Οι κρίσιμες ημέρες και οι... άγρυπνες νύχτες του 2012, όταν η Τράπεζα της Ελλάδος έπρεπε να αντιμετωπίσει το κύμα εκροών καταθέσεων και την τεράστια αβεβαιότητα, περιγράφονται στο βιβλίο με τίτλο «Το Χρονικό της Μεγάλης Κρίσης» που παρουσίασε ο απερχόμενος διοικητής της ΤτΕ κ. Γιώργος Προβόπουλος.

Ο κ. Προβόπουλος αποκάλυψε ότι ήταν πολλά τα βράδια που δεν μπορούσε να κοιμηθεί καθώς δεν ήξερε “με ποιο νομισματικό καθεστώς θα ξημερώσει για την Ελλάδα”. Παραδέχτηκε ότι υπήρξαν στιγμές που φοβήθηκε το χειρότερο, ωστόσο, τόσο ο ίδιος όσο και οι υπόλοιποι εργαζόμενοι στην ΤτΕ εργάστηκαν νυχθημερόν για να το αποτρέψουν. Ήταν οι ημέρες που η έξαρση της ζήτησης για μετρητά δημιουργούσε πανικό και ο φόβος για ένα “bank run” που θα είχε απρόβλεπτες συνέπειες ήταν έντονος. “Είμαι υπερήφανος γιατί όλα αυτά που κάναμε μας πήγαν σε ασφαλές καταφύγιο”, πρόσθεσε κατά την αποχώρησή του ο κ. Προβόπουλος.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα στην απόλυτη κρίση καταγράφηκαν 11 διαδοχικές εβδομάδες με εκροές μετρητών της τάξης του 1 δισ. ευρώ, με κορυφαία την εβδομάδα πριν τις εκλογές του Ιουνίου 2012 που οι εκροές έφτασαν τα 3 δισ. ευρώ. Την εβδομάδα 22-26 Μαρτίου 2010, όταν υπήρξαν φήμες για πτώχευση του κράτους “πεταξαν” 2 δισ. ευρώ, ενώ την εβδομάδα που ανακοινώθηκε ότι η Ελλάδα εισέρχεται σε μνημόνιο έφυγαν 1,5 δισ. ευρώ.

Όπως αναφέρεται στο βιβλίο, η ΤτΕ κατάφερε να καλύψει τη ζήτηση με... χείρα βοηθείας τόσο από την ΕΚΤ όσο και από τις κεντρικές τράπεζες της Ιταλίας και της Αυστρίας. Πραγματοποιήθηκαν έκτακτες χρηματαποστολές συνολικού ύψους 5,26 δισ. ευρώ, σε μια προσπάθεια να κρατηθεί “όρθιο” το εγχώριο τραπεζικό σύστημα, καλύπτοντας παράλληλα τις ανάγκες των πολιτών για μετρητά. Ταυτόχρονα, επιταχύνθηκαν οι διαδικασίες επεξεργασίας των χαρτονομισμάτων για να φτάσουν πιο γρήγορα στην αγορά. 

                                      Εκτακτες χρηματοπαραλαβές τραπεζογραμματίων ευρώ 
 

Είναι αξιοσημείωτο ότι τα “τούβλα” που διοχετεύθηκαν στην αγορά από την Τράπεζα της Ελλάδος από τον Φεβρουάριο του 2010 έως τον Ιούνιο του 2012, σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστεί η αυξημένη ζήτηση για μετρητά και να διασφαλιστεί η σταθερότητα του συστήματος, αυξήθηκαν έως και 160%.

Στις 14 και 15 Ιουνίου 2012 το Κέντρο Επεξεργασίας και Διακίνησης Χρηματικού Χαλανδρίου (ΚΕΠΕΔΙΧ) πήρε... φωτιά, καθώς υπετριπλασιάστηκαν τα δρομολόγια των χρηματαποστολών προς τις τράπεζες. Στις δύο αυτές ημέρες εξυπηρετήθηκαν 76 και 71 οχήματα χρηματαποστολών αντίστοιχα, έναντι μεσου όρου 20 οχημάτων για παραδόσεις και παραλαβές την ημέρα. “Θα πρέπει να σημειωθεί σχετικά ότι ο υπερτριπλασιασμός των χρηματαποστολών πραγματοποιήθηκε χωρίς κανένα δυσάρεστο συμβάν, παρά το γεγονός ότι η έξαρση της εγκληματικότητας είχε πολλαπλασιάσει τους κινδύνους".

Επί 51 εργάσιμες ημέρες κατά το ίδιο χρονικό διάστημα ο όγκος των εκροών τραπεζογραμματίων ευρώ που διοχετεύθηκε στην αγορά από τις αρμόδιες υπηρεσίες της ΤτΕ ήταν αυξημένος κατά 120% σε σύγκριση με τον ημερήσιο μέσο όρο εκροών του 2009, ενώ σε 21 ημέρες από αυτές, ο όγκος των εκροών των τραπεζογραμματίων υπερέβη το 51% (151%-179%) του ημερήσιου μέσου όρου του 2009.

Στα... ύψη εκτινάχθηκε και η ζήτηση για χρυσές λίρες, ο λόγος αγορών/πωλήσεων των οποίων αποτελεί έναν ενδιθαφέων δείκτη αβεβαιότητας. Κατά τη διάρκεια της κρίσης οι πωλήσεις (με προηγούμενο υψηλό τον Οκτώβριο του 2008), οι οποίες είχαν κορυφωθεί το Μάιο και τον Ιούνιο του 2010, δηλαδή αμέσως μετά το Καστελλόριζο και την προσφυγή στο ΔΝΤ, έφτασαν και πάλι σε πολύ υψηλό επίπεδο το Δεκέμβριο του 2011, όταν βρίσκονταν σε εξέλιξη οι διαπραγματεύσεις για το 2ο Πρόγραμμα Προσαρμογής. Ανάλογα κινήθηκε και ο λόγος αγορών/πωλήσεων, ο οποίος υποδηλώνει υπερβάλλουσα ζήτηση λιρών από τους ιδιώτες όταν οι τιμές του είναι χαμηλότερες από τη μονάδα. (Μάιος 2010:0,29, Δεκέμβριος 2011:0,31, Ιανουάριος 2012:0,28).

Επίσης, κατά την κρίσιμη περίοδο Ιανουαρίου 2011-Ιουνίου 2012, τα αποθέματα τραπεζογραμματίων ευρώ της ΤτΕ όλων των αξιών αντιστοιχούσαν κατά μέσον όρο στο 13,8% των καταθέσεων των πιστωτικών ιδρυμάτων, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό κάλυψης στην Ευρωζώνη ήταν μόνο 6,8%. Αποτέλεσμα των ενεργειών της ΤτΕ ήταν η πλήρης κάλυψη της ζήτησης τραπεζογραμματίων ευρώ σε καθεμιά από τις ονομαστικές αξίες, χωρίς να προκληθεί συμφόρηση στις αρμόδιες υπηρεσίες, κάτι που, όπως αναφέρεται στο βιβλίο, θα είχε αρνητικό αντίκτυπο στις εμπορικές τράπεζες.

Ως προς τη διαχείριση του χρηματικού η ΤτΕ αντιμετώπισε την κρίση επιταχύνοντας τις εργασίες σχετικά με την προώθηση των τραπεζογραμματίων και τη διακίνησή τους, υιοθέτησε τη συστηματική και σε ημερήσια βάση παρακολούθηση της ζήτησης και πέτυχε την διατήρηση επαρκών αποθεμάτων τραπεζογραμματίων, μέσω καθημερινής παρακολούθησης και ορθής διαχείρισης.

Κ. Μαρ.

Διαβάστε ακόμη: 

* Η επόμενη μέρα στην ΤτΕ