του Δημήτρη Κατσαγάνη

Το ελληνικό δημόσιο χρέος "θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί μέσω ενός πιο έγκαιρου και μεγαλύτερου κουρέματος". Σ΄ αυτό το συμπέρασμα καταλήγει η μελέτη την οποία συνυπέγραψαν πέντε σημαίνοντες Ευρωπαίοι οικονομολόγοι κατά παραγγελία της Επιτροπής Οικονομιών και Νομισματικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που είναι αφιερωμένη στις "τρέχουσες εξελίξεις στην εφαρμογή μακροοικονομικών προγραμμάτων προσαρμογής".

Μιλώντας στο Capital.gr ένας από τους συντάκτες της εν λόγω μελέτης, ο Γερμανός οικονομολόγος Άνσγκαρ Μπέλκε (Jean Monet), ανέφερε πως η προσωπική άποψή του σε σχέση με την από την από εδώ και στο εξής διαχείριση της ελληνικής κρίσης χρέους είναι η ακόλουθη: "Χωρίς αύξηση των εξαγωγών, το επίπεδο του χρέους δεν είναι βιώσιμο και θα χρειαστεί να επαναληφθεί ένα κούρεμα του χρέους που κατέχει ο επίσημος τομέας (ΟSI), μέχρι η οικονομία να αρχίσει να αναπτύσσεται και πάλι."

Τη μελέτη αυτή, εκτός από τον κ. Μπέλκε υπογράφουν ο Ντάνιελ Γκρος (διευθυντής του CEPS), o Σίνσια Αλσίντι (CEPS), ο Άνσγκαρ Μπέλκε (Jean Monnet), ο Λεονόρ Κουτίνχο (ERC) και ο Αλεσάντρο Τζιοβανίνι (CEPS).

Ο κ. Μπέλκε ανέφερε επίσης στο Capital.gr πως "στη συνάντηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου", στην οποία παρουσιάστηκε η εν λόγω μελέτη πριν λίγες μέρες "υπήρξε ευρεία αποδοχή των συμπερασμάτων μας για την Ελλάδα".

"Εκείνο το στοιχείο", συμπληρώνει ο κ. Μπέλκε, "το οποίο ήταν κυρίως αποδεκτό" από τα μέλη του Ευρωκοινοβουλίου, ήταν ότι το αρχικό πρόγραμμα είχε υποτιμημένο δημοσιονομικό πολλαπλασιαστή και, έτσι, το βάθος της ύφεσης ήταν εν μέρει αναπόφευκτο".

Από εκεί και πέρα, λέει ο Γερμανός οικονομολόγος "μία εξέλιξη η οποία δεν αναμενόταν ήταν ότι οι εξαγωγές δεν αυξήθηκαν, όπως αυξήθηκαν ετησίως (κατά 5 - 6%) στην περίπτωση της Πορτογαλίας, η οποία βρέθηκε αντιμέτωπη με υποτονικές αγορές (η Ισπανία είναι η μεγαλύτερη αγορά για τα προϊόντα της) και αντιμετώπισε, επίσης, ένα εγχώριο πιστωτικό κραχ".

Τι σήμαινε αυτό; Πως "η μη - ανάπτυξη των εξαγωγών έκανε την ύφεση πολύ πιο πολυετή και βαθύτερη από ό,τι θα ήταν σε άλλη περίπτωση και τη δημοσιονομική προσαρμογή ακόμα δυσκολότερη" σημειώνει στο Capital.gr ο Γερμανός οικονομολόγος.

"Προχωρώντας, δεν μπορεί κανείς να ελπίζει σε μία βιώσιμη ανάκαμψη χωρίς να αρχίσουν να αυξάνονται οι εξαγωγές. Αυτό θα απαιτήσει βαθιές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Όχι απλά την υιοθέτηση νέων νόμων από το κοινοβούλιο, βαθιές αλλαγές στον τρόπο που δουλεύει η διοίκηση", καταλήγει ο κ. Μπέλκε.

Τι αναφέρει πιο συγκεκριμένα η μελέτη των στελεχών του CEPS, του Jean Monet και του ΕRC;

* “Το πρώτο πρόγραμμα για την Ελλάδα δεν ήταν επιτυχημένο. Και αυτό όχι τόσο λόγω της υπέρβασης του δημοσιονομικού ελλείμματος, αλλά κυρίως λόγω της μεγαλύτερης ύφεσης από εκείνη που αναμενόταν σε συνδυασμό με τις αναθεωρήσεις του χρέους και του ρυθμού ανάπτυξης του ΑΕΠ (...) Αυτές οι αναθεωρήσεις εκτίναξαν τα spreads και έτσι έκαναν πιο δύσκολη τη δημοσιονομική προσαρμογή, βαθαίνοντας την ύφεση". 

* "Η μεγάλη πτώση του ΑΕΠ θα μπορούσε να είχε μερικώς τουλάχιστον αντιμετωπιστεί εάν ήταν εξαρχής γνωστό πως ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής ήταν ψηλός λόγω της σχετικής μικρής τάσης προς αποταμίευση και του κλειστού χαρακτήρα της οικονομίας. Μέρος της λανθασμένης πρόβλεψης, όμως, αφορούσε επίσης το γεγονός ότι οι επενδύσεις συνετρίβησαν και οι εξαγωγές απέτυχαν να αυξηθούν όπως προβλεπόταν". Πιο συγκεκριμένα "Οι εξαγωγές αναμενόταν να αυξηθούν κατά περίπου 6% ετησίως, ενώ αυτές παρέμειναν στην πραγματικότητα στάσιμες".

* "Ένας άλλος υποθετικός λόγος" για τις καθυστερήσεις στο πρόγραμμα, ήταν ότι δεν προχώρησαν αρκετά "οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις θα μπορούσαν να αυξήσουν ταχύτατα την ελαστικότητα της οικονομίας". Ωστόσο, "βραχυπρόθεσμα" λένε οι συντάκτες της μελέτης, "η επίδραση των μεταρρυθμίσεων μπορεί να είναι μικρή ή ακόμα και αρνητική λόγω του κόστους της προσαρμογής".

* "Εκείνο που έκανε την Ελλάδα μοναδική" σε σχέση με άλλες χώρες στις οποίες εφαρμόστηκε πρόγραμμα προσαρμογής εμπνευσμένο από το ΔΝΤ, όπως πχ η Λετονία, ήταν "το ύψος της αναγκαίας δημοσιονομικής προσαρμογής, το μέγεθος του υπάρχοντος χρέους και το μέγεθος της οικονομικής βοήθειας σε σχέση με το ΑΕΠ".