Για πάνω από ένα χρόνο η αγορά ηλεκτρισμού για όσους την παρακολουθούν στενά πατά σε τεντωμένο σχοινί καθώς καλείται να εξισορροπήσει μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση που πλήττει όλη την αλυσίδα, από τους απλούς καταναλωτές, μέχρι τη ΔΕΗ, τους ηλεκτροπαραγωγούς και τη ΔΕΠΑ. Τις τελευταίες εβδομάδες μάλιστα η κατάσταση φαίνεται να έχει μπει σε διαδικασία εξομάλυνσης και οι πληρωμές αποκαθίστανται σταδιακά.

Και παρότι το πρόβλημα πλήττει συνολικά την αγορά, παρατηρούνται συντονισμένες προσπάθειες για στοχοποίηση συγκεκριμένων κρίκων της αλυσίδας, είτε από άγνοια είτε από σκοπιμότητα. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η αγορά ηλεκτρισμού κλήθηκε να διαχειριστεί δύο βασικά προβλήματα: το έλλειμμα που άφησαν πίσω τους οι δύο ιδιωτικές εταιρείες ηλεκτρισμού που έκλεισαν (Energa & Hellas Power) καθώς η δέσμευση των λογαριασμών τους, δεν επέτρεψε να γίνει εκκαθάριση των ποσών, δημιουργώντας μία τρύπα. Εκτός όμως από τα χρήματα που «έφυγαν» από την αγορά και τα οποία είναι άγνωστο εάν, πως και πότε θα επιστρέψουν (η υπόθεση βρίσκεται στα δικαστήρια) η κατάσταση έγινε ακόμη πιο δύσκολη: η επιβολή του χαρατσιού και η είσπραξή του με τους λογαριασμούς της ΔΕΗ προκάλεσε έκρηξη των ανεξόφλητων λογαριασμών δημιουργώντας έναν ακόμη πονοκέφαλο, καθώς ενέργεια που παράχθηκε και καταναλώθηκε με συγκεκριμένο κόστος παραγωγής, δεν πληρώθηκε ή πληρώθηκε με καθυστέρηση. 

Τι σημαίνει αυτό με απλά λόγια; Ότι οι λειτουργοί και οι διαχειριστές της αγοράς (ΑΔΜΗΕ 51% θυγατρική της ΔΕΗ και 49% Δημόσιο και ΛΑΓΗΕ 100% δημόσιο) που λειτουργούν ως ενδιάμεσοι (εισπράττουν από τους καταναλωτές και πληρώνουν τους παραγωγούς)  καθυστερούσαν τις πληρωμές προς τους παραγωγούς. Εδώ μάλιστα πρέπει να σημειώσουμε τις καταγγελίες των ανεξάρτητων παραγωγών ότι η ΔΕΗ που είναι ταυτόχρονα προμηθευτής και παραγωγός έκανε από μόνη της την εκκαθάριση, δηλαδή έπαιρνε όλα τα χρήματα και όχι το ποσοστό που της αναλογούσε. Δηλαδή ενώ για κάθε 100 ευρώ που εισπράττονταν θα έπρεπε αναλογικά η ΔΕΗ να πληρώνεται π.χ. 80 και οι ιδιώτες 20, η ΔΕΗ πληρωνόταν κατά προτεραιότητα με αποτέλεσμα οι ιδιώτες να επωμίζονται το σύνολο του χρέους της αγοράς και όχι αυτό που τους αναλογούσε. Σημειώνουμε ότι για αυτήν την πρακτική, υπάρχει καταδικαστική απόφαση σε βάρος της ΔΕΗ, από τα αρμόδια όργανα και η ΔΕΗ υποχρεώνεται να σταματήσει να κάνει αυτόν τον συμψηφισμό σε βάρος των ανταγωνιστών της.

Συνοπτικά, με αυτόν τον τρόπο δημιουργήθηκε μία κατάσταση στην αγορά όπου κατά κύριο λόγο οι ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγοί δεν πληρώνονταν από το Δημόσιο και τη ΔΕΗ για την ηλεκτρική ενέργεια που παρήγαγαν. Οι ίδιοι με τη σειρά τους, ωστόσο, ήταν εκτεθειμένοι απέναντι στον βασικό τους προμηθευτή, δηλαδή τη ΔΕΠΑ που τους πωλούσε φυσικό αέριο. 

Σημειώνεται ότι η ΔΕΠΑ, ποτέ δε δέχθηκε επικαλούμενη νομικά κωλύματα να υπάρξει συμψηφισμός των οφειλών ή ακόμη και να θεωρηθούν ως εγγύηση τα κρατικά ανεξόφλητα τιμολόγια του ΑΔΜΗΕ και του ΛΑΓΗΕ. 

Απόδειξη δε, του γεγονότος ότι τα κυλιόμενα χρέη ξεκινούν από τις κρατικές εταιρείες, είναι το ότι τις τελευταίες εβδομάδες υπήρξαν πληρωμές προς τους ηλεκτροπαραγωγούς από το ΛΑΓΗΕ και τον ΑΔΜΗΕ. Έτσι όπως αναφέρουν πληροφορίες προ ημερών το πραγματικό χρέος των ανεξάρτητων ηλεκτροπαραγωγών προς τη ΔΕΠΑ είχε μειωθεί κάτω από τα 200 εκατ. ευρώ, ενώ την ίδια στιγμή οι συνολικές οφειλές του ΑΔΜΗΕ και του ΛΑΓΗΕ προς τους ανεξάρτητους κυμαίνεται στα 230 -250 εκατ. ευρώ. 

Όπως παραδέχθηκε και στην τελευταία της ενημέρωση προς τη βουλή η ΔΕΠΑ το Μάρτιο εισπράχθηκαν 80 εκατ. ευρώ, τον Απρίλιο 102 εκατ. ευρώ και το Μάιο 235 εκατ. ευρώ, συνεπεία ακριβώς του γεγονότος ότι πληρώθηκαν οι ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγοί από το ΛΑΓΗΕ και τον ΑΔΜΗΕ.