Δευτέρα, 12-Ιουλ-2021 18:49
Τι αλλαγές φέρνει το νέο νομοσχέδιο για τη διαχείριση αποβλήτων

Η πρόληψη της παραγωγής αποβλήτων, η αύξηση της ανακύκλωσης και η μείωση της υγειονομικής ταφής είναι οι βασικοί στόχοι του νομοσχεδίου "Ολοκληρωμένο πλαίσιο για τη διαχείριση των αποβλήτων – Ενσωμάτωση των Οδηγιών 2018/851 και 2018/852 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 30ής Μαΐου 2018 για την τροποποίηση της Οδηγίας 2008/98/ΕΚ περί αποβλήτων και της Οδηγίας 94/62/ΕΚ περί συσκευασιών και απορριμμάτων συσκευασιών, πλαίσιο οργάνωσης του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης, διατάξεις για τα πλαστικά προϊόντα, επείγουσες διατάξεις για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, χωροταξικές-πολεοδομικές και ενεργειακές ρυθμίσεις", που κατατίθεται στη Βουλή.
Όπως δήλωσε κατά την διάρκεια της παρουσίασης του νομοσχεδίου ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, η Ελλάδα παραμένει 4η στην σπατάλη τροφίμων μεταξύ των χωρών της ΕΕ, ενώ βρίσκεται στην προτελευταία θέση (με το 77,7% των αποβλήτων να οδηγούνται σε ταφή), με μικρή μείωση στην ταφή των αστικών αποβλήτων, την ίδια στιγμή που άλλες χώρες έχουν σημειώσει μεγάλη πρόοδο.
Με το προωθούμενο νομοσχέδιο διαμορφώνεται για πρώτη φορά ένα σαφές και συνεκτικό σύγχρονο νομοθετικό πλαίσιο για τα απόβλητα και την ανακύκλωση, ενώ παράλληλα ενσωματώνονται στο εθνικό δίκαιο δύο από τις πλέον σημαντικές οδηγίες της κυκλικής οικονομίας, συμπεριλαμβανομένων των ποσοτικών στόχων που τίθενται για την ανακύκλωση των αστικών αποβλήτων και των συσκευασιών.
Στόχος των ρυθμίσεων είναι η θέσπιση ενός ολοκληρωμένου πλαισίου για τη διαχείριση των αποβλήτων, την εναλλακτική διαχείριση και τη ρύθμιση των συναφών ζητημάτων, ο εκσυγχρονισμός αλλά και η προσαρμογή στις απαιτήσεις της κυκλικής οικονομίας.
Μέσα από τις διατάξεις του νομοσχεδίου θεσπίζεται η υποχρεωτική συλλογή έως το 2023 των κλωστοϋφαντουργικών και των επικίνδυνων οικιακών αποβλήτων.
Επίσης, εισάγεται από 1η Σεπτεμβρίου 2022 στα σχολεία η υποχρεωτική χωριστή συλλογή χαρτιού, γυαλιού, πλαστικών, μετάλλων, μπαταριών και αποβλήτων τροφίμων, με σκοπό την ανάπτυξη και εδραίωση της περιβαλλοντικής συνείδησης.
Προωθείται η χωριστή συλλογή χαρτιού, γυαλιού, πλαστικών, μετάλλων και βιοαποβλήτων. Με ιδιαίτερη έμφαση στα πλαστικά, με μέτρα όπως η εισαγωγή περιβαλλοντικού τέλος για τα πλαστικά μπουκάλια με ετικέτα PVC και η διαφοροποίηση της εισφοράς στα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ) ανάλογα με την ανακυκλωσιμότητα του πλαστικού.
Επιπλέον, καθιερώνεται η υποχρεωτική χωριστή συλλογή σε τουλάχιστον 7 νέα ρεύματα αποβλήτων όπως γεωργικά, πλαστικά, στρώματα, έπιπλα, ρουχισμό, παιχνίδια, φάρμακα, αθλητικό εξοπλισμό και τίθεται η υποχρέωση στους παραγωγούς των προϊόντων αυτών για την οργάνωση και την προώθηση προς ανακύκλωση με την κάλυψη του σχετικού κόστους.
Επίσης, επεκτείνεται η υποχρέωση, το αργότερο μέχρι το 2023, της οργάνωσης και λειτουργίας συστημάτων εγγυοδοσίας και στις συσκευασίες ποτών, αναψυκτικών και ροφημάτων από αλουμίνιο και γυαλί μίας χρήσης, πλέον της ήδη θεσπισμένης αντίστοιχης υποχρέωσης για τις πλαστικές φιάλες.
Στις διατάξεις για την εκτροπή αποβλήτων από την ταφή προβλέπεται από 1/1/2022 ότι οι επιχειρήσεις που αποτελούν μεγάλους παραγωγούς βιοαποβλήτων υποχρεούνται να τα συλλεγουν χωριστά και να οδηγηθούν προς ανακύκλωση με παράλληλη ελάφρυνση των δημοτικών τελών.
Τίθεται υποχρεωτική η τήρηση της ιεράρχησης των αποβλήτων και παρακολούθησης μέσω της συστηματικής καταγραφής των πλεονασμάτων τροφίμων για μία σειρά από επιχειρήσεις όπως μονάδες επεξεργασίας και μεταποίησης τροφίμων, υπεραγορές τροφίμων, ξενοδοχεία, μεγάλα εστιατόρια, επιχειρήσεις τροφοδοδοσίας κ.ά.
Θεσπίζεται στόχος μείωσης των αποβλήτων τροφίμων κατά 30% το 2030 σε σχέση με το 2022, ιδίως με την ενθάρρυνση της χρήσης αδιάθετων τροφίμων κατάλληλων για ανθρώπινη κατανάλωση, με την παροχή κινήτρων για τη δωρεά τους ή περαιτέρω με την προώθηση της χρήσης τους ως ζωοτροφής.
Προωθείται η υποχρεωτική αξιοποίηση κτηνοτροφικών αποβλήτων σε μονάδες βιοαερίου ή κομποστοποίησης εφόσον υπάρχουν διαθέσιμες στην περιοχή.
Δίνεται η δυνατότητα στους Δήμους να εφαρμόσουν το "Πληρώνω όσο Πετάω", με χαμηλότερα δημοτικά τέλη σε όσους παράγουν λιγότερα απόβλητα ή και ανακυκλώνουν περισσότερα. Υποχρεωτικό για Δήμους με πληθυσμό άνω των 100.000 κατοίκων από την 1.12023 και άνω των 20.000 κατοίκων από 1.1.2028
Επίσης, εφαρμόζεται το τέλος ταφής ξεκινώντας στα 20 ευρώ/t από την 1.1.2022 με σταδιακή αύξηση του στα 35 ευρώ/t έως το 2025, από 1.1.2026 σε 45 ευρώ/t και από 1.1.2027 σε 55 ευρώ/t το οποίο αποδίδεται στον ΕΟΑΝ από τους ΦοΔΣΑ και αξιοποιείται για την ενίσχυση της ανακύκλωσης.
Επιπλέον, σύμφωνα με τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κ. Σκρέκα, μέσα από τις διατάξεις του νομοσχεδίου:
- Δημιουργείται ένα αυστηρό πλαίσιο ελέγχων και κυρώσεων και λαμβάνεται μία σειρά μέτρων όπως η σύνδεση του ΕΜΠΑ με το ΓΕΜΗ για τον περιορισμό της εισφοροδιαφυγής
- Ισχυροποιείται το ρυθμιστικό πλαίσιο των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης με μείωση της γραφειοκρατίας, ενίσχυση της διαφάνειας, και αύξηση της λογοδοοσίας.
- Αναβαθμίζονται υποχρεωτικά οι εγκαταστάσεις των ΚΔΑΥ με προσθήκη σύγχρονου εξοπλισμού και θέσπιση των προδιαγραφών των ανακτώμενων υλικών και με ιδιαίτερη έμφαση στα πλαστικά, ενώ γίνεται υποχρεωτικό για μία σειρά εγκαταστάσεων επεξεργασίας αποβλήτων να διαθέτει σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης.
- Επίσης, εκσυγχρονίζονται και αυστηροποιούνται οι διαταξεις για την διαχείριση αποβλήτων, εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ)
- Από 1.1.2022 επιβάλλεται η τοποθέτηση GPS σε όλα τα οδικά μέσα μεταφοράς επικίνδυνων αποβλήτων και από 1.1.2023 σε όλα τα οδικά μέσα μεταφοράς ΑΕΚΚ.
- Τέλος, ενδυναμώνεται ο ρυθμιστικός και εποπτικός ρόλος του ΕΟΑΝ με την θεσμική και οικονομική του ενίσχυση.
Σημαντικές αλλαγές προωθούνται μέσω του νομοσχεδίου στον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό που δίνουν ώθηση στην ανάπτυξη με πράσινο χρώμα. Η παρέμβαση για τη χωροθέτηση Ζωνών Υποδοχής Συντελεστή ολοκληρώνει τον κύκλο των νομοθετικών πρωτοβουλιών για την εκκίνηση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων που θα βάλουν φρένο στην εκτός σχεδίου δόμηση και θα καθορίσουν χρήσεις γης, όρους δόμησης και περιοχές προστασίας στο σύνολο της Επικράτειας.
Η ρύθμιση αυτή ακολουθεί τη νομολογία του ΣτΕ και φέρνει πιο κοντά την ίδρυση της ψηφιακής τράπεζας, η οποία θα αποτελέσει ένα αναπτυξιακό εργαλείο που θα διευκολύνει τις αναγκαίες συναλλαγές μεταξύ των ιδιωτών που αφορά αυτή η ρύθμιση.
Παράλληλα, δίνεται η δυνατότητα αναστολής των οικοδομικών εργασιών κατά την εκπόνηση των Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων, ένα πρόγραμμα που θα "τρέξει" παράλληλα με τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια στο άμεσο προσεχές διάστημα.
Όπως έγινε γνωστό, μέχρι το τέλος Ιουλίου θα προκηρυχθούν 11 μελέτες Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων. Ουσιαστικά, με τις πρώτες προκηρύξεις θα δοθεί το πράσινο φως για πιλοτικές μελέτες, ενώ από Σεπτέμβριο θα ξεκινήσουν οι μαζικές προκηρύξεις (50 - 80 μελέτες ανά μήνα) προκειμένου να καλυφθεί η χώρα με Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ).
Σημειώνεται ότι η ανάθεση των μελετών θα γίνει από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) ανά ομάδες ώστε έως τις αρχές του 2022 να έχουν ανατεθεί όλες, καθώς το Ταμείο Ανάκαμψης θέτει συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, δηλαδή το 2023 πρέπει να γίνει η παραλαβή και η αξιολόγηση του 70% των μελετών και το 2024 των υπολοίπων, ώστε η αποπληρωμή τους να πραγματοποιηθεί έως το 2026.
Δίνονται κίνητρα στην οργανωμένη επιχειρηματική δραστηριότητα από την ανεξέλεγκτη χωροθέτηση άναρχων δραστηριοτήτων. Επιταχύνεται ακόμη περισσότερο η έκδοση οικοδομικών αδειών, καθώς ο τρόπος έκδοσης καθίσταται πιο εύκολος για τους μηχανικούς.
Τέλος, μέσω των διατάξεων του νομοσχεδίου, δίνεται λύση σε ένα χρόνιο πρόβλημα ΟΤΑ Α’ βαθμού για τη λειτουργία χώρων στάθμευσης σε κεντρικά σημεία των πόλεων, ώστε να επιλυθεί το ζήτημα της άναρχης στάθμευσης επ’ ωφελεία των πεζών, των ποδηλατών και των ΑμεΑ που θα έχουν περισσότερο χώρο στο αστικό περιβάλλον.
Δείτε τα βασικά σημεία του νομοσχεδίου για τη διαχείριση αποβλήτων, τις ρυθμίσεις για την αγορά ενέργειας και τις χωροταξικές και πολεοδομικές ρυθμίσεις στη δεξιά στήλη "Σχετικά Αρχεία".