Του Γ. Αγγέλη

Πολλοί έχασαν "στοιχήματα” εχθές όταν ανακοινώθηκε το ύψος της αύξησης του ELA από την ΤτΕ προς τις ελληνικές τράπεζες κατά 1,1 δισ. ευρώ, με τη σύμφωνη γνώμη του Δ.Σ. της ΕΚΤ.

Αξιόπιστοι αναλυτές είχαν προβλέψει – σχεδόν με βεβαιότητα – ότι η αύξηση του ELA δεν θα ξεπερνούσε τα όρια των λίγων εκατοντάδων εκατ. ευρώ στην καλύτερη περίπτωση, μετά τα 2,3 δισ. ευρώ της προηγούμενης εβδομάδας.

Και η πρόβλεψη αυτή στηριζόταν στο ότι καθώς σφίγγει ο κλοιός πίεσης προς την κυβέρνηση για να μπει σε μια διαδικασία ρεαλιστικής προσέγγισης για μια συμφωνία, η ΕΚΤ θα ασκούσε και εκείνη τον δικό της ρόλο περιορίζοντας το απόθεμα "οξυγόνου” στις ελληνικές τράπεζες.

Βέβαια όσοι γνώριζαν ότι οι εκροές των καταθέσεων τα τελευταία 24ωρα είχαν αρχίσει να χτυπάνε "κόκκινο” - παρά τις περί του αντιθέτου καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις των αρμοδίων – γνώριζαν επίσης ότι ο M. Draghi θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να πάρει την πρωτοβουλία και να ανατρέψει το προτεινόμενο από την ΤτΕ ποσό αύξησης του ELA στη χθεσινή συνεδρίαση.

Και πράγματι συνέχισε την αύξηση του ορίου του ELA από τα 83 στα 84,1 δισ. ευρώ, χωρίς να επισπεύσει τις διαδικασίες – που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη – για την επικαιροποίηση της αξιολόγησης των τίτλων που δίνονται από τις τράπεζες για εγγύηση στον ELA.

Αδιαφορεί μήπως ο M. Draghi για την πορεία της διαπραγμάτευσης; Κάθε άλλο. Ίσως δεν υπάρχει άλλος θεσμικός φορέας στην Ευρωζώνη που να παρακολουθεί σε οικονομικό, νομισματικό και πολιτικό επίπεδο τις εξελίξεις από τόσο "κοντά” όσο οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Και ειδικά το γραφείο του M. Draghi…

Η στάση του προέδρου της ΕΚΤ μέχρι σήμερα, αλλά και αυτή που θα συνεχίσει να είναι καθορίζονται από δύο παράγοντες… ανελαστικούς.

Ο πρώτος έχει να κάνει με το γεγονός ότι η διοίκηση της ΕΚΤ και ειδικά ο ίδιος ο M. Draghi από την "φύση” του οργανισμού που εκπροσωπεί οφείλει να είναι ένα βήμα πίσω από τους "πολιτικούς” και τις κυβερνήσεις ακόμα και όταν αυτοί δρομολογούν αποφάσεις που ανατρέπουν το νομισματικό status quo της ΕΚΤ, όπως για παράδειγμα η απόφαση Merkel – Sarkozy στη Ντοβίλ το 2010.

Ακόμα και τότε η "προληπτική” δράση της ΕΚΤ δεν πήρε διαστάσεις τέτοιες που να εμποδίσει την πολιτική απόφαση παρά τις δραματικές της συνέπειες. Το αντίθετο, η ΕΚΤ οργάνωσε τις παρεμβάσεις της (με τα προγράμματα ΟΜΤ, TLTROs κλπ) έτσι ώστε να αποσοβήσει ή έστω να περιορίσει τις συνέπειες εκείνης της απόφασης του γαλλογερμανικού άξονα…

Έτσι και τώρα η ΕΚΤ δεν πρόκειται να προκαταλάβει με δικές της αποφάσεις το αποτέλεσμα ενδεχόμενης συμφωνίας ή μη.

Το αντίθετο, θα διατηρήσει με κάθε μέσο το χρηματοπιστωτικό και νομισματικό τοπίο στα όρια των δυνατοτήτων της "σταθερό” μέχρι την ημέρα που οι "πολιτικοί” θα αποφασίσουν για το αποτέλεσμα ή όχι της συμφωνίας.

Και αυτό δεν έχει καμία σχέση με τη συμπάθεια ή την αντιπάθεια που ενδεχομένως τρέφει ο M. Draghi ή ο J. Weidmann προς την ελληνική κυβέρνηση και τον Α. Τσίπρα…

Αυτό άλλωστε είναι και το προφανές μήνυμα από τη μέχρι στιγμή στάση της ΕΚΤ όσον αφορά στην χρήση από την ΤτΕ του ELA για τις ελληνικές τράπεζες.

Το δεύτερο, όχι ιδιαίτερα εμφανές μήνυμα από τον M. Draghi και τις μέχρι στιγμής παρεμβάσεις του έχει να κάνει με την "μεγάλη σκηνή” στην οποία παίζεται ακόμα το "δράμα” της κρίσης που ξέσπασε το 2008.

Η ΕΚΤ παρακολουθεί και αναπόφευκτα συνεργάζεται με την Fed στο εγχείρημα διαχείρισης των συνεπειών της κρίσης σε νομισματικό και χρηματοπιστωτικό επίπεδο.

Το γεγονός ότι η Fed έχει δρομολογήσει με εξαιρετικά αργό και προσεκτικό τρόπο την αναστροφή της νομισματικής της πολιτικής από τον Ιανουάριο του 2014, έχει αλλάξει και τους όρους μέσα στους οποίους ενεργεί και παρεμβαίνει η ΕΚΤ.

Ο "γύρος” στον οποίο βρισκόμαστε τώρα είναι ίσως πολύ πιο ευαίσθητος από εκείνον που άρχισε τον Ιανουάριο του 2014 όταν άρχισε το "tapering”.

O τρόπος και η ένταση με την οποία οι αγορές θα προεξοφλήσουν την προοπτική αύξησης των αμερικανικών επιτοκίων βαραίνει με πολλές άγνωστες μεταβλητές πάνω στις αποφάσεις των Κεντρικών Τραπεζών και ιδιαίτερα της ΕΚΤ.

Το ενδεχόμενο ενός "ατυχήματος” στην Ευρωζώνη και οι συνέπειές του είναι μία από αυτές για τις οποίες η J. Yellen και ο J. Lew δεν σταματούν να μιλάνε τις τελευταίες εβδομάδες. Και όχι άδικα.

Αυτή η ανησυχία, όπως υποστηρίζουν παράγοντες που βρίσκονται πολύ κοντά στις συζητήσεις που γίνονται τον τελευταίο καιρό μεταξύ του κ. Ντράγκι και των διοικητικών στελεχών των 20 μεγαλύτερων τραπεζών της Ευρωζώνης, έχει αποκτήσει βαθιές ρίζες στους προβληματισμούς που εκφράζονται στο Εκτελεστικό Συμβούλιο της ΕΚΤ.

Και εδώ για άλλη μια φορά η ανησυχία αυτή συνδέεται με το ενδεχόμενο επανάληψης ενός ίδιου λάθους με εκείνο που έγινε στη Ντοβίλ το 2010…  

Το δεύτερο λοιπόν μήνυμα πίσω από τη χθεσινή απόφαση της ΕΚΤ για τον ELA έχει να κάνει με το γεγονός ότι η στάση του M. Draghi είναι υποχρεωμένη να λαμβάνει υπ' όψη της πολύ πιο σημαντικές "υποχρεώσεις” από εκείνες που συνδέονται με την επικοινωνιακή διαχείριση της διελκυστίνδας μεταξύ των κ.κ. Τσίπρα και Juncker.