Του Νίκου Χρυσικόπουλου

Από το βαθμό και το χρόνο επαναφοράς στην "κανονικότητα", αλλά, κυρίως, από την αντίδραση, σε πολιτικό και θεσμικό επίπεδο, της κυβέρνησης Ερντογάν μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, θα εξαρτηθεί το εύρος των επιπτώσεων στην τουρκική οικονομία.
           
Η αβεβαιότητα που πλέον κυριαρχεί στη γείτονα και οι ανοικτές πληγές που αφήνει η προσπάθεια ανατροπής της κυβέρνησης στην Τουρκία, σαφέστατα θα επηρεάσει το οικονομικό και επενδυτικό κλίμα, σε μια περίοδο όπου ήδη ήταν έντονες οι ανησυχίες για τις πληθωριστικές πιέσεις που ασκούνται στην τουρκική οικονομία. 
 
Οι αγορές αναμένεται να δείξουν από σήμερα με μεγαλύτερη σαφήνεια το μέγεθος των ανησυχιών τους για την Τουρκία, κάτι που θα αποτυπωθεί και στην πορεία των τουρκικών ομολόγων. Ήδη το δολάριο καταγράφει τη μεγαλύτερη άνοδο έναντι της τουρκικής λίρας από το 2008, ενώ το ETF των τουρκικών μετοχών που διαπραγματεύεται στις ΗΠΑ, σημείωσε ισχυρή βουτιά την Παρασκευή.
 
Η συγκυρία, ούτως ή άλλως, δεν ήταν ευνοϊκή για την τουρκική οικονομία, με την Παγκόσμια Τράπεζα να αναφέρει πως η οικονομική ανάπτυξη της Τουρκίας αναμένεται να επιβραδυνθεί στο 3,5% φέτος, από το 4% πέρυσι. Αν και στο πρώτο τρίμηνο του 2016 η ανάπτυξη του ΑΕΠ ήταν ισχυρή, αυτό αποδόθηκε στις αυξήσεις των μισθών στον δημόσιο τομέα και καταναλωτικών δαπανών από Σύρους πρόσφυγες. Ο Οργανισμός προειδοποίησε ότι δημιουργούνται πληθωριστικές πιέσεις στην τουρκική οικονομία, και τόνισε ότι η κεντρική τράπεζα θα χρειαστεί να προσαρμόσει την νομισματική πολιτική για να επιβεβαιώσει την δέσμευσή της στην σταθερότητα των τιμών.
 
Ακόμη, η σταθερή πτώση της ισοτιμίας της τουρκικής λίρας έναντι του δολαρίου και του ευρώ καθ’ όλη τη διάρκεια του 2015 και το 2016 καθώς και η μείωση της εσωτερικής ζήτησης εμφανίζονται να απειλούν την βιωσιμότητα πολλών τουρκικών επιχειρήσεων, ιδιαίτερα στην περίπτωση που επιβαρύνονται με δάνεια σε ξένο συνάλλαγμα.

Παράλληλα, οι επενδυτές ανησυχούν ότι η δυναμική των μεταρρυθμίσεων που θα πρέπει να προωθήσει η κυβέρνηση Ερντογάν θα επιβραδυνθεί , καθώς η κυβέρνηση θα κινηθεί προς μια μία ακόμη εθνική εκλογική διαδικασία για την τροποποίηση του Συντάγματος, προκειμένου να καθιερωθεί το προεδρικό σύστημα που επιδιώκει ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν.
 
Μεγάλες εξαγωγές προς Τουρκία
 
Η Τουρκία αποτελεί σήμερα την 17η οικονομία διεθνώς (στοιχεία CEBR, EU, WORLD BANK) και σημαντικό εξαγωγικό προορισμό για ελληνικά προίόντα. Η Τουρκία ήταν το 2015 η τρίτη χώρα προορισμός των ελληνικών εξαγωγών, ενώ  κατέχει τη 13η θέση ανάμεσα στις χώρες-προμηθευτές της χώρας μας.
Συνολικά, η πορεία των ελληνικών εξαγωγών στην Τουρκία εξαρτάται από την πορεία των πετρελαιοειδών, δεδομένου ότι αυτά συνιστούν το μεγαλύτερο μέρος σε αξία των συνολικών εξαγωγών της Ελλάδας προς τη γείτονα τα τελευταία έτη. Χωρίς τα πετρελαιοειδή, το εμπορικό ισοζύγιό μας με την Τουρκία είναι σαφώς ελλειμματικό.

Σύμφωνα με στοιχεία του ΥΠΕΞ, το 2015 οι ελληνικές εξαγωγές προς την Τουρκία ανήλθαν στα 1,7 δις.ευρώ, καταγράφοντας μεγάλη πτώση έναντι του 2014 (3,2 δις.ευρώ),  εξέλιξη που οφείλεται αποκλειστικά στην μείωση των εξαγωγών καυσίμων. Το ποσοστό των καυσίμων στη σύνθεση των ελληνικών εξαγωγών είναι καθοριστικό και κυμαίνεται από 74% το 2014 σε 51,2% το 2015.  Αντίστοιχα, οι εισαγωγές τουρκικών προϊόντων πέρυσι έφθασαν στα 1,3 δις.ευρώ, από 12 δις.ευρώ το 2014.

Σημαντικό είναι και το τουριστικό ρεύμα από και προς την Τουρκία: το 2015 τα επίσημα στοιχεία αναφέρουν ότι οι αφίξεις στην Ελλάδα από την Τουρκία έφθασαν τις 900 χιλιάδες, ενώ οι αφίξεις στη χώρα μας από την Τουρκία ανήλθαν σε 755 χιλιάδες Έλληνες. Πολλές είναι οι ελληνικές τουριστικές επιχειρήσεις που έχουν σημαντική δραστηριότητα στην απέναντι όχθη του Αιγαίου.
 
Οι σημαντικές παρουσίες
 
Σήμερα, αρκετοί μεγάλοι ελληνικοί επιχειρηματικοί όμιλοι διαθέτουν σημαντική παρουσία στην Τουρκία, με δραστηριότητες στην τσιμεντοβιομηχανία, το λιανεμπόριο, την τεχνολογία, τα πλαστικά, τις υπηρεσίες κ.α.

Μια από τις σημαντικότερες ελληνικές παρουσίες στην Τουρκία (σ.σ. μετά και την πώληση της Finansbank από την Εθνική) είναι αυτή του ομίλου Τιτάν που λειτουργεί εργοστάσιο παραγωγής τσιμέντου την περιοχή Tokat, κοντά στην Μαύρη Θάλασσα. Ο Τιτάνας κατέχει το 50% της Adocim Cimento Beton, το οποίο εξαγόρασε το 2008. Επιπλέον, βιομηχανική δραστηριότητα στη γειτονική χώρα έχει και η Πλαστικά Κρήτης με την SENKROMA SA που παράγει masterbatches στην Τουρκία, αλλά και η Eurodrip, η οποία ελέγχεται από αμερικανικά κεφάλαια αλλά διατηρεί την έδρα της στην Ελλάδα.

Από τα τέλη του 2014 η ΔΕΗ διαθέτει παρουσία στην Τουρκία, μέσω της "PPC ELEKTRİK" η οποία δραστηριοποιείται στο διασυνοριακό εμπόριο ηλεκτρικής ενέργειας, εμπορία ηλεκτρικής ενέργειας, μέσω της διασύνδεσης των δύο ηλεκτρικών δικτύων στην περιοχή της Θράκης.

Η πρώτη θυγατρική της κατασκευής και της εμπορίας ολοκληρωμένων συστημάτων ανελκυστήρων Kleeman στο εξωτερικό ήταν στην Τουρκία. Η Kleeman Asansor ιδρύθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 2001 και σήμερα οι εγκαταστάσεις της περιλαμβάνουν γραφεία διοίκησης και υλικοτεχνικής υποστήριξης, αλλά και κέντρο διανομής.

Ο όμιλος Intracom ήταν από τις ελληνικές πρώτες εταιρείες που επιχείρησαν άνοιγμα στην Τουρκία, συμμετέχοντας με 20% στην εταιρεία πληροφορικής Gantek. Η Intralot σήμερα διαθέτει επίσης σημαντική δραστηριότητα στη χώρα μέσω της θυγατρικής Inteltek, η οποία έχει αναλάβει τη διαχείριση και της προμήθεια τεχνολογικού εξοπλισμού για το Iddaa, το τουρκικό "Πάνε Στοίχημα".

Ακόμη, ο όμιλος Fourlis έχει επεκταθεί τα τελευταία χρόνια στη γειτονική χώρα, έχοντας αναλάβει την ανάπτυξη του δικτύου καταστημάτων της αλυσίδας Intersport. Ο όμιλος Fourlis στο τέλος του περασμένου Μαρτίου αριθμούσε στην Τουρκία 22 καταστήματα Intesport και δύο ακόμη της αλυσίδας The Athlete’s Foot. Τέλος, ιδιαίτερα μεγάλη είναι η δραστηριότητα των ελληνικών καπνοβιομηχανιών στην Τουρκία, μεταξύ των οποίων η Καρέλιας.
 
Nikos.chrissikopoulos@capital.gr