Aπό τον Γ. Αγγέλη
aggelis@kefalaio.gr

Στα τέλη του Νοέμβρη ο Γενς Σπαν, υφυπουργός Οικονομικών της γερμανικής κυβέρνησης και ο κατεξοχήν "άνθρωπος" του Σόιμπλε στο υπουργείο, κατέθεσε στη γερμανική Βουλή, στις αρμόδιες επιτροπές Οικονομικών και Προϋπολογισμού, το σχέδιό του πως η Γερμανία "βλέπει" την αντιμετώπιση της κρίσης του χρέους στην Ευρωζώνη, πέραν της "περίπτωσης Ελλάδα". 

Το κείμενο παρότι γραμμένο τεχνοκρατικά, δεν κρύβει εξαρχής ότι το Βερολίνο μέσα από αυτό στοχεύει σε τρία σημεία: 

•    Απορρίπτει κάθε "ιδέα" αμοιβαιοποίησης του ρίσκου χρέους μεταξύ του προβληματικού κράτους και των... άλλων.

•    Προωθεί θεσμικές αλλαγές οι οποίες περιορίζουν δραστικά το εύρος των δυνατοτήτων παρέμβασης της Κομισιόν στο θέμα της λιγότερο ή περισσότερο ελαστικής εφαρμογής των δημοσιονομικών κανόνων.

•    Εισάγει μια ριζική αλλαγή στο πώς υπολογίζεται ο "κίνδυνος" στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών από το κρατικό χρέος.

Και οι τρεις όροι μαζί συνθέτουν ένα πλέγμα διαχωρισμού πολύ ισχυρότερο του σημερινού μεταξύ των "δυνατών" και των "αδύνατων" της Ευρωζώνης. 

Τόσο ισχυρό που όσοι ασχολήθηκαν με το κείμενο αυτό μετά την κατάθεσή του να μιλούν για ένα νέο "οικονομικό τείχος του Βερολίνου" στο εσωτερικό της Ευρωζώνης που οδηγεί αναπόφευκτα, εφόσον υιοθετηθεί, σε μια Ευρωζώνη δύο ταχυτήτων.

Τι προβλέπει το σχέδιο 

Το πλαίσιο της "ιδέας" των κ. Σπαν - Σόιμπλε είναι ότι από τη στιγμή που μία χώρα μέλος της Ευρωζώνης βρεθεί σε δύσκολη θέση όσον αφορά την εξυπηρέτηση του χρέους της και ζητά τη συνδρομή του ESM θα πρέπει να γίνουν τα ακόλουθα: 

•    αυτόματα θα πρέπει να επιμηκύνεται η διάρκεια των ομολόγων της που κυκλοφορούν στις αγορές υπό την εποπτεία του Μηχανισμού. Αυτό από μόνο του θα μπορούσε να είναι μία άμεση "ανακούφιση" στην πίεση που αντιμετωπίζει η ενδιαφερόμενη χώρα. Αλλά αυτό ενα μέρος της πρότασης.

•    Το άλλο "μέρος" είναι ότι το σχέδιο θεωρεί απολύτως αναγκαίο να αλλάξει η αξιολόγηση των κρατικών ομολόγων στους ισολογισμούς των τραπεζών ως "άμοιρων κινδύνου". Η πρόταση αυτή (παράγραφος 4 του κειμένου) ζητά να υιοθετηθεί η "θέση" της Bundesbank η οποία προβλέπει ότι πρέπει να υπολογίζεται από την Ευρωζώνη η αξιολόγησή τους –ανεξάρτητα από τους κανονισμούς της BIS (Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών Βασιλείας)– με τρόπο που οι τράπεζες να υποχρεούνται σε διακράτηση κεφαλαίων– προβλέψεων που θα καλύπτουν και τον ομολογιακό κίνδυνο. Η εισαγωγή του κρατικού κινδύνου στους ισολογισμούς των τραπεζών θα τις υποχρεώσει να επιλέξουν τι θα κρατήσουν και τι θα διώξουν από αυτά σπάζοντας έτσι –κατά τους κ. Σπαν και Σόιμπλε– τον ομφάλιο λώρο μεταξύ Κράτους - τραπεζών.

•    Παράλληλα, ζητά την αναδόμηση των αρμοδιοτήτων της Κομισιόν έτσι ώστε να... απαλλαγεί αυτή από τη δυνατότητα αξιολόγησης και καθορισμού του τρόπου που εφαρμόζεται η δημοσιονομική πολιτική της ενδιαφερόμενης χώρας. Και ζητά την "αρμοδιότητα" αυτή να την έχει και το Eurogroup, προτείνοντας τη δημιουργία ενός Δημοσιονομικού Συμβουλίου. Με άλλα λόγια, ζητά να χάσει ο εκάστοτε κ. Γιούνκερ να ερμηνεύει "πολιτικά" το πώς θα αντιμετωπίζεται το πρόβλημα της χώρας και να περάσει αυτό σε μια διαδικασία στα χέρια των υπ. Οικονομικών που θα κρίνουν βέβαια και με το συμφέρον τού αν επιβαρύνονται οι χώρες τους.    

ΒΟΧ : Το χρέος χωρίζει την Ευρωζώνη στα δύο 

Η "πρωτοβουλία" του υπ. Οικονομικών της Γερμανίας να επισημοποιήσει τη θέση του για το ευρωπαϊκό χρέος καταθέτοντας τη βασική του "ιδέα" στην Bundenstag, έχει πυροδοτήσει μια... υπόκωφη σύγκρουση που κανείς μέχρι στιγμής στους διαδρόμους των Βρυξελλών δεν θέλει να προβλέψει το πόσο μακριά μπορεί να φτάσει. 

Οι πλέον απαισόδοξοι υποστηρίζουν ότι το Βερολίνο με την κίνηση αυτή έχει κηρύξει τον πόλεμο στις Βρυξέλλες και ετοιμάζεται για την Ευρωζώνη των δύο ταχυτήτων! Μάλιστα θεωρούν ότι το ενδεχόμενο να αναβιώσει υπό τις παρούσες συνθήκες αβεβαιότητας και μεγάλων αλλαγών στη νομισματική πολιτική (Fed), η συμφωνία της Ντοβίλ (Μέρκελ - Σαρκοζί Οκτώβριος 2010) και το θέμα επισημοποίησης του ρίσκου των κρατικών ομολόγων στους ισολογισμούς των τραπεζών ισοδυναμεί με πρόβλεψη διάσπασης της Ευρωζώνης.

Υπάρχει όμως και η διαφορετική ερμηνεία. 

Αυτή "βλέπει" την πρόταση Σπαν ως το "χαρτί" του Βερολίνου που χρησιμοποιείται για να καθυστερήσει την προώθηση της ολοκλήρωσης της τραπεζικής ενοποίησης και ειδικά το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων. 

"Η Ευρώπη έχει μάθει να προχωρά με διαπραγματεύσεις που μερικές φορές μοιάζουν αδιέξοδες αλλά στο τέλος κάποιο βήμα γίνεται...", υποστηρίζουν διπλωματικοί κύκλοι στις Βρυξέλλες και "δείχνουν" ως στόχο των Σπαν - Σόιμπλε τον κ. Ντράγκι και την ΕΚΤ που πιέζουν ασφυκτικά για την ολοκλήρωση της τραπεζικής ενοποίησης.  

Μπρα-ντε-φερ εξουσίας 

Συγκεκριμένα, οι κύκλοι αυτοί εκτιμούν ότι το γερμανικό Υπ. Οικονομικών και η Bundesbank θεωρούν ότι ο κ. Ντράγκι βιάζεται πολύ και προχωρά στις νομισματικές του παρεμβάσεις με τρόπο αναντίστοιχο των "εγκρίσεων" από το γερμανικό κοινοβούλιο. 

Ειδικά στην υπόθεση του Ταμείου Εγγύησης Καταθέσεων, που αποτελεί το κλείσιμο της διαδικασίας ενοποίησης του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος, το Βερολίνο έχει αποφασίσει να τραβήξει χειρόφρενο βάζοντας στο τραπέζι τα πιο δυνατά χαρτιά του, όπως είναι αυτό της αποκέντρωσης του κινδύνου των κρατικών ομολόγων. Αντίθετα, η ΕΚΤ με το QE κινείται στην αντίθετη κατεύθυνση, αυτή της αμοιβαιοποίησης του κινδύνου αγοράζοντας κρατικά ομόλογα σε ολοένα και μεγαλύτερη έκταση. 

Και μάλιστα σε σημείο που να "ακούγεται" ακόμα και το ενδεχόμενο –υπό προϋποθέσεις– να συμπεριλάβει πριν από το τέλος του 2016 και τα ελληνικά ομόλογα. 

Πέραν του κ. Ντράγκι όμως το Βερολίνο δεν... συμφωνεί και με τον κ. Γιούνκερ ο οποίος βλέπει την ενοποίηση του τραπεζικού συστήματος της Ευρωζώνης σαν τον προθάλαμο για το δικό του "όνειρο", που είναι η δημιουργία της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς κεφαλαίων.

*Αναδημοσίευση από το "Κεφάλαιο" που κυκλοφορεί