Της Ρούλας Σαλούρου

Πέντε καυτοί μήνες περιμένουν την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, καθώς, το αργότερο μέχρι τον Ιούλιο του 2011, θα πρέπει να έχει ψηφιστεί και νέος, εργασιακός νόμος με τον οποίο θα ρυθμίζονται θέματα όπως η διευκόλυνση εφαρμογής ευέλικτου 10ωρου, περαιτέρω μείωση του κόστους των υπερωριών και επέκταση της χρονικής διάρκειας των συμβάσεων ορισμένου χρόνου, αλλά και δυνατότητα «σπασίματος» των συμβάσεων αυτών, χωρίς την καταβολή αποζημίωσης. 

Το εκ νέου επικαιροποιημένο Μνημόνιο, βάσει των όσων συμφωνήθηκαν μεταξύ κυβέρνησης και Τρόικας την εβδομάδα που πέρασε, θα προβλέπει ότι μέχρι τον Ιούλιο, θα ολοκληρωθεί η μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας. Αναλυτικά, θα παρακολουθείται η εφαρμογή του τελευταίου εργασιακού νόμου που προβλέπει τη δυνατότητα σύναψης ειδικών επιχειρησιακών συμβάσεων και θα θεσπιστούν διορθωτικές διατάξεις, εφόσον κριθεί αναγκαίο...  Ο κλάδος που αναμένεται να τεθεί εντός των επόμενων ημερών στο προσκήνιο, είναι ο τραπεζικός, καθώς στο νέο κείμενο υπάρχει πρόβλεψη, παράλληλα με τις επιπλέον εγγυήσεις για την άντληση ρευστότητας ύψους 30 δισ. ευρώ, για δράσεις που θα οδηγήσουν στη μείωση του λειτουργικού και του μισθολογικού κόστους. 

Σύμφωνα με πληροφορίες, στο υπουργείο Εργασίας, ήδη έχουν δρομολογηθεί οι πρώτες διαδικασίες που θα δημιουργήσουν στην αγορά συνθήκες μείωσης του κόστους εργασίας. Αυτό που παραδέχεται πλέον και η ίδια η υπουργός Εργασίας Λούκα Κατσέλη, είναι ότι υπάρχουν επιχειρήσεις ή και κλάδοι, που η συμφωνία μεταξύ των εργαζομένων και των εργοδοτών, για μείωση μισθών, είναι αναγκαία για τη βιωσιμότητά τους. Αυτό που τονίζει η υπουργός είναι πως οι ειδικές επιχειρησιακές συμβάσεις αποτελούν ένα από τα εργαλεία για να στηριχθούν θέσεις εργασίας στις βιώσιμες επιχειρήσεις, με κεντρικό στόχο την ανάπτυξη.  

Για το λόγο αυτό, σε συνεργασία με το υπουργείο Δικαιοσύνης, εξετάζονται τρόποι ώστε να διευκολυνθεί η σύσταση επιχειρησιακών σωματείων, που τώρα είναι μια  χρονοβόρα διαδικασία, καθώς η έγκριση από το πρωτοδικείο μπορεί να πάρει ακόμη και 8 μήνες. Το τελευταίο διάστημα, από την ψήφιση του σχετικού νόμου και μετά, έχουν κατατεθεί στα πρωτοδικεία περί τις 600 αιτήσεις για σύσταση σωματείων. Στο υπουργείο υπολογίζουν –ή και ελπίζουν– ότι οι περισσότερες από αυτές τις αιτήσεις θα οδηγήσουν σε σύσταση επιχειρησιακών σωματείων και στη συνέχεια, σε υπογραφή ειδικών συμβάσεων, μέσω των οποίων θα επιτευχθεί η μείωση μισθών. 

Παράλληλα, εντός του Φεβρουαρίου, η υπουργός Εργασίας αναμένει από τους κοινωνικούς εταίρους, μέσω του Ανώτατου Συμβουλίου Εργασίας, τις προτάσεις τους για το θέμα της επέκτασης των κλαδικών συμβάσεων σε επιχειρήσεις που δεν εκπροσωπούνται στις διαπραγματεύσεις. Ήδη, υπάρχουν κλαδικές συμβάσεις τις οποίες η υπουργός αρνείται να επεκτείνει, με βασικό επιχείρημα ότι οδηγούν σε αυξήσεις πάνω από αυτές που προβλέπονται στην Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας. Σύμφωνα με πληροφορίες, μετά την κατάθεση των προτάσεων από τους κοινωνικούς εταίρους, θα υπάρξει παρέμβαση από την πλευρά του υπουργείου, με την υπογραφή υπουργικής απόφασης. Σε αυτήν, θα προβλέπονται συγκεκριμένα κριτήρια που θα λαμβάνονται υπόψη για την επέκταση των συμβάσεων. 

Μέσα στο επόμενο διάστημα, και σίγουρα πριν από τον Ιούλιο που λήγει το «τελεσίγραφο» της τρόικας των δανειστών, το υπουργείο Εργασίας θα έχει προχωρήσει σε νομοθετικές παρεμβάσεις και στα θέματα των συμβάσεων ορισμένου χρόνου και της διευθέτησης του χρόνου εργασίας. Στόχος του υπουργείου είναι να ρίξει στην αγορά εργασίας, όσο πιο σύντομα μπορεί, όλα τα εργαλεία που παρέχουν ευελιξία στις επιχειρήσεις, προκειμένου να μειωθεί το κόστος εργασίας. Τα πρώτα αποτελέσματα θα μπορούν να εμφανιστούν στις λογιστικές καταστάσεις των επιχειρήσεων, έτσι ώστε οι δανειστές να πειστούν ότι μειώνεται το κόστος εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, χωρίς να επιβληθούν λύσεις όπως η μη καταβολή του 13ου ή και του 14ου μισθού. 

Για το λόγο αυτό, σχεδιάζονται παρεμβάσεις στη διάρκεια των διαδοχικών συμβάσεων ορισμένου χρόνου. Σήμερα, μετά από 3 συνεχόμενες συμβάσεις ή συνολική απασχόληση 24 μηνών, με διαλείμματα μικρότερα των 45 ημερών και εφόσον οι εργαζόμενοι καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες της επιχείρησης, οι συμβάσεις μετατρέπονται σε αορίστου χρόνου. Οι πιέσεις είναι ασφυκτικές, και σύμφωνα με κάποια σενάρια, οι δανειστές ζήτησαν από την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας ακόμη και την πλήρη απελευθέρωση των συμβάσεων από χρονικούς περιορισμούς. Στο υπουργείο πάντως, υποστηρίζουν ότι οι περιορισμοί δεν θα αρθούν, θα αλλάξει όμως το προβλεπόμενο διάστημα των 24 μηνών, με την επέκταση της διάρκειας των συμβάσεων ακόμη και στα 3 χρόνια. Επίσης, εξετάζονται τρόποι ώστε οι εργοδότες να μπορούν να «σπάνε» τις συμβάσεις πριν από τη λήξη του ορισμένου χρόνου, χωρίς την καταβολή αποζημίωσης (της αμοιβής για το διάστημα που υπολείπεται μέχρι τη συμπλήρωση της διάρκειας που ορίζεται στη σύμβαση). 

Αλλαγές αναμένονται και στη διαδικασία διευθέτησης του χρόνου εργασίας, ένα εργαλείο που μέχρι πρότινος φαίνεται πως δεν επέλεγαν ούτε οι ίδιοι οι εργοδότες. Στόχος είναι να διευκολυνθεί η εφαρμογή της συγκεκριμένης δυνατότητας, ώστε να μπορεί ο εργοδότης να εφαρμόζει το ελαστικό 8ωρο (10ωρο ή ακόμη και 12ωρο σε ορισμένες περιπτώσεις σε περιόδους έντονης παραγωγικής διαδικασίας, και 6ωρο ή   4ωρο σε περιόδους ύφεσης. Με τον τρόπο αυτό θα μειωθεί το κόστος εργασίας, καθώς ο εργοδότης δεν θα πληρώνει υπερωρίες.