Tης Δήμητρας Καδδά

Την ανάγκη να σταματήσει η αύξηση των έμμεσων φόρων, να υπάρξει στροφή προς την περικοπή δαπανών, αλλά και να μειωθούν τα πρωτογενή πλεονάσματα ώστε να δοθεί το "σήμα" προοπτικής μείωσης φόρων στο μέλλον που θα στηρίξει την ανάκαμψη, περιγράφει η Έκθεση του Δημοσιονομικού Συμβουλίου που κατέθεσε χθες στη Βουλή ο πρόεδρός του Παναγιώτης Κορλίρας.

Στην έκθεση γίνεται σαφές ότι το πακέτο μέτρων του 2018 είναι σχεδόν στο σύνολό του φορολογικό και γίνεται λόγος για υπερφορολόγηση και έντονο φορολογικό ανταγωνισμό που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές επιχειρήσεις. 

Η έκθεση επίσης υπολογίζει ότι μπορούν – αν χρειαστεί - να φτάσουν στα 16 δισ. ευρώ τα "δανεικά" του κράτους από δημοσίους φορείς (από τα 12.000 δισ. ευρώ περίπου που είναι σήμερα).

Ακόμη, απευθύνει κάλεσμα να σταματήσουν οι μεμψιμοιρίες  και οι κοντόθωροι ανταγωνισμοί και να υπάρξει πραγματικός, παραγωγικός συναγερμός που θα διαμορφώσει σταθερές συναινέσεις σε ευρύτερο φάσμα κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων.  

Σημειώνεται ότι το Δημοσιονομικό Συμβούλιο έχει συσταθεί με βάση τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ και δύναται να προτείνει "ημιαυτόματες" παρεμβάσεις στον ΥΠΟΙΚ αν κρίνει ότι υπάρχει δημοσιονομικός λόγος.

Ακόμη και στα 16 δισ. ευρώ  τα "δανεικά"

Στην έκθεση επισημαίνεται ότι το τελευταίο διάστημα έχει ενταθεί η μέθοδος της επαναγοράς (repos) σε φορείς της Γενικής Κυβέρνησης. "Σταδιακά και καθώς οι χρηματοδοτικές ροές από το μηχανισμό στήριξης προς τη χώρα απέκλιναν σημαντικά από το σχετικό προγραμματισμό, η αξιοποίηση της εν λόγω μεθόδου επεκτάθηκε, με σειρά νομοθετικών παρεμβάσεων, ώστε να αυξηθεί το εύρος των συνεργαζόμενων φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, αλλά και εδραιώθηκε με αποτέλεσμα από μέθοδος διαχείρισης ταμειακής ρευστότητας, η μέθοδος αξιοποίησης repos με φορείς της Γενικής Κυβέρνησης να αποτελεί, πλέον, ένα (μόνιμο) εργαλείο βραχυχρόνιας χρηματοδότησης". 

Αναφέρεται ότι "τον Αύγουστο του 2016 η άντληση χρηματοδότησης από το εν λόγω εργαλείο διαμορφώθηκε στα 11.903 εκατ. ευρώ έναντι 9.760 εκατ. ευρώ κατά τον ίδιο μήνα του περασμένου έτους, σημειώνοντας μία αύξηση 22%, ενώ σε σχέση με τα τέλη του 2014 η εν λόγω αύξηση διαμορφώνεται στο 38%. Το συγκεκριμένο επίπεδο αξιοποίησης προβλέπεται, σύμφωνα με το Προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού του 2017, να διατηρηθεί και το 2017 (12.000 εκατ. ευρώ), ενώ "δύναται να επεκταθεί αφού σημειώνεται ότι υπάρχουν περιθώρια περαιτέρω αξιοποίησης περίπου 4 δισ. ευρώ ταμειακών διαθεσίμων των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης (αναφέρεται ότι αξιοποιείται περίπου το 75% του συνόλου)". 
 
Μέση ύφεση -0,26% φέτος

Σύμφωνα με το Δημοσιονομικό Συμβούλιο το 3ο τρίμηνο  αναμένεται να υπάρξει ανάκαμψη 0,67% (σ.σ. τα στοιχεία αναμένονται την άλλη εβδομάδα από την ΕΛΣΤΑΤ) και το τελευταίο τρίμηνο να επιστρέψει η οικονομία σε ύφεση 0,39% διαμορφώνοντας για το σύνολο του 2016 μέσο ρυθμό ύφεσης 0,26%.

Σημειώνεται ότι σήμερα η Επιτροπή αναμένεται να εκδώσει σήμερα τις Φθινοπωρινές της εκτιμήσεις με τον Επίτροπο Μοσκοβισί να έχει προαναγγείλει από την Δευτέρα την  επιβεβαίωση της επιστροφής της Ελλάδας σε ανάκαμψη το 2017. "Αναμφίβολα, σημαντικό ρόλο προς αυτή την εξέλιξη διαδραματίζει η μείωση της αβεβαιότητας σχετικά με την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας, την παροχή ρευστότητας και τις προοπτικές" αναφέρει το Δημοσιονομικό Συμβούλιο.
 
Στοπ στους έμμεσους φόρους
 
Στην έκθεση  "υπογραμμίζεται η κρισιμότητα της διασφάλισης κοινωνικής δικαιοσύνης. Προς αυτή την κατεύθυνση μπορεί να συμβάλει η ανακοπή της τάσης αύξησης του μεριδίου της έμμεσης φορολογίας στη συνολική. Είναι εξίσου σημαντικό να αντιμετωπιστούν καθυστερήσεις στην προώθηση των μεταρρυθμίσεων (αποκρατικοποιήσεις, άρση στρεβλώσεων του επιχειρηματικού κλίματος), οι οποίες συντηρούν τα προβλήματα των επιχειρήσεων στις αγορές ακόμη και υπό ευνοϊκές μακροοικονομικές συνθήκες".
 
Μείωση φορολογίας

Για να διασφαλιστεί ότι η δημοσιονομική προσαρμογή μπορεί να οδηγήσει σε ανάκαμψη της οικονομίας θα πρέπει να "δημιουργούν θετικές προσδοκίες για μελλοντική μείωση της φορολογίας. Αυτό επιτυγχάνεται εάν το μεγαλύτερο μέρος (άνω του 70%) των δημοσιονομικών μέτρων και παρεμβάσεων αφορά σε μόνιμη μείωση των πρωτογενών δαπανών" επισημαίνεται.

"Ειδικά στην περίπτωση της Ελλάδος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι αφενός περιβάλλεται από γειτονικές χώρες με πολύ χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές (ιδιαίτερα στη φορολογία εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων) και αφετέρου εντός της ευρωζώνης (αλλά και γενικότερα της Ένωσης) υπάρχει έντονος φορολογικός ανταγωνισμός (tax competition)" αναφέρεται.

Επισημαίνεται ότι από το σύνολο των παρεμβάσεων  του Ιουνίου (που καλύπτει 19 μήνες) το 78,0% αφορά φορολογικά μέτρα και μόνο το 22,0% περικοπές δαπανών. Ειδικά τα μέτρα που θα τεθούν σε ισχύ την 1η  Ιανουαρίου 2017 σχεδόν στο σύνολο τους αφορούν φορολογικές ρυθμίσεις , ενώ η επίτευξη του δημοσιονομικού στόχου για το 2017 βασίζεται κατά 80% στην αύξηση των εσόδων και μόνον κατά 20% στη συγκράτηση των δαπανών. 

"Από πολλούς αναλυτές αλλά και διεθνείς οργανισμούς υποστηρίζεται ως "γενική αρχή" ότι η βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομικών πρέπει να βασίζεται κυρίως στον έλεγχο- περιορισμό των δημοσίων δαπανών και δευτερευόντως στην αύξηση των φορολογικών εσόδων" επισημαίνεται.
  
Συναγερμός και υπονόμευση οράματος
 
"Χρειάζεται ένας πραγματικός, παραγωγικός συναγερμός που θα διαμορφώσει σταθερές συναινέσεις σε ευρύτερο φάσμα κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων και θα υπερκεράσει μεμψιμοιρίες, άγονους και κοντόθωρους ανταγωνισμούς και θα ανακατανείμει τους παραγωγικούς πόρους, στηρίζοντας τις αναγκαίες βαθιές μεταρρυθμιστικές τομές σε όλα τα επίπεδα: τη δημόσια διοίκηση, το κανονιστικό πλαίσιο της επιχειρηματικής δράσης, τη δικαιοσύνη, το φορολογικό σύστημα, τη διαφθορά, την εκπαίδευση κ.ο.κ" αναφέρεται στην έκθεση.

"Ατυχώς, η δημόσια διαβούλευση για τα θέματα αυτά έχει καθυστερήσει πολύ. Διαρκώς υπονομεύεται από περιστασιακές αστοχίες, παραπλανητικές προτεραιότητες και δογματικές καθηλώσεις – εγχώριες όσο και εισαγόμενες!" αναφέρεται. 

"Προς το παρόν η πρόκληση δεν φαίνεται να έχει γίνει επαρκώς κατανοητή. Ούτε οι ασφυκτικές προθεσμίες δείχνουν να έχουν γίνει αντιληπτές. Η αναγκαιότητα ενός "νέου παραγωγικού υποδείγματος", εφόσον θεωρείται ότι το παλαιό κατέρρευσε αφού προετοίμασε και υποδαύλισε την κρίση, αποτελεί κοινό τόπο" επισημαίνεται.

Χαμηλότερα πλεονάσματα

Γίνεται λόγος για τα πρωτογενή πλεονάσματα. "Θεωρούμε ότι η διατήρηση πολύ υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων αφαιρεί δημοσιονομικό χώρο που μπορεί να λειτουργήσει υποβοηθητικά στην επιδίωξη της διατηρήσιμης μεγέθυνσης. Πριν από όλα, συσκοτίζει με το θόρυβο που προξενεί την αναζήτηση λύσεων για λοιπές παραμέτρους και περιορισμούς της αναπτυξιακής διαδρομής της οικονομίας - με ανάλογη, ίσως, σπουδαιότητα" αλλά και "διαβρώνεται το έδαφος της αποταμιευτικής και της επενδυτικής συμπεριφοράς που, υπό την απειλή του "ακατόρθωτου" και της συνακόλουθης αναστάτωσης, μπορεί να εκτραπούν σε επιλογές αποφυγής  "κινδύνου": την αποχή και την αδράνεια μέχρι "τα πράγματα" να κατασταλάξουν, σε ότι αφορά τις επενδύσεις, από πλευράς επιχειρήσεων, τις καταναλωτικές "υπερβολές" σε σύγκριση με την ενδεχόμενη βελτίωση του διαθεσίμου εισοδήματος, λόγω ανασφάλειας ως προς την τύχη των καταθέσεων και της αποταμίευσης, από την πλευρά των νοικοκυριών".

Η διατήρηση εξωπραγματικών δεσμεύσεων υπονομεύει εκ των πραγμάτων τη μεταρρυθμιστική προοπτική, επισημαίνεται. "Η οδυνηρή εμπειρία των καθυστερήσεων και των διαψεύσεων με την οποία μας "εμπλούτισαν" εκτός των άλλων τα προγράμματα "διάσωσης" θα είχε πολλά να συμπληρώσει στο σημείο αυτό. Παρά ταύτα, το μόνο που μπορεί ίσως κανείς να εγείρει ως επιφύλαξη είναι ο μη αμελητέος κίνδυνος να αγκιστρωθεί όλος ο δημόσιος προβληματισμός για το νέο αναπτυξιακό υπόδειγμα από το εμπόδιο που συνιστούν τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα και να υποτιμηθούν οι λοιπές πολύ σημαντικές προϋποθέσεις". 

Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι" η αναπροσαρμογή των δεσμεύσεων για πρωτογενή πλεονάσματα που επιβάλλει το δανειακό πρόγραμμα, αποτελεί μια αναγκαιότητα. Η εξομάλυνση των όρων αυτών θα επιτρέψει να καταρτιστεί ένα ρεαλιστικό όσο και προωθητικό μεσοπρόθεσμο πλαίσιο δημοσιονομικής στρατηγικής. Η εκκρεμότητα που συντηρείται στον τομέα αυτό περιορίζει την εμβέλεια της τρέχουσας δημοσιονομικής πολιτικής και διατηρεί μία μη επιτρεπτή ασάφεια ως προς τους όρους του σχεδιασμού της".
 
Διαβάστε ακόμη:
*Αβέβαιοι οι στόχοι του 2017 σύμφωνα με το Δημοσιονομικό Συμβούλιο