Του Νίκου Χρυσικόπουλου

Ηχηρή προειδοποίηση για ανεπιθύμητα επακόλουθα , και ως εκ τούτου, "πόνο” στις διεθνείς αγορές απευθύνει ο γνωστός μεγαλοεπενδυτής και επικεφαλής της Fairfax Financial Holdings Limited, Prem Watsa.

Στην 26σέλιδη ετήσια επιστολή του προς τους μετόχους του επενδυτικού ομίλου που στο τέλος του 2015 διέθετε χαρτοφυλάκιο επενδύσεων ύψους 29 δισ.δολαρίων, ο Watsa εμφανίζεται εξαιρετικά επιφυλακτικός για την πορεία των αγορών το επόμενο διάστημα, υποστηρίζοντας πως το ευρύτερο περιβάλλον εμφανίζεται σημαντικά επιβαρυμένο.

Αν και η Fairfax που πέρυσι συμπλήρωσε 30 χρόνια δραστηριότητας (τα οποία και εορτάστηκαν στην Ελλάδα), το 2015 εμφάνισε τα καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα στην ιστορία της, με καθαρά κέρδη 705 εκατ.δολαρίων, εντούτοις ο επικεφαλής της μιλά για ορατούς κινδύνους στις αγορές, για τους οποίους οι επενδυτές θα πρέπει να λάβουν μέτρα, κάτι που η Fairfax έχει ήδη πράξει. Παράλληλα, πέρα από τις επιμέρους επιδόσεις των εταιρειών και δραστηριοτήτων του ομίλου, ο Watsa στην επιστολή του πραγματοποιεί εκτενή αναφορά και για τις επενδύσεις της Fairfax στην Ελλάδα, υποστηρίζοντας πως "θα έρθει η ώρα για κέρδη”.

Ο επικεφαλής του καναδικού επενδυτικού ομίλου κάνει αναφορά στους εξής παράγοντες ανησυχίας:

* Τις επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία από την κατάρρευση των τιμών στα εμπορεύματα, με αιχμή το πετρέλαιο.

* Την κατάσταση στην Κίνα, όπου η κυβέρνηση επιχειρεί "εναγωνίως” να στηρίξει τέσσερις μεγάλες αγορές, τη χρηματιστηριακή, την ομολογιακή, την αγορά συναλλάγματος και την αγορά ακινήτων, η οποία χαρακτηρίζεται από τον Watsa ως η μεγαλύτερη "φούσκα” που έχει δει στη ζωή του.

* Τις αγορές ομολόγων υψηλής απόδοσης, κυρίως λόγω πετρελαίου και της παγκόσμιας εξορυκτικής δυνατότητας, τις οποίες χαρακτηρίζει "ετοιμοθάνατες”, με τα προβλήματα να μεταδίδονται ως αλυσίδα σε project αγωγών, στις τράπεζες και στις αγορές ομολόγων μέσω των οποίων εξασφαλίστηκε χρηματοδότηση.

* Τις αναδυόμενες αγορές, όπως η Βενεζουέλα, οι οποίες παραμένουν πρόβλημα και σε πιθανό default ο αντίκτυπος θα είναι σημαντικός

* Την οικονομική πολιτική στην Ιαπωνία που δεν έχει ακόμη αποδώσει με αποτέλεσμα η χώρα παραμένει σε περιβάλλον αποπληθωρισμού.

* Τα διαρκώς μειούμενα επιτόκια και τα αρνητικά επιτόκια δανεισμού που έχουν δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα για τις τράπεζες διεθνώς, καθώς τα καθαρά επιτοκιακά περιθώρια τους πιέζονται.

Ωστόσο, η μεγαλύτερη ανησυχία – πέραν του συνδυασμού όλων των παραπάνω – προέρχεται, σύμφωνα με τον επικεφαλής του επενδυτικού ομίλου, από το γεγονός ότι δεν υπάρχει "μαξιλάρι” (όπως συνέβη το 2008/2009 ελέω Lehman) εάν οι ΗΠΑ και η Ευρώπη βρεθούν ξανά σε ύφεση. Για τους λόγους αυτούς, προειδοποιεί πως οι πιθανότητες για ανεπιθύμητες επιπτώσεις είναι τεράστιες, ενώ για τις μετοχικές αξίες, αναφέρει πως υπάρχει μια διαδεδομένη αντίληψη πως οι τοποθετήσεις σε μετοχές, ανεξαρτήτου τιμής, αποτελούν μια εξαιρετική μακροπρόθεσμη επένδυση. "Πρόκειται για ένα εξαιρετικό παράδειγμα μακροπρόθεσμης επενδυτικής στρατηγικής που ξεστράτισε”.

Ενδεικτική, δε, της επενδυτικής στρατηγικής του ομίλου είναι και η θέση που διατυπώνεται στην επιστολή προς τους μετόχους, πως "είναι καλύτερα να κάνεις λάθος, λάθος, λάθος, λάθος, λάθος και μετά το σωστό, παρά το αντίθετο. Χρειάστηκαν 89 χρόνια για την AIG να χτίσει μετοχικό κεφάλαιο 90 δισ.δολαρίων και μόλις μια χρονιά για να το χάσει ολόκληρο....”. Σημειωτέον, πως ένα και πλέον χρόνο νωρίτερα, ο Watsa προειδοποιούσε για "φούσκα” στον τεχνολογικό κλάδο. Στο διάστημα που μεσολάβησε, πολλές μετοχές στο αμερικανικό χρηματιστήριο έχουν φθάσει να υποχωρούν ακόμη και 80% από τα υψηλά τους. Όπως εκτιμά, η πτώση σε ορισμένες θα έχει και συνέχεια.

Η ανησυχία του Καναδού μεγαλοεπενδυτή έγκειται επίσης στο ότι η πιθανολογούμενη πτώση της αγοράς θα μπορούσε να μιμηθεί το Κραχ του 1929, όταν ο Dow Jones χρειάστηκε πάνω από δύο δεκαετίες για να επανέλθει στα προ κρίσης επίπεδά του. Σήμερα όμως, σε αντίθεση με την οικονομική κρίση του 2008, οι κεντρικές τράπεζες, ως επί το πλείστον, έχουν "ξεμείνει από πυρομαχικά".

Τι λέει για την Ελλάδα

Στην περυσινή του επιστολή προς τους μετόχους, ο Watsa έκανε λόγο για "Οδύσσεια" στην Ελλάδα, που ξεκίνησε το 2012, όταν έγιναν οι πρώτες διερευνητικές επαφές. Φέτος, υπάρχει αναφορά στην αναταραχή του 2015, τις απώλειες από τις τοποθετήσεις στον τραπεζικό κλάδο, την εξαγορά της Eurolife και την πρόσφατη συνάντηση με τον Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και τον ΥΠΟΙΚ Ευκλείδη Τσακαλώτο.

Όπως σημειώνεται, "αν και δεν υπάρχουν βεβαιότητες στη ζωή, έχουμε την εντύπωση πως οι ελληνική κυβέρνηση και ο ελληνικός λαός έχουν ξεκάθαρα απορρίψει το ενδεχόμενο επιστροφής στη δραχμή και εφαρμόσουν το πρόγραμμα της τρόϊκας”. Ο Prem Watsa τονίζει πως η ελληνική οικονομία έχει πιάσει πάτο και εάν υπάρχει πολιτική σταθερότητα, θα υπάρξει ισχυρή αντίδραση, όπως συνέβη με την Ιρλανδία προ ετών”, συμπληρώνοντας πως "θα έρθει η ώρα μας για κέρδη στην Ελλάδα”...