Της Νένας Μαλλιάρα

Τις τεκτονικές αλλαγές που επίκεινται στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα, με αντίκτυπο σε όλο το φάσμα της επιχειρηματικότητας και της οικονομίας, σηματοδότησε την εβδομάδα αυτή η παραίτηση του Μιχ. Σάλλα από την προεδρία του ομίλου της Τράπεζας Πειραιώς.

Η αποχώρηση Σάλλα ξάφνιασε την αγορά, αφού το πρόσωπό του –ταυτισμένο με τη δημιουργία και την πορεία της Τρ. Πειραιώς την τελευταία 25ετία–, σύμφωνα με πληροφορίες, δεν είχε αξιολογηθεί αρνητικά από τον SSM. Έγινε, δε, ενώ εκκρεμεί ακόμη η επιλογή του νέου διευθύνοντος συμβούλου για την τράπεζα.

Η διαδικασία που έχει ανοίξει εδώ και μήνες θα είχε κλείσει αν στο παρά ένα της έγκρισης της επιλογής του Χρ. Παπαδόπουλου, που είχε προκριθεί για τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου, δεν έβγαζε "κόκκινη κάρτα" ο SSM. Ήταν το αρχικό προμήνυμα από τον κεντρικό επόπτη για τον κυρίαρχο λόγο του στις επιλογές των διοικήσεων των ελληνικών τραπεζών. Μέχρι τότε, μόνο το όνομα της προέδρου της Εθνικής Τράπεζας, κυρίας Λούκας Κατσέλη, ακουγόταν προς αντικατάσταση, δεδομένου ότι διετέλεσε πρόσφατα πολιτικό πρόσωπο, έχοντας ασυμβίβαστο με βάση τον Ν. 4346/2015. Σύμφωνα με πληροφορίες του "Κεφαλαίου", στις 15 Ιουλίου, στη γενική συνέλευση της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, η ομιλία της προέδρου κυρίας Κατσέλη ήταν αποχαιρετιστήρια...

H "ομολογία" του ζητούμενου

Η αναταραχή που επικρατεί σε όλες τις τραπεζικές διοικήσεις πυροδοτήθηκε με το "ξήλωμα" της Εκτελεστικής Επιτροπής του ΤΧΣ, παρά τη θετική αξιολόγηση του έργου της, τόσο από την Επιτροπή Αξιολόγησης υπό τον F. Papadia (θητεύσαντα στην ΕΚΤ, την περίοδο 1998-2012, ως γενικός διευθυντής του τομέα λειτουργίας των αγορών), όσο και από την κυβέρνηση.

Με την κίνηση αυτή έγινε πλέον αντιληπτό ότι ο έλεγχος του ελληνικού τραπεζικού συστήματος έχει χαθεί από τα ελληνικά χέρια, αφού ακόμη και στο ΤΧΣ, δηλαδή το όργανο ελέγχου και συμμετοχής του Δημοσίου ως βασικού μετόχου στις τράπεζες που έχει τον πρώτο λόγο για τους εκπροσώπους του και τη στελέχωση των Δ.Σ., οι επιλογές θα έρχονται από το εξωτερικό, με προτιμητέα, όπως φαίνεται, την αλλοδαπή προέλευση...

Σημειολογικά, στην προκήρυξη του ΤΧΣ για την υποβολή υποψηφίων για την πλήρωση της θέσης του διευθύνοντος συμβούλου, που δημοσιεύτηκε την περασμένη εβδομάδα, ως πρώτο προσόν στη λίστα των υποψηφίων ζητείται "άριστη γνώση της αγγλικής γλώσσας, ενώ ευχέρεια στα ελληνικά θα θεωρηθεί πολύ σημαντικό επιπρόσθετο προσόν". Ο νέος διευθύνων σύμβουλος του ΤΧΣ, σύμφωνα με την πρόκληση ενδιαφέροντος, θα πρέπει να έχει πολυετή επαγγελματική εμπειρία με αποδεδειγμένο, επιτυχημένο ιστορικό στον χρηματοοικονομικό τομέα, ευρύτητα επιχειρηματικού πνεύματος, επιτυχημένο ιστορικό ως διευθύνων σύμβουλος ή υψηλόβαθμο στέλεχος σε αντίστοιχη χρηματοοικονομική εταιρεία ή οργανισμό. Πλεονέκτημα θα θεωρηθεί εμπειρία και έκθεση σε διεθνές περιβάλλον και σε ελεγκτικά, νομικά και ρυθμιστικά θέματα.

Πιο συγκεκριμένα, ο νέος διευθύνων σύμβουλος θα πρέπει να διαθέτει ιστορικό επιτυχημένων επιχειρηματικών αποφάσεων και αποδεδειγμένη εμπειρία βέλτιστων πρακτικών, ιστορικό και συμμετοχή σε πολύπλευρες και σύνθετες καταστάσεις με έντονους και πιεστικούς ρυθμούς εργασίας, εμπειρία σε πολύπλοκες επιχειρηματικές καταστάσεις συμπεριλαμβανομένων των εταιρικών αναδιαρθρώσεων και διοικητικών βελτιώσεων, καθώς και εμπειρία στη διαχείριση των θεμάτων και ενδιαφερόντων των επενδυτών. Προαπαιτούμενο είναι η επιβεβαιωμένη ανεξαρτησία από οργανισμούς, συστημικές τράπεζες, κυβερνήσεις και δανειολήπτες.

Το σκεπτικό του SSM

Η, για πρώτη φορά, αναφορά στην "εμπειρία σε πολύπλοκες επιχειρηματικές καταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων των εταιρικών αναδιαρθρώσεων και διοικητικών βελτιώσεων", επιβεβαιώνει τη μέχρι σήμερα διαφαινόμενη σκοπιμότητα των "θεσμών" για τις αλλαγές στις διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών.

Οι αλλαγές υπαγορεύονται από τον σωρευμένο όγκο των "κόκκινων" δανείων, ύψους 108 δισ. ευρώ, και δη τον ρόλο-"κλειδί" της αναδιάρθρωσης, κεφαλαιακής και λειτουργικής, των υπερχρεωμένων επιχειρήσεων.

Η άποψη που έχει σχηματίσει ο SSΜ για τη διασύνδεση τραπεζών-επιχειρηματιών και πολιτικών και το συμπέρασμά του ότι πρόκειται περί μιας διαπλοκής, υπεύθυνης για την κατάσταση των προβληματικών δανείων την οποία οι τράπεζες δεν είναι διατεθειμένες να τερματίσουν, αποτελεί το ένα σκέλος της προωθούμενης "ανασύστασης" των διοικήσεων των ελληνικών τραπεζών. Σημειώνεται ότι η "ανασύσταση" των ελληνικών τραπεζών, η οποία θα έχει συντελεσθεί μέχρι τα τέλη Ιουλίου και οι αλλαγές στις διοικήσεις μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου, αναφέρονται ρητά στο Μνημόνιο ως προαπαιτούμενα της 2ης αξιολόγησης του Οκτωβρίου.

Το σκεπτικό του SSM "δένεται" ακόμη περισσότερο με το επιχείρημα ότι οι ελληνικές τράπεζες προχώρησαν σε τρεις ανακεφαλαιοποιήσεις τα τελευταία τρία χρόνια, με πρόσφατη αυτήν του τέλους 2015, χωρίς ακόμη να είναι σε θέση να χρηματοδοτήσουν την πραγματική οικονομία. Μάλιστα, αν και η προοπτική αυτή ξορκίζεται, υπάρχει έντονη ανησυχία για την ανάγκη μιας ακόμη ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, προκειμένου αυτές να επανέλθουν στην κανονικότητα και να μπορέσουν να δανειοδοτήσουν τις επιχειρήσεις που θα έχουν πρώτα εξυγιάνει.

Ο ρόλος των funds

Από την άλλη πλευρά, τα κίνητρα των προωθούμενων αλλαγών στο ελληνικό τραπεζικό μάνατζμεντ δεν είναι τόσο ιδεαλιστικά. Με την τελευταία ανακεφαλαιοποίησή τους οι ελληνικές τράπεζες πέρασαν ουσιαστικά στα χέρια ξένων funds, τα οποία κατά κύριο λόγο δεν συνιστούν μακροπρόθεσμους επενδυτές, διατεθειμένους να αναπτύξουν μια στρατηγική ανάκαμψης των τραπεζών, επενδύοντας κεφάλαια και χρόνο. Στη συντριπτική τους πλειονότητα, πρόκειται για νεόκοπους στη χώρα βραχυπρόθεσμους επενδυτές, που είδαν στις ελληνικές τράπεζες την ευκαιρία να βγάλουν γρήγορα κέρδη από τη διαχείριση των "απορριμμάτων" τους, αποκομίζοντας κέρδη δεκάδων δισ. δολαρίων από τη διαχείριση της "πίτας" των "κόκκινων" δανείων.

Η διαχείριση αυτή στον μείζονα τομέα των αναδιαρθρώσεων επιχειρηματικών δανείων θα προσφέρει στους ξένους, που θα εισφέρουν κεφάλαια και know-how για τη λειτουργική αναδιάρθρωση των υπερχρεωμένων επιχειρήσεων, το "πάνω χέρι" στην ιδιοκτησία και τη διοίκησή τους. Έτσι, θα αλλάξει πλήρως ο επιχειρηματικός χάρτης της χώρας, θα υπάρξει συγκέντρωση και μεγαλύτερα σχήματα στα οποία τον έλεγχο θα έχουν ξένα συμφέροντα.

Η αναδιάταξη αυτή θα επηρεάσει και τον τραπεζικό χάρτη, καθώς νέα τραπεζικά σχήματα επενδυτικού χαρακτήρα θα κάνουν την εμφάνισή τους, απορροφώντας παλαιούς και αναδεικνύοντας νέους τραπεζίτες.

*Αναδημοσίευση από το "Κεφάλαιο" που κυκλοφορεί.