Του Δημήτρη Κατσαγάνη

Ξεκάθαρο είναι το τοπίο για τις εισφορές μισθωτών και επαγγελματιών προς το νέο Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ).

Και αυτό γιατι έχουν εκδοθεί πλέον όλες οι σχετικές εφαρμοστικές εγκύκλιοι για τι ακριβώς ισχύει από την 1η Ιανουαρίου 2022 για όλες τις βασικές κατηγορίες των ασφαλισμένων στο νέο Ταμείο.

Αναλυτικά, το καθεστώς για κάθε μία από τρεις βασικές κατηγορίες ασφαλισμένων έχει ως εξής:

Μη μισθωτοί

Σύμφωνα με τη σχετική εγκύκλιο από 1.1.2022, εισάγεται και εφαρμόζεται κεφαλαιοποιητικό σύστημα εισφορών επικουρικής ασφάλισης. Επίσης, ιδρύεται Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ), για την διαχείριση της λειτουργίας της Νέας Επικουρικής Ασφάλισης.

Στην ασφάλιση του Τ.Ε.Κ.Α υπάγονται υποχρεωτικά, όλα τα πρόσωπα που αναλαμβάνουν για πρώτη φορά από 1.1.2022 και εφεξής ασφαλιστέα εργασία-απασχόληση ή αποκτούν ασφαλιστέα ιδιότητα.

Τα παραπάνω πρόσωπα εφόσον ασφαλίζονται ως μη μισθωτοί και υφίσταται σύμφωνα με τις ισχύουσες, μέχρι την ανωτέρω ημερομηνία, διατάξεις, υποχρέωση υπαγωγής στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ, υπάγονται πλέον στην κεφαλαιοποιητική επικουρική ασφάλιση αντί της υπαγωγής στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ.

Στην ασφάλιση του ΤΕΚΑ υπάγονται προαιρετικά,ακόλουθοι Μη Μισθωτοί:

1. Οι ασφαλιζόμενοι στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ (υποχρεωτικά ή προαιρετικά) οι οποίοι έχουν γεννηθεί από 1.1.1987 και εφεξής, υποβάλλοντας το σχετικό αίτημα κατά το χρονικό διάστημα από 1.1.2023-31.12.2023.

2. Τα πρόσωπα που έχουν δικαίωμα προαιρετικής ασφάλισης στον e-ΕΦΚΑ από 1.1.2021:

α) Αυτοαπασχολούμενοι υγειονομικοί,

β) Πρόσωπα που ασκούν επάγγελμα στην ασφάλιση του π. ΟΓΑ 

γ) Πρόσωπα που βάσει ειδικής ή γενικής διάταξης εξαιρούνται από την υποχρεωτική υπαγωγή στην ασφάλιση άλλων φορέων επικουρικής ασφάλισης, εφόσον η αίτηση υπαγωγής στο Τ.Ε.Κ.Α υποβληθεί από 1.1.2023 ή μεταγενέστερα και κατά τον χρόνο υποβολής της, δεν έχουν συμπληρώσει το 35ο έτος της ηλικίας τους.

Οι παραπάνω Μη Μισθωτοί ασφαλισμένοι, από την υπαγωγή τους στην ασφάλιση του Τ.Ε.Κ.Α., παύουν αυτοδίκαια να υπάγονται στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ.

Ως ημερομηνία έναρξης είσπραξης και απόδοσης ασφαλιστικών εισφορών Νέας Επικουρικής, σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, ορίζεται η 1.1.2022.

Κατά την διαδικασία απογραφής Μη Μισθωτού ασφαλισμένου στο μητρώο του e-ΕΦΚΑ, αποτυπώνεται διακριτά, ένδειξη υπαγωγής στον Κλάδο Νέας Επικουρικής Ασφάλισης, "Νέα Επικουρική".

Το ύψος των εισφορών της Νέας Επικουρικής Μη Μισθωτών ασφαλισμένων αντιστοιχεί στα ισχύοντα ποσά κατηγοριών του Κλάδου Επικουρικής του e-ΕΦΚΑ, όπως παρατίθενται παρακάτω:

-Για τους Μη Μισθωτούς ασφαλισμένους με υποχρέωση ασφάλισης στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ έχουν δημιουργηθεί τρεις ασφαλιστικές κατηγορίες. Ειδικότερα:

 

 

Επισημαίνεται ότι, η κατάταξη σε μια εκ των ασφαλιστικών κατηγοριών είναι υποχρεωτική και η επιλογή ασφαλιστικής κατηγορίας δηλώνεται κατά την έναρξη ασφάλισης.

Παρέχεται η δυνατότητα αλλαγής ασφαλιστικής κατηγορίας (ανώτερης ή κατώτερης) ανά έτος και η σχετική αίτηση υποβάλλεται ηλεκτρονικά κατά τη διάρκεια του έτους με ενεργοποίηση από την 1η Ιανουαρίου του επόμενου έτους.

Σε περίπτωση μη υποβολής αίτησης αλλαγής κατηγορίας, παραμένει ενεργή η κατηγορία κατάταξης του προηγούμενου έτους.

Για τις εισφορές της Νέας Επικουρικής Ασφάλισης, εκδίδεται μηνιαίως ειδοποιητήριο πληρωμής ασφαλιστικών εισφορών που αναρτάται στον ατομικό λογαριασμό του ασφαλισμένου και περιλαμβάνει:

- στοιχεία του ασφαλισμένου.

- την ασφαλιστική κατηγορία - οικονομικά στοιχεία που αφορούν στην Νέα Επικουρική και - τον κωδικό πληρωμής (RF).

Η καταβολή των εισφορών Νέας Επικουρικής θα πραγματοποιείται μέσω του Διατραπεζικού Συστήματος (ΔΙΑΣ), με εντολές πληρωμής ή με άμεση χρέωση λογαριασμού (πάγια εντολή) με διακριτό κωδικό πληρωμής (RF), διαφορετικό των λοιπών εισφορών.

Οι ασφαλιστικές εισφορές καταβάλλονται σε μηνιαία βάση, με ημερομηνία εμπρόθεσμης πληρωμής την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα.

Εισφορές που καταβάλλονται μετά την λήξη της ημερομηνίας εμπρόθεσμης καταβολής τους, επιβαρύνονται με ετήσιο επιτόκιο που ισούται με το επιτόκιο αναχρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, συν ένα περιθώριο 800 μονάδων βάσης, υπολογισμένο σε ετήσια βάση.

Οι ασφαλιστικές εισφορές υπέρ Τ.Ε.Κ.Α, λαμβάνονται υπόψη για την χορήγηση Αποδεικτικού Ασφαλιστικής Ενημερότητας (Α.Α.Ε.) από τον e-ΕΦΚΑ.

Mισθωτοί ιδιωτικού τομέα

Όπως προαναφέρθηκε στο νέο Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (Τ.Ε.Κ.Α.) ασφαλίζονται υποχρεωτικά, για τον κλάδο επικουρικής ασφάλισης, οι νέοι που εισέρχονται στην αγορά εργασίας για πρώτη φορά από την 1η Ιανουαρίου 2022, ως εργαζόμενοι με υποχρέωση υπαγωγής, μέχρι τότε, στην επικουρική ασφάλιση του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e- Ε.Φ.Κ.Α.).

Το ύψος των εισφορών για το νέο επικουρικό σύστημα ασφάλισης παραμένει ίδιο όπως και το υφιστάμενο σύστημα. Συνεπώς, οι ασφαλισμένοι καταβάλλουν τις ίδιες εισφορές για την επικουρική ασφάλισή τους, είτε υπάγονται στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e -Ε.Φ.Κ.Α., είτε στο Τ.Ε.Κ.Α.

Το ύψος των απαιτητών εισφορών επικουρικού κλάδου ανέρχεται σήμερα στο 6,5% των ασφαλιστέων αποδοχών των εργαζομένων (3,25% για τον εργοδότη και 3,25% για τον εργαζόμενο) ενώ, από 01.06.2022 το ποσοστό μειώνεται στο 6% (3% για τον εργοδότη και 3% για τον εργαζόμενο).

Τα παραπάνω ποσοστά αφορούν την πλειοψηφία των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα.

Ωστόσο, υπάρχουν και κατηγορίες μισθωτών με διαφοροποιημένα ποσοστά εισφορών (π.χ. μισθωτοί σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, οικοδόμοι κ.α. )

Ασφαλιστέες αποδοχές είναι οι αποδοχές για τις οποίες υπάρχει υποχρέωση απόδοσης ασφαλιστικών εισφορών.

Συγκεκριμένα, ως βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών, του κλάδου επικουρικής ασφάλισης του Τ.Ε.Κ.Α., ορίζονται οι πάσης φύσεως αποδοχές των εργαζομένων ιδιωτικού τομέα, με εξαίρεση τις κοινωνικού χαρακτήρα έκτακτες παροχές λόγω γάμου, γεννήσεως τέκνων, θανάτου και βαριάς αναπηρίας.

Για τους υπαλλήλους με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου (ορισμένου ή αορίστου χρόνου) στο Δημόσιο, από 01.07.2018, ως βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών, του κλάδου επικουρικής ασφάλισης του Τ.Ε.Κ.Α., ορίζονται οι τακτικά καταβαλλόμενες αποδοχές, όπως αυτές καθορίζονται κατά περίπτωση για τους μονίμους δημοσίους υπαλλήλους που έχουν υπαχθεί στην ασφάλιση μετά την 01.01.1993

Το ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών (πλαφόν) επί του οποίου υπολογίζεται η ασφαλιστική εισφορά ορίζεται μηνιαίως στο ποσό των 6.500,00 € (σ.σ αποσυνδέεται πλέον από το βασικό μισθό μισθωτού ).

Η υποβολή της Α.Π.Δ. Τ.Ε.Κ.Α. διέπεται από τις ίδιες διατάξεις, που ισχύουν για την υποβολή της Α.Π.Δ. e - Ε.Φ.Κ.Α.

Ως εκ τούτου, η Α.Π.Δ. Τ.Ε.Κ.Α. υποβάλλεται από τους εργοδότες αποκλειστικά μέσω διαδικτύου από την 1η έως την τελευταία ημέρα του επόμενου (ή μεθεπόμενου για Δημόσιο Ι.Δ.Α.Χ. - Ι.Δ.Ο.Χ.) μήνα της απασχόλησης, αμέσως μετά την υποβολή της Α.Π.Δ. e - Ε.Φ.Κ.Α. Κοινών Επιχειρήσεων ή Οικοδομοτεχνικών Έργων. Μετά τη λήξη της οριζόμενης προθεσμίας, η υποβολή της, πραγματοποιείται με μαγνητικό ή ψηφιακό μέσο στην αρμόδια Τοπική Υπηρεσία e - Ε.Φ.Κ.Α., στην οποία υπάγεται η έδρα του εργοδότη.

Για το τρέχον έτος, οι προθεσμίες υποβολής Α.Π.Δ. έχουν γνωστοποιηθεί.

Σε περιπτώσεις μη ή εκπρόθεσμης υποβολή της Α.Π.Δ. Τ.Ε.Κ.Α. επιβάλλονται οι προβλεπόμενοι κυρώσεις.

Οι ασφαλιστικές εισφορές εισπράττονται για λογαριασμό του Τ.Ε.Κ.Α. από τον e - Ε.Φ.Κ.Α. και στη συνέχεια αποδίδονται εντός δύο μηνών από την είσπραξή τους και κατά προτεραιότητα στο Τ.Ε.Κ.Α.

Η καταβολή των τρεχουσών ασφαλιστικών εισφορών υπέρ του Τ.Ε.Κ.Α. για τους μισθωτούς (υπαγόμενους στην ασφάλιση του Τ.Ε.Κ.Α.) πραγματοποιείται από όλους τους εργοδότες κοινών επιχειρήσεων και οικοδομοτεχνικών έργων, αποκλειστικά, με τη χρήση ιδιαίτερης Ταυτότητας Πληρωμής Τρεχουσών Εισφορών (Τ.Π.Τ.Ε. Τ.Ε.Κ.Α.), η οποία είναι ανεξάρτητη, από αυτήν που χρησιμοποιούν (Τ.Π.Τ.Ε. e - Ε.Φ.Κ.Α.) για την καταβολή των τρεχουσών εισφορών για την ασφάλιση των εργαζομένων τους σε όλους τους λοιπούς κλάδους ή τομείς (Κύριας Σύνταξης, Ασθενείας, Πρόνοιας, κ.λ.π.).

Για όλους τους υφιστάμενους εργοδότες δημιουργήθηκαν οίκοθεν Τ.Π.Τ.Ε. Τ.Ε.Κ.Α., για τις οποίες μπορούν να ενημερωθούν μέσω του δικτυακού τόπου του e - Ε.Φ.Κ.Α. στην οθόνη υποβολής Α.Π.Δ. Τ.Ε.Κ.Α.

Για τους νέους εργοδότες η Τ.Π.Τ.Ε. Τ.Ε.Κ.Α. δημιουργείται με αυτοματοποιημένη διαδικασία μαζί με την Τ.Π.Τ.Ε. e - Ε.Φ.Κ.Α. και αναγράφεται στη βεβαίωση απογραφής τους.

Εφιστάται η προσοχή των εργοδοτών κατά τη χρήση των δύο ταυτοτήτων πληρωμής τρεχουσών εισφορών (Τ.Π.Τ.Ε.), ώστε να αποδίδονται μέσω αυτών ορθά επιμερισμένες οι αντίστοιχες τρέχουσες ασφαλιστικές εισφορές.

Οι ασφαλιστικές εισφορές (εργαζόμενου και εργοδότη) υπέρ Τ.Ε.Κ.Α. καταβάλλονται από τον εργοδότη έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα της απασχόλησης. Εφόσον δεν καταβληθούν εμπρόθεσμα, επιβαρύνονται με πρόσθετα τέλη, από την επόμενη ημέρα εκείνης κατά την οποία έληξε η κατά νόμο προθεσμία καταβολής τους.

Οι ασφαλιστικές εισφορές υπέρ Τ.Ε.Κ.Α., όπως και οι λοιπές συνεισπραττόμενες από τον e - Ε.Φ.Κ.Α. εισφορές, λαμβάνονται υπόψη για τη χορήγηση Αποδεικτικού Ασφαλιστικής Ενημερότητας (Α.Α.Ε.) από τον e - Ε.Φ.Κ.Α.

Μισθωτοί δημοσίου

Στην υποχρεωτική επικουρική ασφάλιση του Τ.Ε.Κ.Α. υπάγονται όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι, τακτικοί και μετακλητοί, λειτουργοί του Δημοσίου καθώς και τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας, ανεξαρτήτως ηλικίας, που αναλαμβάνουν από 01/01/2022 και εφεξής για πρώτη φορά εργασία / ή διορίζονται στο Δημόσιο Τομέα, χωρίς προηγούμενη απασχόληση, ασφάλιση, προϋπηρεσία, εφόσον υφίσταται μέχρι την ημερομηνία αυτή, υποχρέωση υπαγωγής της εν λόγω κατηγορίας τους στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e-Ε.Φ.Κ.Α. Κατά συνέπεια, τα πρόσωπα αυτά υπάγονται στο Τ.Ε.Κ.Α αντί της υπαγωγής τους στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e-Ε.Φ.Κ.Α.

Διευκρινίζεται ότι, εργαζόμενοι οι οποίοι, σύμφωνα με τα ανωτέρω, αναλαμβάνουν για πρώτη φορά εργασία στην Ελλάδα από 01/01/2022, αλλά έχουν προηγούμενη απασχόληση στο Εξωτερικό, γιατί έχουν εργαστεί είτε σε Κράτος-Μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είτε σε χώρα με την οποία η Ελλάδα έχει συνάψει Διμερή Σύμβαση Κοινωνικής Ασφάλισης ή σε Τρίτη χώρα, υπάγονται υποχρεωτικά στην ασφάλιση του Τ.Ε.Κ.Α., δεδομένου ότι, η επικουρική ασφάλιση δεν εμπίπτει στο υλικό πεδίο εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Κανονισμού για το Συντονισμό των Συστημάτων Κοινωνικής Ασφάλειας (Κανονισμοί Ε.Ε. 883/2004 και 987/09), καθώς και των Διμερών Συμβάσεων.

Περιπτώσεις εργαζομένων που διορίζονται στο Δημόσιο από 01/01/2022 και εφεξής, οι οποίοι είχαν κάνει πρακτική άσκηση στο παρελθόν πχ. για την απόκτηση του πτυχίου τους ΤΕΙ και ασφαλίστηκαν για τον κίνδυνο του εργατικού ατυχήματος 1%, υπάγονται υποχρεωτικά στην ασφάλιση του Τ.Ε.Κ.Α.

Επίσης, εξαιρούνται της υπαγωγής στο Τ.Ε.Κ.Α κατηγορίες δημοσίων υπαλλήλων όπου δεν προβλέπεται υπαγωγή τους στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e - Ε.Φ.Κ.Α.(τ. ΕΤΕΑΕΠ ) είτε γιατί υπάγονται σε επικουρικά Ταμεία εκτός του e - Ε.Φ.Κ.Α. (π.χ. διορισμός από 01/01/2022 Ενστόλων Στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων που σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία υπάρχει υποχρέωση υπαγωγής τους π.χ. στο Μετοχικό Ταμείο Στρατού κ.λπ.) είτε γιατί δεν προβλέπεται για την κατηγορία των υπαλλήλων αυτών, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, καμία επικουρική ασφάλιση γενικότερα (π.χ. Φορείς για τους οποίους δεν υπάρχει επικουρική ασφάλιση για το προσωπικό τους).

Περιπτώσεις εργαζομένων που διορίζονται ως δημόσιοι υπάλληλοι από 01/01/2022 στο Δημόσιο, οι οποίοι προγενέστερα ασφαλίστηκαν ως μη μισθωτοί/ ελεύθεροι επαγγελματίες, ευνόητο είναι ότι, δεν υπάγονται από 01/01/2022 στην υποχρεωτική ασφάλιση του Τ.Ε.Κ.Α. καθόσον δεν θεωρούνται νεοεισερχόμενοι στην αγορά εργασίας, δεδομένου ότι υφίσταται ασφάλιση στο Κλάδο Σύνταξης μέχρι την 31/12/2021 με την ιδιότητα ελεύθερου επαγγελματία ή αυτοαπασχολούμενου.

Στην ασφάλιση του Ταμείου υπάγονται προαιρετικά μετά από αίτησή τους, οι ήδη ασφαλισμένοι στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e- Ε.Φ.Κ.Α., οι οποίοι έχουν γεννηθεί από 1ης.1.1987 και εξής. Τα πρόσωπα του πρώτου εδαφίου, από την υπαγωγή τους στην ασφάλιση του Ταμείου παύουν αυτοδίκαια να υπάγονται στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e-Ε.Φ.Κ.Α."

Σύμφωνα με τα ανωτέρω αναφερθέντα, στην ασφάλιση του Τ.Ε.Κ.Α. υπάγονται προαιρετικά, μετά από σχετική αίτησή τους οι ήδη ασφαλισμένοι στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e-Ε.Φ.Κ.Α. δημόσιοι υπάλληλοι, λειτουργοί του Δημοσίου, κλπ. εφόσον έχουν γεννηθεί από 01/01/1987 και εφεξής.

Οι εν λόγω κατηγορίες ασφαλισμένων μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμα της προαιρετικής υπαγωγής στην ασφάλιση του νέου Ταμείου υποβάλλοντας αίτηση κατά το χρονικό διάστημα από 01/01/2023 έως 31/12/2023.

Η σχετική αίτηση υποβάλλεται προς τον εκκαθαριστή μισθοδοσίας τους και κοινοποιείται τόσο στις αρμόδιες Υπηρεσίες του e -Ε.Φ.Κ.Α, όσο και του Τ.Ε.Κ.Α., προκειμένου να λάβουν γνώση.


Οι κατηγορίες ασφαλισμένων που εμπίπτουν στην παρ.3 του άρθρου 6 του εν λόγω νόμου, μπορούν να ασκήσουν το εν λόγω δικαίωμά τους από 01/01/2023 οποτεδήποτε μέχρι τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας που προβλέπεται σε αυτήν. Κατά την πρώτη εφαρμογή του παρόντος τα πρόσωπα αυτά δεν πρέπει να έχουν συμπληρώσει το 35ο έτος της ηλικίας τους κατά το χρόνο έναρξης λειτουργίας του Ταμείου.

Επίσης, διευκρινίζεται ότι, σε όλες τις περιπτώσεις προαιρετικής υπαγωγής στην ασφάλιση του Τ.Ε.Κ.Α. των δημοσίων υπαλλήλων, λειτουργών του Δημοσίου κλπ. από την έναρξή της και εφεξής διέπεται από τους κανόνες της υποχρεωτικής ασφάλισης.

Οι ασφαλιστικές εισφορές των δημοσίων υπαλλήλων, λειτουργών του Δημοσίου κ.λπ. δηλώνονται από τους εκκαθαριστές του Δημοσίου σε μηνιαία βάση στην Α.Π.Δ. και καταβάλλονται μέσω της Ενιαίας Αρχής Πληρωμής (Ε.Α.Π.).