Του Χάρη Φλουδόπουλου

Τη ρητή και καθολική εφαρμογή της λύσης για το μοντέλο ΙΤΟ (ανεξάρτητος διαχειριστής συστήματος μεταφοράς) ζητεί με επιστολή που έστειλε ο Ελληνικός Σύνδεσμος Ανεξάρτητων Ηλεκτροπαραγωγών (ΕΣΑΗ). Εκ πρώτης όψεως το θέμα που θίγεται στην επιστολή μοιάζει τεχνικό, στην πράξη ωστόσο αφορά το μέλλον της αγοράς ηλεκτρισμού, και το  εάν αυτή θα καταφέρει να εξελιχθεί σε μια πραγματικά ελεύθερη αγορά, με οφέλη για τους καταναλωτές ανάλογα με εκείνα των υπόλοιπων αγορών που άνοιξαν με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα εκείνο της τηλεφωνίας.

Τι λένε με απλά λόγια οι ανεξάρτητοι ηλεκτροπαραγωγοί; Η αγορά πρέπει να λειτουργεί με ίσους όρους και ως εκ τούτου δεν μπορεί η ΔΕΗ να αναλάβει ταυτόχρονο ρόλο επόπτη αλλά και παίκτη της αγοράς. «Αποτελεί κόκκινη γραμμή για εμάς, θα πρέπει η λειτουργία της αγοράς να γίνεται από ανεξάρτητο φορέα» τονίζει πηγή του ΕΣΑΗ, που όταν μιλάει για λειτουργία της αγοράς αναφέρεται στο ποιος αποφασίζει τις ανάγκες του συστήματος, το ποίες μονάδες μπαίνουν, συγκεντρώνει τις προσφορές και κάνει την εκκαθάριση. Δηλαδή τη δουλειά που σήμερα κάνει εν πολλοίς ο ΔΕΣΜΗΕ, που όμως με βάση το μοντέλο διαχωρισμού που έχει ανακοινωθεί από το ΥΠΕΚΑ ότι επιλεγεί η χώρα, επιστρέφει στη ΔΕΗ ή καλύτερα στη θυγατρική της ΔΕΗ για τη μεταφορά. Όπως επισημαίνεται στην επιστολή ωστόσο, η οδηγία προβλέπει ρητά ότι η ΔΕΗ μπορεί μεν να διατηρήσει στην ιδιοκτησία της τα πάγια και  να αναλάβει το ρόλο του ΔΕΣΜΗΕ στο κομμάτι των επεκτάσεων του συστήματος, ωστόσο η λειτουργία της αγοράς, δεν μπορεί να γίνεται από την ίδια. Η αγορά θα πρέπει να λειτουργεί από ανεξάρτητο φορέα και αυτό είναι σαφές και αδιαπραγμάτευτο. 

Αυτό κατέστη ξεκάθαρο χθες στη διάρκεια δημοσιογραφικής παρουσίασης που πραγματοποιήθηκε από τα μέλη του ΕΣΑΗ: Δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να δεχθούμε η αγορά να γίνεται από τη Χαλκοκονδύλη ή την Αγησιλάου, ήταν το μήνυμα των μελών του ΕΣΑΗ.

Τα μέλη του συνδέσμου, που αναδεικνύονται οι μεγαλύτεροι επενδυτές στη χώρα την τελευταία διετία με ολοκληρωμένα έργα συνολικού ύψους 1,5 δισ. ευρώ, σήμερα παρακολουθούν τις στρεβλώσεις της αγοράς να απαξιώνουν τα επενδυμένα κεφάλαιά τους. Παρά τα προβλήματα, οι ανεξάρτητοι παίκτες της αγοράς δηλώνουν έτοιμοι για νέες επενδύσεις εφόσον βελτιωθεί το μοντέλο της αγοράς και αρθούν οι στρεβλώσεις. Στη διάρκεια της εκδήλωσης προτάθηκε μάλιστα από την πλευρά του ΕΣΑΗ ο μετασχηματισμός της αγοράς, με τη χρήση νέων σύγχρονων εργαλείων όπως οι διμερείς συμβάσεις και το χρηματιστήριο ενέργειας που θα επιτρέψουν μεσοπρόθεσμα να συγκρατηθούν οι τιμές του ρεύματος, που αναμένεται να εκτιναχθούν από το 2013 εξαιτίας του κόστους των ρύπων εφόσον βεβαίως παραμείνει ως έχει η αγορά. Σε μεταγενέστερο στάδιο η πραγματική απελευθέρωση θα φέρει φθηνότερο ρεύμα στους καταναλωτές, όπως συνέβη και με την τηλεφωνία. 

Οι ανεξάρτητοι ηλεκτροπαραγωγοί, όπως είχε πρόσφατα αναφέρει το Capital.gr, εξέφρασαν τις αμφιβολίες τους για το μοντέλο των ανταλλαγών ενέργειας που προωθείται από την κυβέρνηση ως ισοδύναμο μέτρο για τους λιγνίτες. Πρόκειται, σημειώνουν, για ένα μέτρο αμφίβολης αποτελεσματικότητας, που βρίσκεται κοντά στο μοντέλο του virtual power producer δηλαδή αποτελεί μια χρηματιστηριακή συναλλαγή χωρίς επίπτωση για την μείωση της μονοπωλιακής θέσης της ΔΕΗ στους λιγνίτες. Παράλληλα αποκλείονται οι έλληνες ανεξάρτητοι παραγωγοί, γεγονός που από μόνο του συνιστά πρόβλημα.