Του Νίκου Χρυσικόπουλου

Η κάθετη πτώση του τζίρου στην αγορά των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών από τα 3,3 δισ. ευρώ το 2009, στα 1,9 δισ. ευρώ το 2015, αποτυπώνει με τον πλέον εμφατικό τρόπο μία από τις βασικές αιτίες για τη "βροχή" των λουκέτων που έχει πλημμυρίζει το λιανεμπόριο. Η μείωση της κατανάλωσης στους περισσότερους κλάδους του εμπορίου, από τα σουπερμάρκετ και την ένδυση-υπόδυση, μέχρι το e-commerce, επιταχύνθηκε τον τελευταίο χρόνο, κυρίως μετά την επιβολή των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίου, καθιστώντας σε κάποιες περιπτώσεις ανυπέρβλητα τα προβλήματα που προϋπήρχαν σε πολλές επιχειρήσεις.

Τα capital controls σε συνδυασμό με την επελαύνουσα κρίση, την υπερφορολόγηση και την έλλειψη ρευστότητας από την πρώτη στιγμή αποτέλεσαν πλέον μια νέα πραγματικότητα, εντός της οποίας δεν ήταν εξαρχής βέβαιο πως όλοι οι υφιστάμενοι "παίκτες” της αγοράς είχαν τις αντοχές και την ικανότητα να προσαρμοστούν. Δεν είναι μόνον τα "λουκέτα”, όπως το πλέον πρόσφατο της Ηλεκτρονικής, που έχουν προστεθεί στη μακρά αλυσίδα των θυμάτων της επταετούς κρίσης. Ιστορικές αλυσίδες όπως η Βερόπουλος μπορεί να μην έκλεισαν, αλλά πλέον έπαψαν να λειτουργούν αυτόνομα οδηγούμενες σε πωλητήριο, όπως και άλλες μεγάλες επιχειρήσεις του οργανωμένου λιανεμπορίου -και όχι μόνον, αφού και η βιομηχανία πληρώνει βαρύ τίμημα- που παραχώρησαν σημαντικό μέρος των δραστηριοτήτων τους προκειμένου να παραμείνουν όρθιες.

Εταιρείες όπως η ΒΙΣ της οικογένειας Φιλίππου, η Σόφτεξ της Bolton Group, η ΙΜΑΣ της ContiTech, η Makro Hellas Cash and Carry της γερμανικής Metro Group, η Hellenic Steel της ιταλικής ILVA, η Groupon της ομώνυμης πολυεθνικής, η Σέλμαν ανέστειλαν τη λειτουργία τους, προσθέτοντας εκατοντάδες εργαζομένους στο ταμείο ανεργίας. Παράλληλα, μεγάλες πολυεθνικές σπεύδουν να περιορίσουν την παρουσία τους στην Ελλάδα, η οποία πλέον έχει πάψει να θεωρείται αγορά πρώτης γραμμής. Όπως αναφέρουν έμπειρα στελέχη της αγοράς, πλέον στην Ελλάδα ούτε έμπειροι μάνατζερ έρχονται για να τοποθετηθούν επικεφαλής θυγατρικών, ούτε πλέον διατηρείται το ίδιο στελεχιακό και εργατικό προσωπικό. Το downsizing είναι εμφανές σε όλα τα επίπεδα, καθώς πλέον οι ανάγκες τής δραματικά συρρικνούμενης ελληνικής αγοράς πλέον καλύπτονται από εισαγωγές. Επενδυτικά πλάνα αναθεωρούνται ή ακυρώνονται.

Την ίδια στιγμή, σε επίπεδο πραγματικής οικονομίας το κλείσιμο εκατοντάδων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων έχει πάψει να αποτελεί είδηση. Στελέχη της αγοράς αναφέρουν πως η "βροχή των λουκέτων" που κλόνισε το ελληνικό εμπόριο μπορεί να έχει περιοριστεί, αλλά δεν έχει απομακρυνθεί. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Γενικού Εμπορικού Μητρώου (ΓΕΜΗ), από τις αρχές του 2016 έως και το δεύτερο δεκαήμερο του Μαρτίου διαγράφηκαν 9.812 επιχειρήσεις, 78% περισσότερες απ’ ό,τι το πρώτο τρίμηνο του 2015. Ο αριθμός αυτός είναι κατά πολύ μεγαλύτερος από τις νέες επιχειρήσεις που εγγράφηκαν στο μητρώο το ίδιο διάστημα, και συγκεκριμένα κατά 3.824, επίπεδο που αποτελεί υψηλό πενταετίας.

Οι αιτίες

Η ανακοίνωση της Ηλεκτρονικής πως "η πορεία της οικονομίας, η περαιτέρω αποδυνάμωση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών, τα capital controls που -εκτός των άλλων- ενίσχυσαν την καχυποψία των ξένων προμηθευτών προς τις ελληνικές επιχειρήσεις, σε συνδυασμό με τη στάση των δανειστριών τραπεζών, καθιστούν αδύνατη τη συνέχιση της λειτουργίας της εταιρείας", είναι ενδεικτική των ζητημάτων που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν οι επιχειρήσεις.

Μόνο αρνητές της πραγματικότητας θα μπορούσαν να προσπεράσουν τα επίσημα στοιχεία: ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης τον περασμένο μήνα κατέγραψε νέα σημαντική υποχώρηση τον Μάρτιο του 2016 (στις -71,9 μονάδες από -66,8 μονάδες τον προηγούμενο μήνα). Η απαισιοδοξία των καταναλωτών για το προσεχές διάστημα προσεγγίζει τα ιστορικά χαμηλά του 2011, οι προσδοκίες ανεργίας ξεπερνούν τα επίπεδα του 2013, οι αποταμιεύσεις υποχωρούν και η οικονομική κατάσταση αξιολογείται όλο και δυσμενέστερη. Η πτώση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης σχετίζεται κυρίως με τις προοπτικές μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, ως αποτέλεσμα των αναμενόμενων αλλαγών στη φορολογία και το ασφαλιστικό σύστημα, καθώς επίσης και με την όξυνση της προσφυγικής κρίσης.

Την ίδια στιγμή, ο ΣΕΒ αναφέρει πως παραμένει η αβεβαιότητα για τις προοπτικές της οικονομίας, η οποία αποτυπώνεται κυρίως στην πτώση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης και την αναιμική αύξηση της απασχόλησης, την ώρα που οι επικείμενες αυξήσεις στη φορολογία και περικοπές των συντάξεων,αυξάνουν τις πιέσεις στο διαθέσιμο εισόδημα, την κατανάλωση και τις λιανικές πωλήσεις. Παράλληλα, οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων αποθαρρύνουν τις επενδύσεις, ενώ η ένταση του προσφυγικού ζητήματος μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τον τουρισμό.

nikos.chrissikopoulos@capital.gr

Διαβάστε ακόμα:

- Ποιος θα πληρωθεί από την εκποίηση της "Ηλεκτρονικής";