Της Νένας Μαλλιάρα

Ένα δύσκολο "παζλ" για το πώς θα ανακεφαλαιοποιηθούν οι τράπεζες στην Ευρώπη, καλούνται να λύσουν σύντομα οι ευρωπαϊκές αρχές, ισορροπώντας ανάμεσα στις επιταγές της οδηγίας BRRD και των κινδύνων που εγκυμονεί η κατάσταση των ιταλικών τραπεζών και πίσω από αυτές το μέγα πρόβλημα της Deutsche Bank. 

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τραπεζιτών στο Capital.gr, η ισορροπία φαίνεται ότι θα βρεθεί σε μία μορφή ενδιάμεσης χρηματοδότησης για τις τράπεζες που θα χρειαστεί να προχωρήσουν σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου (σημειώνεται ότι στα τέλη Ιουλίου, τα stress test που διεξάγονται στις ευρωπαϊκές τράπεζες αναμένεται να καταδείξουν τις ανάγκες τους σε νέα κεφάλαια) προτού ενεργοποιηθεί η κοινοτική οδηγία για το bail – in (προβλέπει ότι με το βάρος της υπό εξυγίανση τράπεζας επιβαρύνονται από 1/1/2016 μέτοχοι, ομολογιούχοι και καταθέτες της και όχι πια οι φορολογούμενοι).

Χθες, με απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που αφορά υπόθεση για τη διάσωση τραπεζών στη Σλοβενία, φάνηκε να ανοίγει ένα "παράθυρο" παράκαμψης της οδηγίας BRRD. Ωστόσο, αυτό δεν πρέπει να ερμηνευθεί άμεσα και ως ευθεία εξαίρεση των υπό ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών στην Ευρώπη από την εφαρμογή του κανόνα για την εξυγίανσή τους από τους ίδιους τους πιστωτές τους και όχι από τους φορολογούμενους, όπως προβλέπει η BRRD. 

Και μία ευθεία παράκαμψη θα ήταν πολύ δύσκολη μετά την εμπειρία των ευρωπαϊκών τραπεζικών κρίσεων από το 2008 και ύστερα (Ιρλανδία, Βέλγιο, Βρετανία, Ισπανία) για τις οποίες οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις χρειάστηκε να δαπανήσουν πάνω από 2 τρις. ευρώ (το 14% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ)… 

Από την άλλη πλευρά, η αναζήτηση παράκαμψης εκβιάζεται από τα μεγέθη και τις συνθήκες. Tο Brexit έχει ξεσκεπάσει όλες τις αδυναμίες του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, χτυπώντας στην "αχίλλειο πτέρνα" του, το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Οι ιταλικές τράπεζες απειλούν να αποδειχθούν ο αδύναμος κρίκος του εξαετούς εγχειρήματος στήριξης του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος. Και πίσω από τις όποιες αποφάσεις για αυτές, κρύβεται το πρόβλημα του γερμανικού κολοσσού της Deutsche Bank. 

Με έκθεση σε παράγωγα αξίας 41,9 τρις. ευρώ και ζημιές 6,8 δις. ευρώ το 2015, η Deutsche Bank έχει χάσει από την αρχή του χρόνου τη μισή κεφαλαιοποίησή της και η μετοχή της έχει πέσει στα χαμηλότερα επίπεδα από το 1988. Το ΔΝΤ δε, έχει κρούσει τον κώδωνα στη γερμανική κυβέρνηση, επισημαίνοντας ότι από τις παγκοσμίως συστημικά σημαντικές τράπεζες, η Deutsche Bank είναι αυτή με τη μεγαλύτερη συμβολή στους συστημικούς κινδύνους… 

Όπως φαίνεται, ο προβληματισμός για τις ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών στην Ευρώπη βρίσκεται στο μέγιστο σημείο του. Αποτελεί δε, αφορμή για σκέψεις σχετικά με το πώς έγινε η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών. 

Τις προηγούμενες ημέρες, μία τοποθέτηση του διοικητή της ΤτΕ Γ. Στουρνάρα στην παρουσίαση του βιβλίου "European Banking Supervision: The first eighteen months", πέρασε στα "ψιλά", αλλά είναι ενδεικτική του συνολικού αυτού προβληματισμού. Ο κ. Στουρνάρας τάχθηκε υπέρ της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών απευθείας από τον ΕSM. Όπως υποστήριξε, μία τέτοια επιλογή θα ήταν πολύ πιο αποτελεσματική από αυτή που ακολουθήθηκε στην ελληνική περίπτωση, ωστόσο, όπως είπε, επικράτησαν μικροπολιτικές σκοπιμότητες.

Ο κ. Στουρνάρας δεν επεκτάθηκε περαιτέρω. Ωστόσο, η θέση του υπέρ μιας ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών από τον ESM, φαίνεται να διαχωρίζει τις ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης σε αυτές που προέρχονται από έλλειμμα στους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας και σε αυτές που προέρχονται από έλλειμμα ρευστότητας (όπως ήταν η περίπτωση των ελληνικών τραπεζών).
Ίσως ο διαχωρισμός αυτός, να βάζει νέα δεδομένα στο σκεπτικό των ανακεφαλαιοποιήσεων των τραπεζών στην Ευρώπη…