ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ 19:07

Των Δημήτρη Κατσαγάνη, Στέλιου Κράλογλου

Μέτρα 4,3% του ΑΕΠ, τα οποία αποτιμούνται σύμφωνα με αναλυτές γύρω στα 7,8 - 8 δισ. ευρώ προβλέπει το νέο μνημόνιο από φέτος μέχρι και το 2018. Σε ειδική έκθεση της Κομισιόν με ημερομηνία 19 Αυγούστου, αναλύεται η σύνθεση των μέτρων του Μνημονίου και οι κοινωνικές του συνέπειες. Σχεδόν τα μισά από τα χρήματα τα οποία πρέπει να εξοικονομήσει ο κρατικός προϋπολογισμός την επόμενη 4ετία θα προέλθουν από τις συντάξεις και τα προνοιακά επιδόματα και τα άλλα μισά, από τις αυξήσεις του ΦΠΑ και τους φόρους εισοδήματος.

Συγκεκριμένα, έως 2018 από συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις θα εξοικονομηθούν κρατικά κονδύλια ύψους 1,9% του ΑΕΠ, από την αύξηση του ΦΠΑ θα εξοικονομηθούν κονδύλια 1,1% του ΑΕΠ, από φόρους εισοδήματος 0,8% του ΑΕΠ, από άλλες περικοπές δαπανών 0,5% του ΑΕΠ και τέλος από άλλα έσοδα 0,1% του ΑΕΠ.

Συντάξεις

Σ' ο,τι αφορά το συνταξιοδοτικό, στο Μνημόνιο σύμφωνα με την Κομισιόν προβλέπονται μέτρα 1,9% του ΑΕΠ από φέτος μέχρι το 2018, τα οποία αποτιμώνται σε 3,4 δισ. ευρώ (με βάση το ΑΕΠ του 2015), σύμφωνα με αναλυτές.

Μ΄ άλλα λόγια, σύμφωνα με όσα προκύπτουν από την έκθεση της Κομισιόν, κατά μέσο όρο, πρέπει να εξοικονομούνται κάθε έτος περίπου 850 εκατ. ευρώ από τις δαπάνες των ασφαλιστικών ταμείων για τις συντάξεις.

Αν υλοποιηθούν αυτά τα μέτρα οι συνταξιοδοτικές δαπάνες θα πρέπει να πέσουν από τα σημερινά επίπεδα των 29,5 – 30 δισ. ευρώ στα 26,5 δισ. ευρώ, δηλαδή να μειωθούν κατά 11,5% κατά την επόμενη μέχρι το 2019 αναφέρουν πηγές.

Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με την Κομισιόν, οι περικοπές που πρέπει να γίνουν σωρευτικά ανά έτος θα πρέπει να έχουν ως εξής :

2015 : 0,4%
2016 : 1,3%
2017 : 1,7%
2018: 1,9%

Μ΄ άλλα λόγια, όπως προκύπτει από τη σχετική έκθεση της Κομισόν, πιο συγκεκριμένα :

το 2015 θα ληφθούν μέτρα 0,4% του ΑΕΠ ή 720 εκατ. ευρώ
το 2016 θα ληφθούν μέτρα 0,9% του ΑΕΠ ή 1,6 δισ. ευρώ
το 2017 θα ληφθούν μέτρα 0,4% του ΑΕΠ ή 720 εκατ. ευρώ
το 2018 θα ληφθούν μέτρα 0,3% του ΑΕΠ ή 540 εκατ. ευρώ.

Η Κομισιόν επισημαίνει πως μια σειρά αλλαγών που νομοθετήθηκαν το 2010 και το 2012 (πχ η παρακολούθηση και είσπραξη των συνταξιοδοτικών εισφορών, η εισαγωγή μίας ελάχιστης σύνταξης για όλους,η ενσωμάτωση όλων των επικουρικών ταμείων σε ένα) "δεν εφαρμόστηκαν πλήρως".

Παράλληλα, υπενθυμίζεται πως η Έκθεση Γήρανσης που εξέδωσε η Κομισιόν (Μάιος 2015) επισημαίνει πως "πολλές από τις ελληνικές συνταξιοδοτικές παροχές είναι εξαιρετικά γενναιόδωρες σε σχέση με των άλλων κρατών – μελών της ΕΕ".

Η Κομισιόν, επίσης, υπενθυμίζει τα μέτρα τα οποία πέρασαν από την ελληνική Βουλή στις 15 Ιουλίου, δηλαδή την αύξηση των εισφορών υγείας των συνταξιούχων, την παροχή της κατώτατης σύνταξης μόνο με τη συμπλήρωση των 67 ετών, την προσαρμογή των επικουρικών ταμείων και το "πάγωμα" των κατώτατων συντάξεων μέχρι το 2021.

Εξάλλου αναφέρονται ακροθιγώς και τα μέτρα, τα οποία προβλέπονται από το Μνημόνιο ότι πρέπει να θεσπιστούν το φθινόπωρο (πχ σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ).

Από την πλευρά της ΕΕ τονίζει πως "αυτές οι αλλαγές θα αυξήσουν το εργασιακό βίο" στην Ελλάδα.

Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα 1 δισ. ευρώ για 1,2 εκατομμύριο δικαιούχους

Η Κομισιόν τονίζει ιδιαίτερα τη σημασία της εισαγωγής του προγράμματος του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος.

Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, το 2017 θα έχει ολοκληρωθεί η πλήρως η πανελλαδική επέκταση του και θα αφορά 1,2 εκατομμύριο δικαιούχους που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της φτώχειας. Το κόστος αυτού του προγράμματος θα ανέλθει στο 1 δισ. ευρώ.

Δεμένη με την εισαγωγή ενός πανελλαδικού προγράμματος για το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα είναι και η μελέτη που πρέπει να ετοιμάσουν οι ελληνικές αρχές για το πρόγραμμα της κοινωνικής πρόνοιας για τα μέσα του 2015.

Υπενθυμίζεται πως το Μνημόνιο προβλέπει μείωση 0,5% του ΑΕΠ στις δαπάνες για προνοιακά επιδόματα (900 εκατ. ευρώ – 1 δισ. ευρώ)

Εργασιακό

Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, "η Κομισιόν υποστηρίζει πλήρως την ανάγκη ενός σύγχρονου συστήματος συλλογικών διαπραγματεύσεων". Γι' αυτό το θέμα, αλλά και για το πλαίσιο των ομαδικών απολύσεων και του συνδικαλιστικού νόμου θα ανατεθεί μία μελέτη σε ομάδα ειδικών υπό την εποπτεία διεθνών φορέων, μεταξύ αυτών και ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας (ILO).
 

Eξάλλου, οι κοινωνικοί εταίροι θα έχουν ρόλο – κλειδί σε αυτή τη διαδικασία. Παράλληλα, μέχρι το Μάρτιο του 2016, οι ελληνικές αρχές θα πρέπει να έχουν αναπτύξει μία στρατηγική ανάπτυξης δεμένη με την αύξηση της απασχόλησης.

Δημοσιονομική προσαρμογή στην 4ετία

Σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν με βάση το μνημόνιο η δημοσιονομική προσαρμογή είναι 2,5 δισ. ευρώ το 2015, 6,5 δισ. ευρώ το 2016, φτάνει τα 8 δισ. ευρώ το 2017 και τα 8,1 δισ. ευρώ το 2018.

Το "αποτύπωμα" του νέου μνημονίου

Η Κομισιόν υποστηρίζει οτι η εφαρμογή του μνημονίου θα οδηγήσει:

– στη σταδιακή εισαγωγή ενός ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος και στην παροχή καθολικής υγειονομικής περίθαλψης

– στη διασφάλιση ότι η προσπάθεια που απαιτείται από όλους θα είναι ανάλογη των εισοδημάτων τους

– στην στόχευση περικοπών από τομείς που δεν επηρεάζουν ευθέως τα εισοδήματα των απλών πολιτών, όπως η μείωση των αμυντικών δαπανών ή η αντιμετώπιση των δυσλειτουργιών σε πολλούς τομείς του δημόσιου τομέα

– στην αντιμετώπιση συμφερόντων όπως η σταδιακή εξάλειψη των ευνοϊκών φορολογικών διατάξεων για πλοιοκτήτες ή αγρότες ή των μυριάδων εξαιρέσεων όπως π.χ. για το ΦΠΑ σε ορισμένα νησιά ή των αδικαιολόγητων επιδομάτων

– στη στήριξη του ρόλου των κοινωνικών εταίρων και τον εκμοντερνισμό του συστήματος συλλογικών διαπραγματεύσεων

– στην καταπολέμηση της διαφθοράς, της φοροδιαφυγής και της αδήλωτης εργασίας

– στη στήριξη μιας πιο διαφανής και αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης, περιλαμβανομένης μιας πιο ανεξάρτητης φορολογικής αρχής, την αναδιοργάνωση των υπουργείων και την εισαγωγή καλύτερης σχέσης ανάμεσα στους μισθούς και τις αρμοδιότητες.

Συμπεράσματα έκθεσης

"Ένα σταθερό μακροοικονομικό και πολιτικό περιβάλλον αποτελεί προϋπόθεση για την αύξηση του βιοτικού επιπέδου και τη βελτίωση των κοινωνικών συνθηκών", τονίζει η Κομισιόν στα συμπεράσματα της αξιολόγησής της, η οποία αναδεικνύει τις σχετικές κοινωνικές προκλήσεις, τις πολιτικές και τις μεταρρυθμίσεις για την Ελλάδα υπό το πρίσμα του νέου προγράμματος στήριξης του ESM, το οποίο μόλις εγκρίθηκε. 

Τα βήματα που πρέπει να γίνουν για να διασφαλιστεί η καλύτερη δημοσιονομική βιωσιμότητα είναι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις με στόχο να φέρουν περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας και βιώσιμη ανάπτυξη, καθώς επίσης και πιο αποτελεσματικές δημόσιες δαπάνες.

Σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν, η πλήρης εφαρμογή των φιλόδοξων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων μπορεί να ενισχύσει δυνητικά την ανάπτυξη του ΑΕΠ, να μειώσει τις τιμές των αγαθών και υπηρεσιών για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις, να προωθήσει την ανταγωνιστικότητα και να δημιουργήσει ευκαιρίες απασχόλησης.

Η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας, της δικαιοσύνης και της κάλυψης της κοινωνικής προστασίας είναι ένα σημαντικό κομμάτι του προγράμματος. Οι μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα έχουν οριστεί για να σταθεροποιήσουν και να ενισχύσουν την οικονομική και χρηματοδοτική κατάσταση, ενώ την ίδια στιγμή ενισχύουν τις προοπτικές για βιώσιμη ανάπτυξη, αύξηση των θέσεων εργασίας και μεγαλύτερη κοινωνική συνοχή.

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της Κομισιόν, λαμβάνοντας όλα τα μέτρα μαζί, είναι εύλογο να συναχθεί το συμπέρασμα ότι, εάν εφαρμοστούν πλήρως και εγκαίρως, τα προβλεπόμενα μέτρα στο πλαίσιο του νέου προγράμματος στήριξης σταθερότητας του ESM θα επαναφέρουν την Ελλάδα στη σταθερότητα και την ανάπτυξη, με έναν οικονομικά και κοινωνικά βιώσιμο τρόπο.

Με τον τρόπο αυτό, το βάρος της προσαρμογής κατανέμεται όσο πιο ισότιμα και πιο δίκαια γίνεται σε ολόκληρη την κοινωνία, και λαμβάνει επαρκώς υπόψιν τις πιο πιεστικές κοινωνικές ανάγκες και προκλήσεις στην Ελλάδα, καταλήγει η έκθεση.