της Νένας Μαλλιάρα

Νέα δεδομένα στη σύνθεση και αξιολόγηση των δανειακών χαρτοφυλακίων των τραπεζών εισάγει το 2015, με τις τράπεζες να κατατάσσουν πλέον τους δανειολήπτες-πελάτες τους σε έξι κατηγορίες και τις προτεινόμενες λύσεις για τη διευθέτηση των οφειλών τους σε τρεις (βραχυπρόθεσμη, μακροπρόθεσμη, οριστική διευθέτηση). 

Σύμφωνα με την ΠΕΕ 42 της Τράπεζας της Ελλάδος, οι τράπεζες οφείλουν να λειτουργήσουν με νέα δεδομένα στο μέτωπο των χορηγήσεων, κατηγοριοποιώντας κατάλληλα και αναλύοντας το χαρτοφυλάκιό τους ώστε να επιλέγουν και να προσαρμόζουν με τον βέλτιστο τρόπο διαφορετικές λύσεις διαχείρισης σε διαφορετικούς τομείς του δανειακού τους χαρτοφυλακίου. Η κατηγοριοποίηση του χαρτοφυλακίου θα επιτρέπει τη διαχείριση με βάση τον κίνδυνο, το βαθμό συνεργασίας και τη βιωσιμότητα του δανειολήπτη.

Στο πλαίσιο αυτό, το συνολικό δανειακό χαρτοφυλάκιο των τραπεζών θα περνά από ένα πρώτο στάδιο κατηγοριοποίησης που θα γίνεται με βάση τη συμπεριφορά του πελάτη και θα προβλέπει έξι κατηγορίες: συνεργάσιμος, μη συνεργάσιμος, βιώσιμος, μη βιώσιμος, συνεπής, μη συνεπής. Το δεύτερο στάδιο κατηγοριοποίησης θα λαμβάνει υπόψη χαρακτηριστικά του οφειλέτη, του δανείου και των εγγυήσεων που το συνοδεύουν. Εδώ προβλέπονται δώδεκα στοιχεία κατηγοριοποίησης και συγκεκριμένα: τύπος δανείου, γεωγραφική κατανομή πελατών, έκθεση στον κίνδυνο, νόμισμα, ιστορικότητα πληρωμών, είδος εγγυήσεων, ημέρες καθυστέρησης, παρούσα αξία δανείου προς ακίνητο, γεωγραφική κατανομή εγγυήσεων, σκορ κινδύνου οφειλέτη, επιτόκιο, βραχυπρόθεσμο/μακροπρόθεσμο. 

Μετά τη συνδυαστική αξιολόγηση των ανωτέρω παραμέτρων του κάθε δανείου σε καθυστέρηση, η Τράπεζα της Ελλάδος απαιτεί από τις τράπεζες να διαθέτουν τύπους ρύθμισης, οι οποίοι θα είναι κατάλληλοι τόσο για δανειολήπτες με βραχυπρόθεσμες όσο και μακροπρόθεσμες οικονομικές δυσκολίες. Ως βραχυπρόθεσμοι θα θεωρούνται οι τύποι ρύθμισης δανείων με διάρκεια μικρότερη των 5 ετών και θα επιλέγονται όταν οι δυσκολίες του πελάτη θα κρίνονται βάσιμα προσωρινές, ενώ μακροπρόθεσμοι θα είναι οι τύποι ρύθμισης με διάρκεια άνω των 5 ετών. Στις βραχυπρόθεσμες ρυθμίσεις η διευκόλυνση του πελάτη θα είναι προσωρινή και το κόστος για την τράπεζα μικρότερο, ενώ στις μακροπρόθεσμες ο πελάτης θα διευκολύνεται για μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα, με μεγαλύτερο κόστος για την τράπεζα.

Σημειώνεται ότι η όλη διαδικασία ξεκαθαρίσματος των δανειακών χαρτοφυλακίων των τραπεζών θα είναι υπό την «επιτήρηση» της Τράπεζας της Ελλάδος, καθώς το θέμα κρίνεται μείζονος σημασίας για τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Υπενθυμίζεται ότι στην Ενδιάμεση Έκθεση της ΤτΕ για τη Νομισματική Σταθερότητα, αναφέρεται ότι είναι επιβεβλημένο να καταβληθούν από όλες τις πλευρές προσπάθειες για την επίλυση του προβλήματος των δανείων σε καθυστέρηση, διαφορετικά τα στοιχεία αυτά δεν πρόκειται να εξαλειφθούν, µε δεδομένη την τάξη μεγέθους των ρυθμών οικονομικής ανόδου που αναμένονται κατά τα επόμενα έτη, αλλά θα συνεχίσουν να αποτελούν τροχοπέδη για τις τράπεζες.

Ως μέλημα της ΤτΕ καταγράφεται επίσης η διαχείριση των δανείων σε καθυστέρηση να γίνεται µε τρόπο που δεν δημιουργεί ζητήματα ηθικού κινδύνου, δηλαδή να μην δημιουργούνται κίνητρα για αθέτηση οφειλών στους δανειολήπτες που έχουν αντικειμενικά τη δυνατότητα να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους και άρα να δεσμεύονται από αυτούς κεφάλαια των τραπεζών που μπορούν να κατευθυνθούν στη χρηματοδότηση της πραγματικής Οικονομίας.