Αυστηρότερες, αλλά ταχύτερες διαδικασίες για συγχωνεύσεις και εξαγορές στον χρηματοπιστωτικό τομέα σε διασυνοριακό επίπεδο, προωθούνται εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Παρά την κινητικότητα που σημειώνεται από την περασμένη χρονιά στο χώρο των εξαγορών και συγχωνεύσεων, υπάρχουν ακόμη εμπόδια στη δημιουργία ισχυρών και υγιών ομίλων που θα μπορούν να ανταγωνιστούν παγκόσμιους κολοσσούς.

 

Μέχρι σήμερα η νομοθεσία στην Ε.Ε. επιτρέπει στις εποπτικές αρχές κάθε χώρας να αντιταχθούν σε μια προτεινόμενη συγχώνευση ή εξαγορά εάν θεωρήσουν ότι διακυβεύεται η «υγιής και συνετή διαχείριση» της προς εξαγορά επιχείρησης. Τώρα, νέα οδηγία αναμένεται να δίνει έμφαση στο «ποιόν» του προτείνοντος την εξαγορά ή συγχώνευση και να καθιστά αυστηρότερη τη διαδικασία αξιολόγησης για κάθε εξαγορά ή συγχώνευση σε τράπεζες και λοιπές εταιρίες του χρηματοπιστωτικού τομέα.

 

Έτσι, η φήμη του προτεινόμενου αγοραστή, το «καλό όνομα» και η πείρα κάθε προσώπου που ενδέχεται να διοικήσει τον οργανισμό ή την επιχείρηση που θα προκύψει μετά την εξαγορά, η οικονομική ευρωστία του υποψήφιου αγοραστή και ο κίνδυνος πίσω από την συγχώνευση ή εξαγορά να κρύβεται ξέπλυμα βρώμικου χρήματος ή χρηματοδότηση τρομοκρατίας, θα εξετάζονται πριν δοθεί το πράσινο φως για διασυνοριακές συμμαχίες.

 

Ωστόσο, προκειμένου να εξασφαλίζεται παράλληλα ότι θα προωθούνται οι συγχωνεύσεις και εξαγορές σε διασυνοριακό επίπεδο, δεν θα επιτρέπεται ο ενδελεχής έλεγχος της κάθε περίπτωσης να ξεπερνά τις 30 ημέρες (σήμερα η περίοδος αξιολόγησης είναι 3 μήνες), ενώ η εποπτεύουσα αρχή δεν θα μπορεί να αναστείλει την προθεσμία παρά μόνο μία φορά και υπό σαφείς όρους.

 

Οι μεγαλύτερες διασυνοριακές εξαγορές (αξίας άνω του 1 δισ. ευρώ) που έγιναν από ευρωπαϊκές τράπεζες την τελευταία διετία ήταν – αρχής γενομένης από τις πιο πρόσφατες – η εξαγορά της DenizBank από την Dexia (31/5/2006), της Splitska Banka από την Societe Generale (20/4/2006), της Finansbank από την Εθνική (3/4/2006), της Banca Nazionale del Lavoro από την BNP Paribas (3/2/2006), της Banca Commerciale Romana από την Erste Bank (21/12/2005), της Eurohypo από την Commerzbank (14/11/2005), της BHW Holding από την Deutsche Postbank (25/10/2005), της Banca Nazionale del Lavoro από την Unipol (14/9/2005), της Garanti από την General Electric Consumer Finance (25/8/2005), της Bank of China (ποσοστό 10%) από την Royal Bank of Scotland (19/8/2005), της Absa από την Barclays (25/7/2005), της YapiKredi από την Unicredito (9/5/2005), της Antonveneta από την ABN Amro (30/3/2005), της HansaBank από την Swedbank (11/2/2005), της Northern Bank & National Irish Bank από την Danske Bank (14/12/2004), της Abbey National από την Santander (1/11/2004), της FIH από την Kaupthing Bunadarbanki (14/6/2004) και της Charter One Financial από την Royal Bank of Scotland (4/5/2004).

 

Η ενασχόληση των ευρωπαϊκών οργάνων (Κομισιόν και υπουργοί Οικονομίας) με τη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου των εξαγορών και συγχωνεύσεων είναι ενδεικτική του ενδιαφέροντος που υπάρχει σε κάθε χώρα της Ε.Ε. να ενδυναμώσει και την εθνική της χρηματοπιστωτική αγορά, αλλά και την κοινή ευρωπαϊκή.

 

Στην πράξη, προετοιμάζεται ο επόμενος γύρος αναδιάρθρωσης στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σκηνικό, ο οποίος θα δημιουργήσει τους πανευρωπαϊκούς «γίγαντες» και ο οποίος θα ακολουθήσει την φάση που διανύουμε, αυτήν της συσπείρωσης μεγεθών σε εθνικό επίπεδο. Πρόσφατο παράδειγμα της φάσης αυτής είναι, στην Ιταλία, η εξαγορά και συγχώνευση της San Paolo από την Intesa, deal αξίας 38 δισ. ευρώ.

 

Στην Ελλάδα, βεβαίως, η κυβέρνηση – με αφορμή την πώληση της Emporiki Bank – κατέστησε με λόγια και πράξεις σαφές ότι δεν ευνοεί συνενώσεις μεγάλων εγχώριων «παικτών», αν και όπως δείχνουν τα στοιχεία, ακόμη και αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, θα παραμέναμε μικροί σε σχέση με τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά μεγέθη.

 

Ενδεικτικά, αν συνενώνονταν Εθνική, Alpha, Eurobank και Πειραιώς δεν θα έφταναν καν το ενεργητικό της Erste Bank, της αυστριακής τράπεζας που συχνά συναντούν μπροστά τους στο χώρο των Βαλκανίων. Σημειώνεται ότι η Αυστρία είναι μια χώρα με 2 εκατ. κατοίκους λιγότερους από την Ελλάδα και περίπου ίδιο ΑΕΠ. Και βεβαίως ούτε λόγος να συγκριθούν οι ελληνικές τράπεζες με π.χ. την βρετανική HSBC που έχει ενεργητικό 1,3 τρισ. ευρώ, την γαλλική BNP Paribas με ενεργητικό 1,25 τρισ. ευρώ, τη γερμανική Deutsche Bank με ενεργητικό 1,2 τρισ. ευρώ κ.ο.κ.

 

Μόνο με όρους κερδοφορίας μπορούν οι ελληνικές τράπεζες να συναγωνισθούν κάποιες μεσαίου μεγέθους ευρωπαϊκές, εξ ου και το αγοραστικό ενδιαφέρον των ξένων για τις ελληνικές τραπεζικές μετοχές και συνακόλουθα η αύξηση της κεφαλαιοποίησής τους σε αναντιστοιχία με το ύψος του ενεργητικού τους (τράπεζες με δεκαπλάσιο ενεργητικό της Εθνικής έχουν την ίδια κεφαλαιοποίηση). Με τα δεδομένα αυτά, είναι φανερό ότι και στην ελληνική αγορά θα δούμε στο μέλλον συγχωνεύσεις μεγάλων τραπεζών, αφού θα έχει προηγηθεί το «ξεκαθάρισμα» στο χώρο των μικρότερων.