Της Νένας Μαλλιάρα

Οι δυσκολίες δεν είναι ακόμη πίσω μας. Οι προκλήσεις στο σημερινό περιβάλλον παραμένουν πολλαπλές και κρίσιμες. Ωστόσο, η Οικονομία μας μπορεί να εκπλήξει θετικά, ως μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες στην Ευρωζώνη σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Την εκτίμηση αυτή έκανε μιλώντας ως κεντρικός ομιλητής στο 14ο Συνέδριο του ΣΕΤΕ "Τουρισμός και Ανάπτυξη", ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank κ. Φωκίων Καραβίας.

Με θέμα της ομιλίας του "Τραπεζικές εξελίξεις και προαπαιτούμενα για τη ρευστότητα και τη χρηματοδότηση των ελληνικών τουριστικών επιχειρήσεων", ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank τόνισε ότι πέρα από την απρόσκοπτη εφαρμογή του Προγράμματος, η ταχεία επιστροφή στην ανάπτυξη προϋποθέτει: την επιτυχή ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, την άρση των capital controls, που θα πρέπει να γίνει το συντομότερο δυνατόν και όχι αργότερα από το πρώτο τρίμηνο του 2016, τη σταθεροποίηση του φορολογικού συστήματος με έμφαση στον περιορισμό της φοροδιαφυγής, κάτι για το οποίο η κυβέρνηση λαμβάνει ήδη θετικές πρωτοβουλίες, καθώς και την πρόοδο του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων.

Αναφερόμενος στην πρόκληση της ανακεφαλαιοποίησης για τις τράπεζες, ο κ. Καραβίας είπε ότι είναι η τρίτη μέσα σε τρία χρόνια και γίνεται σε ασφυκτικά χρονικά περιθώρια. Ωστόσο, οι τράπεζες θα καταβάλουν κάθε προσπάθεια για να ολοκληρώσουν την κεφαλαιακή τους θωράκιση μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου, κατοχυρώνοντας πλήρως τους καταθέτες και θέτοντας τα θεμέλια για την πλήρη, αν και σταδιακή, εξομάλυνση της λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος στην Ελλάδα.

"Η Eurobank είναι σήμερα η τράπεζα του ιδιωτικού τομέα, με 65% ιδιωτική μετοχική βάση. Είμαι βέβαιος ότι θα αντλήσουμε, όπως το επιτύχαμε και πριν από ένα χρόνο, ιδιωτικά κεφάλαια, εγχώρια και διεθνή, ώστε η τράπεζα να παραμείνει στο φυσικό της χώρο που είναι ο ιδιωτικός τομέας. Με τον τρόπο αυτό, θα μπορέσει να υπηρετήσει το θεμελιώδη στόχο της, που είναι η χρηματοδότηση της υγιούς ιδιωτικής επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα και όπου αλλού έχουμε δραστηριότητα", είπε αναφερόμενος στη Eurobank.

Ο κ. Καραβίας, πάντως, διευκρίνισε ότι η αποκατάσταση της κεφαλαιακής βάσης των τραπεζών δεν μεταφράζεται αυτόματα σε ρευστότητα. Αυτή είναι η δεύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες και όπως εκτίμησε ο κ. Καραβίας, υπό συνθήκες πολιτικής σταθερότητας, με ολοκληρωμένη την ανακεφαλαιοποίηση από ιδιώτες και μετά την άρση των περιορισμών των capital controls θα ξεκινήσει η σταδιακή επιστροφή των καταθέσεων, απαραίτητη προϋπόθεση για την απρόσκοπτη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας. "Εκτιμώ ότι είναι απολύτως εφικτό να επιστρέψουν εντός του 2016 περίπου οι μισές καταθέσεις από τα €40 δισ. που χάσαμε ως ελληνικό τραπεζικό σύστημα τους τελευταίους 12 μήνες. Στην περίπτωση αυτή θα αλλάξουν δραστικά οι δυνατότητές μας για χρηματοδότηση της οικονομίας και των επιχειρήσεων και γι’ αυτό είναι προς το κοινό συμφέρον η συμβολή όλων σε αυτή την προσπάθεια", δήλωσε ο κ. Καραβίας.

Ο ίδιος επισήμανε ως  τρίτη μεγάλη πρόκληση για τις τράπεζες την αντιμετώπιση των "κόκκινων δανείων". "Στόχος μας είναι η υλοποίηση βιώσιμων λύσεων και η διατήρηση θέσεων εργασίας σε επιχειρήσεις, σε συνεργασία με τους επιχειρηματίες, είτε με ενίσχυση των κεφαλαίων της επιχείρησης από τους ίδιους ή με την είσοδο νέων επενδυτών", είπε, τονίζοντας ωστόσο ότι ηχεί παράδοξα η ύπαρξη μη εξυπηρετούμενων δανείων σε ποσοστό 40%, αντίστοιχο με αυτό του συνόλου των δανείων στην οικονομία, σε ένα κλάδο, όπως ο τουρισμός, που έχει να επιδείξει ισχυρή ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια.

Απαντώντας στον πρόεδρος του ΣΕΤΕ, κ. Ανδρέα Ανδρεάδη, ο οποίος σε άρθρο του στην ‘Κ’ της Κυριακής, αναφέρθηκε στην ανάγκη οι τράπεζες, στο πλαίσιο αναδιάρθρωσης μη εξυπηρετούμενων δανείων βιώσιμων επιχειρήσεων, να προχωρήσουν σε μερική απομείωση της ονομαστικής αξίας των δανείων, ο κ. Καραβίας δήλωσε ότι η Eurobank θα προχωρήσει σε αυτή την κατεύθυνση, άλλωστε το έχει ήδη κάνει, σε περιπτώσεις που αυτό δικαιολογείται από τα οικονομικά στοιχεία της επιχείρησης, σε περιπτώσεις που διασφαλίζεται η βιωσιμότητα της, όπως αυτή πιστοποιείται από τρίτους ανεξάρτητους φορείς, με την αυστηρή προϋπόθεση εισόδου νέων κεφαλαίων στην επιχείρηση, είτε από τους σημερινούς επιχειρηματίες ή από νέους επενδυτές. "Η Τράπεζα θα είναι αρωγός σε όλες τις πρωτοβουλίες που πληρούν αυτές τις προϋποθέσεις και θα συμβάλει στην ενδυνάμωση και, όπου χρειαστεί, στη συγκέντρωση του κλάδου. Έχουμε όμως την υποχρέωση να αναζητήσουμε εναλλακτικές λύσεις σε αντίθετες περιπτώσεις", είπε χαρακτηριστικά.

Να καταστεί εθνικός στόχος η ανάκαμψη των επενδύσεων

Αναφερόμενος στο φορολογικό σύστημα, ο κ. Καραβίας είπε πως πρέπει να δίνει έμφαση και στην αναπτυξιακή του διάσταση, παρέχοντας κίνητρα στην επιχείρηση μέσω σταθερών, χαμηλών φορολογικών συντελεστών, και τη δυνατότητα ταχείας φορολογικής απόσβεσης των επενδύσεων.

Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Eurobank, ωστόσο, κλειδί για την επιστροφή της χώρας στην ανάπτυξη και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, που πρέπει να καταστεί εθνικός στόχος, αποτελεί η ανάκαμψη των επενδύσεων - που το 2014 υποχώρησαν στο 11.5% του ΑΕΠ, το χαμηλότερο ποσοστό από το 1960. "Στη σημερινή συγκυρία, αύξηση των επενδύσεων μπορεί να χρηματοδοτηθεί μόνο από τον ιδιωτικό τομέα είτε εγχώριο ή κυρίως από άμεσες ξένες επενδύσεις. Είναι διάχυτη η άποψη για την ανάγκη ενός "επενδυτικού σοκ" στη χώρα μας και μια πολύ πρόσφατη μελέτη του ΣΕΒ διατύπωσε την εκτίμηση για ένα ύψος επενδύσεων της τάξης των €100 δισ. την επόμενη 7ετία, ώστε να αντισταθμίσει τις σωρευτικές συνέπειες της κρίσης", είπε ο κ. Καραβίας.

Όπως επισήμανε ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank, σήμερα, για πρώτη φορά μετά την έναρξη της κρίσης το 2010, τόσο η κυβέρνηση όσο και τα περισσότερα κόμματα της αντιπολίτευσης συναινούν στην ανάγκη άμεσης εφαρμογής του προγράμματος που συμφωνήθηκε με τους εταίρους μας τον περασμένο Ιούλιο. Αυτή η βασική πολιτική συναίνεση μπορεί να αποτελέσει τον καταλύτη εξόδου της χώρας από την κρίση, όπως αντίστοιχα έγινε σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες που επλήγησαν από την κρίση, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία και την Κύπρο. Τα επόμενα βήματα θα είναι καθοριστικά, καθώς προέχει η ταχεία ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης και η απρόσκοπτη εφαρμογή του προγράμματος, χωρίς περισπάσεις ή παραπατήματα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε υποτροπή τις σχέσεις μας με την Ευρώπη, με απρόβλεπτες συνέπειες.

Όπως σημείωσε, το νέο Πρόγραμμα είναι επαρκώς εμπροσθοβαρές. Ουσιαστικά η εφαρμογή του δημιουργεί εκείνη την κρίσιμη μάζα μεταρρυθμίσεων που θα επιτρέψει την ενίσχυση των αναπτυξιακών προοπτικών της χώρας τα επόμενα χρόνια. Μέχρι το τέλος του 2015 θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί 96 διαρθρωτικές δράσεις – περίπου οι μισές από τις συνολικά 220 δράσεις που περιλαμβάνει μέχρι το τέλος του 2018. Οι 19 από αυτές αφορούν τις αγορές προϊόντων και την βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Ήδη, 48 συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις, που ψηφίστηκαν από τη Βουλή, θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέσα στο μήνα, ώστε να κλείσει επιτυχώς η πρώτη αξιολόγηση.

Αναφερόμενος στις προοπτικές για την ανάπτυξη, ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank είπε ότι το προσχέδιο του Προϋπολογισμού, αλλά και οι προβλέψεις της Κομισιόν, κάνουν λόγο για δύο ακόμη χρόνια ύφεσης, φέτος και του χρόνου. Ωστόσο, οι εκτιμήσεις των οικονομικών αναλυτών της Eurobank, αναφέρουν ότι τα πράγματα μπορεί να είναι αρκετά καλύτερα από τις υπάρχουσες προβλέψεις για το 2015 και το πραγματικό ΑΕΠ μπορεί να κινηθεί σε επίπεδα του -1.5%, σημαντικά υψηλότερο της επίσημης πρόβλεψης του -2.3%.

Ο τουρισμός συνεχίζει να προσελκύει επενδυτικά κεφάλαια

Ο τουρισμός έχει κεντρικό ρόλο στην καλύτερη των αναμενομένων επίδοση για το 2015, όπως σημείωσε ο κ. Καραβίας. Είναι εντυπωσιακό ότι στο διάστημα 2010-15, δηλαδή κατά την εξαετία της ελληνικής κρίσης, ο τουρισμός έχει να επιδείξει αύξηση εσόδων κατά 4.1 δις ευρώ (+39%) και αφίξεων επισκεπτών κατά 11 εκ. άτομα (+73%). Ειδικότερα, για το 2015, οι επιδόσεις θα είναι εξαιρετικές (14.5 δις ευρώ έσοδα και 26 εκ. αφίξεις) παρά την πρόσκαιρη – αλλά σημαντική – επιβάρυνση από την επιβολή των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων και παρά τον αρνητικό αντίκτυπο από την επιβράδυνση της ρωσικής οικονομίας.

Ο τουρισμός, επίσης, παραμένει, όπως είπε, ο κλάδος της οικονομίας που συνεχίζει να προσελκύει επενδυτικά κεφάλαια. Διεθνείς ξενοδοχειακές αλυσίδες εξετάζουν σοβαρά την ανέγερση νέων μονάδων στη χώρα μας, ενώ διεθνή funds μελετούν τη συμμετοχή τους σε εξειδικευμένα σχήματα για επενδύσεις στο χώρο. "Η ολοκλήρωση της παραχώρησης των περιφερειακών αεροδρομίων, για την οποία η Eurobank παρείχε συμβουλευτικές υπηρεσίες στο ΤΑΙΠΕΔ, θα επιβεβαιώσει το διεθνές ενδιαφέρον που συγκεντρώνει το τουριστικό προϊόν στη χώρα μας, αλλά θα σηματοδοτήσει επίσης ότι η Ελλάδα αποτελεί ένα ελκυστικό επενδυτικό προορισμό", ανέφερε.

Ο τουριστικός κλάδος σε όλη τη διάρκεια της κρίσης δεν έφυγε από το ραντάρ των διεθνών επενδυτών και τώρα το ενδιαφέρον έχει αναζωπυρωθεί. Η Eurobank είναι πολλαπλά ενεργή και σε αυτό το πεδίο – τόσο η ίδια ως Όμιλος, όσο και αυτοτελώς βασικοί μέτοχοί της. Η Grivalia, στην οποία κύριος μέτοχος είναι η Fairfax Financial Holdings και η Eurobank διατηρεί ισχυρή μετοχική συμμετοχή, έχει κάνει ήδη τη στρατηγική επιλογή για στήριξη του ελληνικού ξενοδοχειακού τουρισμού, σε συνεργασία τόσο με την ίδια τη Fairfax όσο και με άλλους μεγάλους θεσμικούς επενδυτές. Για το σκοπό αυτό έχει ήδη δημιουργηθεί θυγατρική εταιρεία, η οποία θα διαχειρίζεται κεφάλαια άνω των €100 εκ. ευρώ, με στόχευση σε άμεσες επενδύσεις και με σκοπό την περαιτέρω ποιοτική αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος.   

Παρά τις ασφυκτικές συνθήκες ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα, για τη Eurobank η χρηματοδότηση του τουρισμού βρίσκεται στην κορυφή της ιεράρχησής της. Το 2015 η τράπεζα ενέκρινε νέες χρηματοδοτήσεις σε υγιείς πελάτες, επιπλέον των ποσών για τις αναχρηματοδοτήσεις παλαιών δανείων. Για το 2016, οι νέες χρηματοδοτήσεις που θα διατεθούν σε υγιείς επιχειρήσεις, παλαιούς αλλά και νέους πελάτες, θα μπορούσαν να υπερβούν τα € 100 εκ.

"Διψάμε για υγιή και βιώσιμα επιχειρηματικά σχέδια για να τα χρηματοδοτήσουμε. Το αμοιβαίο όφελος από την υλοποίησή τους θα είναι πολλαπλασιαστικό όφελος για την οικονομία, την απασχόληση και τη χώρα", κατέληξε ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank.