Τσίμπησαν τα επιτόκια δανείων

Του Λεωνίδα Στεργίου

Οι πληθωριστικές πιέσεις που επιμένουν, σε συνδυασμό με τον κίνδυνο λόγω αβεβαιότητας από τη μετάλλαξη Όμικρον και ενόψει των αποφάσεων της ΕΚΤ στη συνεδρίαση της 16ης Δεκεμβρίου, προκαλούν ανοδικές τάσεις στα επιτόκια δανεισμού. Αυτό έγινε περισσότερο εμφανές τον Οκτώβριο, σε σχέση με τον Σεπτέμβριο και, ακόμα πιο έκδηλο, σε σύγκριση με τον Ιούνιο, όταν ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη ήταν για τελευταία φορά κάτω από το 2%.

Η εκτίμηση της Eurostat για τον Νοέμβριο βλέπει τον πληθωρισμό στην Ευρωζώνη στο 4,9%, δηλαδή στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 15 ετών. Στην Ελλάδα η εκτίμηση κινείται στο 4,3%, ενώ υπάρχουν χώρες της Ευρωζώνης με τον πληθωρισμό να προβλέπεται για τον Νοέμβριο άνω του 7%, όπως στο Βέλγιο (7,1%), τη Λιθουανία (9,3%), και στη μεγαλύτερη οικονομία της ζώνης του ευρώ, τη Γερμανία, στο 6%.

Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιοποίησε τις προηγούμενες μέρες η Τράπεζα της Ελλάδος, το μέσο επιτόκιο των νέων δανείων προς νοικοκυριά και επιχειρήσεις αυξήθηκε κατά 0,17 ποσοστιαίες μονάδες τον Οκτώβριο, σε σχέση με τον Σεπτέμβριο, καθώς διαμορφώθηκε στο 3,94%. Μεγαλύτερη ήταν η άνοδος στα καταναλωτικά δάνεια, όπου η αύξηση σε έναν μήνα ήταν 0,20 ποσοστιαίες μονάδες. Το μέσο επιτόκιο στα επιχειρηματικά δάνεια σημείωσε μικρή πτώση, η οποία οφείλεται κυρίως στον ανταγωνισμό, ιδίως στα μεγάλα δάνεια. Ωστόσο, σε ορισμένες κατηγορίες, παρατηρείται και στα επιχειρηματικά, άνοδος περίπου 0,10 ποσοστιαίες μονάδες.

Το μέσο επιτόκιο των καταναλωτικών δανείων χωρίς καθορισμένη διάρκεια (κατηγορία που περιλαμβάνει τα δάνεια μέσω πιστωτικών καρτών, τα ανοικτά δάνεια και τις υπεραναλήψεις από τρεχούμενους λογαριασμούς) αυξήθηκε τον Οκτώβριο κατά 20 μονάδες βάσης και διαμορφώθηκε στο 14,48%. Το μέσο επιτόκιο των καταναλωτικών δανείων με συγκεκριμένη διάρκεια και κυμαινόμενο επιτόκιο αυξήθηκε κατά 10 μονάδες βάσης στο 11,39%. Το μέσο επιτόκιο των στεγαστικών δανείων με κυμαινόμενο επιτόκιο επίσης αυξήθηκε κατά 10 μονάδες βάσης στο 2,43%.

Tο μέσο επιτόκιο των επιχειρηματικών δανείων χωρίς καθορισμένη διάρκεια μειώθηκε κατά 12 μονάδες βάσης στο 4,13%, ενώ το αντίστοιχο επιτόκιο των επαγγελματικών δανείων παρέμεινε αμετάβλητο στο 6,49%. Το μέσο επιτόκιο των νέων επιχειρηματικών δανείων με συγκεκριμένη διάρκεια και κυμαινόμενο επιτόκιο αυξήθηκε κατά 34 μονάδες βάσης, τον Οκτώβριο του 2021, και διαμορφώθηκε στο 2,85% έναντι 2,51% τον προηγούμενο μήνα. Το μέσο επιτόκιο των δανείων τακτής λήξης με κυμαινόμενο επιτόκιο προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) μειώθηκε στο 3,16% από 3,24% τον προηγούμενο μήνα.

Η Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της Τράπεζας της Ελλάδος προβλέπει επιτάχυνση του πληθωρισμού το 2022. Όπως αναφέρει, μια τέτοια εξέλιξη μπορεί να απειλήσει τις ευνοϊκές προϋποθέσεις για ανάπτυξη το επόμενο έτους, λόγω ανόδου του κόστους ενέργειας, πρώτων υλών και μεταφορών.

Οι ανοδικές τάσεις άρχισαν να διαφαίνονται από τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, όταν η ΕΚΤ παρατήρησε ότι, παρά την πτωτική τάση των διατραπεζικών επιτοκίων Euribor και των αποδόσεων στα ομόλογα, οι αγορές έπαιρναν θέσεις με υψηλότερα επιτόκια στα swap πληθωρισμού κυρίως έναντι του πετρελαίου και άλλων ενεργειακών προϊόντων. Αυτή ήταν μία πρώτη ένδειξη, σύμφωνα με τους οικονομολόγους της ΕΚΤ και τραπεζικά στελέχη, ότι η αγορά "κλείδωνε” επιτόκια, λόγω κινδύνου από τον πληθωρισμό. Η μετάλλαξη Όμικρον επιδείνωσε την αποτίμηση του ρίσκου, με αποτέλεσμα να περάσουν μικρές αυξήσεις τον Σεπτέμβριο και λίγο μεγαλύτερες τον Οκτώβριο στα επιτόκια λιανικής και επιχειρηματικής πίστης.