Παρασκευή, 04-Ιουν-2021 15:52
Société Générale: Ανοίγει ο δρόμος για την αλλαγή των δημοσιονομικών κανόνων – Το χρήσιμο παράδειγμα της Ελλάδας

Της Ελευθερία Κούρταλη
Οι Ευρωπαίοι έχουν αρκετό χρόνο μπροστά τους για να σκεφτούν τις απαραίτητες, κατά την Société Générale, αλλαγές που πρέπει να γίνουν στους δημοσιονομικούς κανόνες της Ε.Ε, μετά και την παράταση της ισχύς τους για ένα ακόμη έτος, και το μοντέλο της Ελλάδας, όπως επαναλαμβάνει, είναι ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο.
Πιο αναλυτικά, όπως επισημαίνει η γαλλική τράπεζα σε σημερινή της έκθεση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβεβαίωσε και επίσημα σήμερα ότι οι δημοσιονομικοί κανόνες θα παραμείνουν σε αναστολή και το 2022, καθώς η επιστροφή του ΑΕΠ της ευρωζώνης στα προ-πανδημίας επίπεδα δεν αναμένεται πριν από το πρώτο τρίμηνο του 2022. Η Κομισιόν αναμένει τη γενική ρήτρα διαφυγής (η οποία αναστέλλει τους κανόνες) να απενεργοποιηθεί το 2023, επιτρέποντας έτσι να υπάρξει χρόνος για τη συζήτηση μιας μεταρρύθμισης των εν λόγω κανόνων.
Το σημαντικό είναι, όπως τονίζει η Societe Generale, ότι η Κομισιόν ζητά τη δημοσιονομική στάση να παραμείνει υποστηρικτική το 2022 -κυρίως μέσω της ενίσχυσης των δημοσίων επενδύσεων- και να αποφευχθεί η πρόωρη απόσυρση της δημοσιονομικής στήριξης. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τα Προγράμματα Σταθερότητας των χωρών (τα πολυετή δημοσιονομικά σχέδια) που δημοσιεύθηκαν στα τέλη Απριλίου, σύμφωνα με τα οποία οι περισσότερες χώρες αναμένουν να σημειώσουν δραστική μείωση του δημοσίου ελλείμματος το 2022 (πράγμα που σημαίνει μείωση του ελλείμματος στην ευρωζώνη κατά 50% το 2022 σε σύγκριση με το 2021).
Σύμφωνα με την Κομισιόν, προσθέτει η SocGen, όλες οι χώρες της ευρωζώνης σημείωσαν και θα σημειώσουν έλλειμμα άνω του 3% του ΑΕΠ το 2020 και το 2021, ενώ 11 από τις 19 χώρες παραβιάζουν το κριτήριο του χρέους (κάτω του 60% ή μείωση σε ικανοποιητικό ρυθμό, που ορίζεται ως το 1/20ο ετησίως του χάσματος χρέους έως το όριο του 60%).
Αρκετές χώρες (Γερμανία, Ιρλανδία, Φινλανδία και Ολλανδία) ενδέχεται να μειώσουν το έλλειμμα κάτω από το 3% του ΑΕΠ έως το 2022 και ακόμη περισσότερες χώρες το 2023. Ωστόσο, το να επιτευχθεί το κριτήριο του χρέους θα αποδειχθεί πιο περίπλοκο κατά τη γαλλική τράπεζα και οι περισσότερες από τις 11 χώρες που εκτιμάται ότι θα το παραβιάσουν μπορεί να τεθούν σε Διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος όταν οι κανόνες επανενεργοποιηθούν το 2023, δηλαδή θα υποχρεωθούν να παράσχουν ένα σχέδιο διορθωτικών ενεργειών και πολιτικών που θα ακολουθήσουν, καθώς και τις προθεσμίες για την επίτευξή του. Στις χώρες της Ευρωζώνης που δεν ακολουθούν τις συστάσεις μπορεί να επιβληθεί πρόστιμο.
Σε κάθε περίπτωση, αξίζει να αναφέρουμε ότι η Κομισιόν υπογραμμίζει πως θα εξετάσει την κατάσταση κάθε χώρας ξεχωριστά.
Πάντως, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί έχουν μπροστά τους 18 μήνες για να συζητήσουν την ανάγκη ή όχι μεταρρύθμισης των κανόνων, πριν ενεργοποιηθούν και πάλι το 2023.
Η Societe Generale εκτιμά ότι είναι πιθανό να βρισκόμαστε προ των πυλών μίας ουσιαστικής μεταρρύθμισης, με τις συζητήσεις να ξεκινούν μετά τις γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου. Η Γαλλία αναλαμβάνει την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ στις αρχές του 2022 και αναμένεται να θέσει αυτήν τη μεταρρύθμιση ως την κορυφή της λίστας των στόχων της.
Σε ό,τι αφορά τη θέση της SocGen επαναλαμβάνει την άποψή της ότι η αλλαγή και όχι μόνο το περαιτέρω "πάγωμα" των δημοσιονομικών κανόνων στην ευρωζώνη είναι αναγκαία, με έμφαση στη βιωσιμότητα του χρέους, όπως ακριβώς έχει γίνει με την Ελλάδα, στην οποία έχει δοθεί ένα πιο ρεαλιστικό διάστημα να μειώσει το βάρος του χρέους της.
Όπως έχει αναφέρει και στο παρελθόν, η Ελλάδα ήταν σε πρόγραμμα οικονομικής στήριξης το 2010-2018 και έτσι δεν υπόκειτο στους δημοσιονομικούς κανόνες. Εάν ωστόσο έπρεπε να τους ακολουθήσει, οι επιπτώσεις θα ήταν καταστροφικές. Με την ονομαστική ανάπτυξη να είναι αρνητική κατά μέσο όρο την περίοδο 2014-19, η απαιτούμενη μείωση του χρέους (5,4% ανά έτος) θα έπρεπε να καλυφθεί εξ ολοκλήρου από τη δημοσιονομική λιτότητα. Αυτό προφανώς δεν συνέβη, όμως ο δείκτης χρέους παρέμεινε γενικά αμετάβλητος κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Για την Ελλάδα αυτό δείχνει όχι μόνο πόσο μη ρεαλιστικοί θα ήταν οι δημοσιονομικοί κανόνες, αλλά και ότι θα οδηγούσαν σε μεγάλη προκυκλική δημοσιονομική λιτότητα.
Κατά την Société, θα πρέπει συνεπώς να υπάρξει μεγαλύτερη εστίαση στη βιωσιμότητα του χρέους των χωρών της ευρωζώνης. Οι δημοσιονομικοί κανόνες θα μπορούσαν να αλλάξουν έτσι ώστε ο στόχος του χρέους να λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες κάθε χώρας, επιτρέποντας μεγαλύτερη ιδιοκτησία και συμμόρφωση με τους κανόνες. Επίσης, θα μπορούσε να εξεταστεί ένα μεγαλύτερο χρονικό διάστημα για την κάλυψη του χάσματος έως τον στόχο του 60% του χρέους (για παράδειγμα 30-40 έτη).
Ουσιαστικά με αφορμή την περίπτωση της Ελλάδας, σύμφωνα με την SocGen, οι Ευρωπαίοι έχουν ήδη αναγνωρίσει ότι ενδέχεται να απαιτηθεί απόκλιση από τους δημοσιονομικούς κανόνες για τις χώρες με υψηλά επίπεδα χρέους, οπότε η ευρύτερη υιοθέτησή της για την ανακούφιση των χωρών από τα βάρη που προκάλεσε η πανδημία, δεν θα είναι κάτι πρωτοφανές.