Από τον Κωνσταντίνο Μαριόλη

Αμέσως μετά τη διευθέτηση των «εκκρεμοτήτων» σχετικά με την ανακεφαλαιοποίηση του εγχώριου τραπεζικού κλάδου, αναμένεται να προχωρήσει το «πάρε-δώσε» των ελληνικών ομίλων στις αγορές της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Όπως εκτιμούν ανώτερα τραπεζικά στελέχη, μέχρι τον επόμενο Οκτώβριο -και πριν από την ανακοίνωση των stress tests- οι συστημικές τράπεζες θα πρέπει να έχουν επιλέξει τις αγορές στις οποίες θα ρίξουν το βάρος των διεθνών δραστηριοτήτων τους. Για τις υπόλοιπες αγορές καλούνται να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι και να βρουν τη βέλτιστη λύση, είτε μέσω συνεργασιών και συγχωνεύσεων είτε μέσω πώλησης των θυγατρικών τους σε... τρίτους.

Αυτή είναι, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του «Κ», η ντιρεκτίβα της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της Κομισιόν (DGCom), για την οποία οι τραπεζικές διοικήσεις έχουν ενημερωθεί επανειλημμένα. Μάλιστα, είχαν την ευκαιρία να παραθέσουν νέα στοιχεία για την έκθεσή τους στη Ν.Α. Ευρώπη κατά την επίσκεψη του ισχυρού άνδρα της DGCom στην Αθήνα.

Ο κ. Κούπμαν δεν είναι διατεθειμένος, τουλάχιστον στην παρούσα φάση, να βάλει... το μαχαίρι στον λαιμό των ελληνικών τραπεζών για συρρίκνωση των λειτουργιών τους στα Βαλκάνια.

Γνωρίζει πολύ καλά ότι οι συνθήκες δεν είναι οι κατάλληλες για πώληση «ασημικών», ωστόσο απαιτεί να επικεντρωθούν στην επίλυση των προβλημάτων στο εσωτερικό. Σε αυτό το πλαίσιο, οι εντυπωσιακές κινήσεις των Alpha Bank και Τρ. Πειραιώς και η άντληση 3 δισ. ευρώ από την αγορά λειτουργούν θετικά για το σύνολο του κλάδου.

«Όσο μικρότερη είναι η κρατική στήριξη που έχει δεχτεί μια τράπεζα, τόσο πιο... διαλλακτική εμφανίζεται η DGCom στη χάραξη της στρατηγικής και στον τρόπο με τον οποίο θα περιοριστεί η έκθεσή της στο εξωτερικό», εξηγούν στο «Κ» πηγές από τις Βρυξέλλες. Στην ουσία, οι τράπεζες καλούνται να επιλέξουν δύο βασικές αγορές στις οποίες θα διατηρήσουν παρουσία, με την ελπίδα να βελτιωθούν οι οικονομικές συνθήκες στην Ευρωζώνη και στα Βαλκάνια.

Αρχικά, η DGCom απαιτούσε τη μείωση της έκθεσης των ελληνικών πιστωτικών ομίλων στη συγκεκριμένη περιοχή κατά 50% έως το 2017. Βέβαια, αρμόδια τραπεζικά στελέχη υπογραμμίζουν ότι ήδη από το 2009 οι εγχώριες τράπεζες είχαν εισέλθει σε «λειτουργία αναμονής», σταθμίζοντας την επιδείνωση των συνθηκών. «Η DGCom απλώς ήρθε να επιταχύνει τις εξελίξεις», προσθέτουν.

Μετά την ανακοίνωση των οικονομικών αποτελεσμάτων του 2013, οι τράπεζες έχουν καταλήξει στις βασικές επιλογές τους. Κατά συνέπεια, η οριστικοποίηση των σχεδίων αφορά τις κινήσεις συνεργασίας. Οι συζητήσεις μεταξύ των συστημικών ομίλων έχουν ξεκινήσει, όμως μεσολάβησαν τα εγχώρια stress tests και οι αυξήσεις κεφαλαίου, με αποτέλεσμα οι τελικές αποφάσεις να μετατίθενται για το καλοκαίρι.

Βουλγαρία
Οι ξένες τράπεζες μετατρέπονται τα τελευταία χρόνια από αγοραστές σε πωλητές. Στον ρυθμό αυτόν αναμένεται να κινηθούν και οι ελληνικοί όμιλοι μέσα στο 2014. Η θυγατρική της Εθνικής στη γείτονα είναι η τέταρτη μεγαλύτερη τράπεζα στη χώρα, με 2,35 δισ. ευρώ δάνεια. Με τα σημερινά δεδομένα, στη Βουλγαρία επιθυμεί να παραμείνει η Τρ. Πειραιώς, ενώ δεν θα πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο συνεργασιών ή και ανταλλαγής με τράπεζες σε άλλες αγορές.

Ρουμανία
Μερίδιο αγοράς άνω του 12% διαθέτουν αθροιστικά οι τέσσερις ελληνικές τράπεζες, με ισχυρότερη παρουσία αυτήν της Alpha Bank. Η θυγατρική της έχει 149 καταστήματα, δανειακό χαρτοφυλάκιο 2,5 δισ. ευρώ και καταθέσεις ύψους 1,4 δισ. ευρώ. Είναι δεδομένο ότι, εκτός από την Alpha Bank, στη Ρουμανία θα παραμείνει τουλάχιστον ακόμα μία ελληνική τράπεζα. Σημειώνεται ότι οι συζητήσεις Eurobank-Πειραιώς για ανταλλαγή Βουλγαρίας-Ρουμανίας έχουν σταματήσει.

Σερβία
Στην πρώτη δεκάδα των μεγαλύτερων τραπεζών της χώρας, που συνολικά κατέχουν μερίδιο αγοράς 73%, βρίσκονται οι θυγατρικές της Eurobank και της Εθνικής. Οι προθέσεις των ελληνικών τραπεζών για τη Σερβία δεν έχουν γίνει γνωστές, εκτός από της Πειραιώς, που, αν και μικρότερη σε έκθεση, έχει εκφράσει την επιθυμία να παραμείνει στην αγορά. Οι ελληνικές τράπεζες διαθέτουν αθροιστικά περίπου 360 υποκαταστήματα και δάνεια άνω των 2 δισ. ευρώ.

Κύπρος
Η Alpha Bank έχει ξεκαθαρίσει ότι η κυπριακή είναι η πιο σημαντική αγορά -μαζί με τη Ρουμανία- και συνεπώς θα διατηρήσει την παρουσία της στο νησί της Αφροδίτης. Από κει και πέρα, τη μεγαλύτερη έκθεση παρουσιάζει η Eurobank, ενώ Εθνική και Πειραιώς έχουν περιορισμένες δραστηριότητες.

Στην Κύπρο, τόσο η Alpha Bank όσο και η Eurobank επιθυμούν να συνεχίσουν να δραστηριοποιούνται χωρίς περικοπές, τουλάχιστον στον επικερδή κλάδο του wealth management.

Αλβανία
Μικρή είναι η έκθεση των ελληνικών πιστωτικών ομίλων στη γείτονα, καθώς τα συνολικά δάνεια που έχουν χορηγήσει οι Πειραιώς, Alpha και ΕΤΕ διαμορφώνονται γύρω στα 700 εκατ., ενώ οι καταθέσεις ξεπερνούν το 1 δισ. ευρώ. Παρ΄ όλα αυτά, η ραγδαία αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων έχει κάνει τις τράπεζες να εξετάζουν όλες τις διαθέσιμες εναλλακτικές, χωρίς, όμως, πίεση. Σημειώνεται ότι η θυγατρική της Πειραιώς είναι η πέμπτη μεγαλύτερη τράπεζα στη χώρα σε επίπεδο χορηγήσεων και καταθέσεων.

ΠΓΔΜ - Ουκρανία
Αμελητέα θεωρείται και η παρουσία των ελληνικών ομίλων στα Σκόπια. Ενδεικτικό είναι ότι μόνο δύο τράπεζες, η Εθνική και η Alpha Bank, δραστηριοποιούνται στην αγορά της ΠΓΔΜ, με τη θυγατρική της Εθνικής, Stopanska Banka, να κρατά δεσπόζουσα θέση, με 64 υποκαταστήματα, ενεργητικό 1,3 δισ. ευρώ και καταθέσεις ύψους 1 δισ. ευρώ.

Η Alpha Bank αποχώρησε πέρσι από την Ουκρανία, ενώ μικρή έκθεση διατηρούν Eurobank και Πειραιώς, με τις εν λόγω θυγατρικές να βρίσκονται υπό παραχώρηση.

* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο" της 12ης Απριλίου