Του Χάρη Φλουδόπουλου

Η απόφαση της κεντρικής τράπεζας του Αζερμπαϊτζάν για υποτίμηση του νομίσματος του Αζερμπαϊτζάν σε ποσοστό 33,5% στις 21 Φεβρουαρίου, έφερε τεράστια αναστάτωση στο εσωτερικό της χώρας, όπου οι καταθέτες είδαν μέσα σε μία νύχτα να χάνουν το ένα τρίτο των αποταμιεύσεών τους. Το πρώτο δείγμα ότι κάτι δεν πήγαινε καλά ήρθε όταν στις 16 Φεβρουαρίου η κεντρική τράπεζα τερμάτισε τη σύνδεση μανάτ – δολαρίου, συνδέοντας πλέον το νόμισμα με ένα καλάθι ευρώ και δολαρίου. 

Από τις αρχές του έτους η κεντρική τράπεζα είχε διαθέσει περίπου 1 δισ. δολάρια από τα αποθέματά της για να στηρίξει το νόμισμα. Παράλληλα από τα τέλη Ιανουαρίου η Standard & Poor’s είχε υποβαθμίσει τις πιστωτικές προοπτικές του Αζερμπαϊτζάν και από τις αρχές Φεβρουαρίου είχε υποβαθμίσει και την εταιρεία Socar. 

Το Μαύρο Σάββατο για τους Αζέρους, έφερε συνωστισμό στα γραφεία συναλλάγματος όπου πολλοί αναζητούσαν να μετατρέψουν τα χρήματά τους σε δολάρια, ενώ και τα ράφια των σούπερ μάρκετ άδειασαν υπό το φόβο των αυξήσεων στις τιμές των προϊόντων.

Η οικονομία του Αζερμπαϊτζάν ήρθε τους τελευταίους μήνες αντιμέτωπη με σοβαρή επιβράδυνση εξαιτίας της πτώσης των τιμών του πετρελαίου. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 95% των εξαγωγών της χώρας προέρχεται από τις πωλήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου, οι οποίες αντιστοιχούν στο 70% των κρατικών εσόδων.  Το Αζερμπαϊτζάν πάντως αντιμετωπίζει τα ίδια προβλήματα με τους πετρελαιοπαραγωγούς εκείνους που στηρίζουν την οικονομία τους αποκλειστικά στα πετρελαϊκά κέρδη και δεν έχουν ανοιχτές και ανταγωνιστικές οικονομίες σε τέτοιο βαθμό ώστε να αντέχουν τους κραδασμούς από την πτώση των τιμών του μαύρου χρυσού. 

Από τους ελάχιστους κερδισμένους της υποτίμησης, θεωρείται το πετρελαϊκό κρατικό ταμείο του Αζερμπαϊτζάν SOFAZ το οποίο πληρώνεται σε δολάρια και τα μετατρέπει σε μάνατ για τον κρατικό προϋπολογισμό. Η πτώση των τιμών του πετρελαίου είχε καταστήσει ελλειμματικό τον προϋπολογισμό του ταμείου, ενώ πλέον με το υποτιμημένο εσωτερικό νόμισμα δημιουργείται πλεόνασμα.

Αντίθετα στις εταιρείες που μετρούν απώλειες συγκαταλέγεται και η γνωστή στην Ελλάδα κρατική εταιρεία πετρελαίου του Αζερμπαϊτζάν Socar η οποία εισάγει πετρέλαιο για τις εσωτερικές ανάγκες της χώρας.

Πάντως πηγές του Reuters ανέφεραν ότι ένας αριθμός καταθετών είχε μετατρέψει τους λογαριασμούς τους, σε δολάρια, προφανώς υπό το φόβο της υποτίμησης. 

Το Αζερμπαϊτζάν τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότερο ενισχύει τους δεσμούς συνεργασίας με την Ε.Ε. με όχημα τις εξαγωγές φυσικού αερίου και κυρίως το έργο του νοτίου Διαδρόμου, που θα μεταφέρει από την Κασπία ενέργεια προς τις αγορές της Νότιας και Νοτιοανατολικής Ευρώπης. 

Παράλληλα η εταιρεία Socar ότι έχει υποβάλει επιτυχημένη προσφορά για την απόκτηση του διαχειριστή του ελληνικού δικτύου αερίου ΔΕΣΦΑ, με την έγκριση της πώλησης να εκκρεμεί στα ευρωπαϊκά όργανα. Σύμφωνα μάλιστα με εκτιμήσεις χθες της διοίκησης των ΕΛΠΕ, η έγκριση αναμένεται για το 3ο τρίμηνο του έτους, χωρίς πάντως μέχρι στιγμής να μπορεί κανείς να πει με βεβαιότητα εάν η οικονομική κατάσταση του Αζερμπαϊτζάν δημιουργεί νέα δεδομένα.