τα μέλη αυτά δεν πρέπει να είχαν οποιαδήποτε σχέση με πιστωτικά ιδρύματα που λειτουργούν στην Ελλάδα κατά τα προηγούμενα δέκα 10 χρόνια.

Επίσης, καταργούνται τα κριτήρια για τα ανεξάρτητα μη εκτελεστικά μέλη. Υπενθυμίζεται ότι ο ισχύον νόμος προβλέπει τουλάχιστον 1 μέλος του διοικητικού συμβουλίου πρέπει να έχει σχετική εξειδίκευση και τη διεθνή εμπειρία τουλάχιστον 5 ετών στη διαχείριση των κινδύνων ή τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Το εν λόγω μέλος επικεντρώνεται και έχει ως μοναδική του αρμοδιότητα τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων σε επίπεδο διοικητικού συμβουλίου και προεδρεύει σε ειδική επιτροπή του διοικητικού συμβουλίου που ασχολείται με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.

Με τις τροποποιήσεις αυτές καταργείται το δικαίωμα του ΤΧΣ να ζητά αλλαγές στις διοικήσεις των τραπεζών, όπως προβλέπει το σημερινό πλαίσιο, σε περίπτωση που έκρινε ότι, για παράδειγμα, τα μέλη του δ.σ. δεν πληρούσαν τα κριτήρια αξιολόγησης ή η σύνθεση και η δομή του δ.σ. δεν αντανακλούσε το μέγεθος και τις ανάγκες του πιστωτικού ιδρύματος κλπ.

Τέλος, καταργείται η διάταξη που όριζε ότι το ΤΧΣ διευκολύνει τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων των πιστωτικών ιδρυμάτων.

Περιορισμοί για τα δ.σ. των τραπεζών

Ωστόσο παραμένουν οι εξής περιορισμοί:

(α) Κάθε μέλος πρέπει να μην ασκεί, ούτε να του έχει ανατεθεί κατά τα τελευταία 4 χρόνια πριν τον διορισμό του, σημαντικό δημόσιο λειτούργημα, όπως Αρχηγού του Κράτους ή Προέδρου της Κυβέρνησης, ανώτερου πολιτικού αξιωματούχου, ανώτερου κυβερνητικού, δικαστικού ή στρατιωτικού υπαλλήλου, ή σημαντική θέση ως ανώτερου στελέχους δημοσίων επιχειρήσεων ή στελέχους πολιτικού κόμματος.

(β) Κάθε μέλος πρέπει να δηλώνει όλες τις οικονομικές διασυνδέσεις με το πιστωτικό ίδρυμα πριν από τον διορισμό του. Η αρμόδια αρχή πρέπει να έχει επιβεβαιώσει την ικανότητα και καταλληλότητά του για τη θέση, όπου αυτό προβλέπεται. Επιπλέον, οποιαδήποτε καταδίκη ή άσκηση ποινικής δίωξης με αμετάκλητο βούλευμα για αδικήματα που σχετίζονται με το οικονομικό έγκλημα αποτελεί λόγο παύσης της θητείας του μέλους.

Διαβάστε επίσης:

Σε δημόσια διαβούλευση ο νέος νόμος για το ΤΧΣ - Τι προβλέπει

Όλο το σχέδιο εξόδου του κράτους από τις τράπεζες