Εδώ και πάρα πολλά χρόνια, πριν ακόμη από την κρίση και τα "καταραμένα μνημόνια", τα Ελληνικά Ταχυδρομεία ΑΕ προσπαθούν να καλύψουν την ανάγκη να μοιάζουν με κανονική επιχείρηση. Αν δούμε τα οικονομικά στοιχεία των τελευταίων δέκα ετών, ο απολογισμός είναι κάτι παραπάνω από αποκαλυπτικός. Περισσότερα από €200 εκατομμύρια χαμένα. 
Για όσους το έχουν ξεχάσει πριν δέκα μόλις χρόνια, ψάχναμε €145 εκατομμύρια για να πληρωθούν συντάξεις και όταν το υπουργείο οικονομικών χρειαζόταν παραπάνω, τα έβρισκε ψάχνοντας, "στον δρόμο από το σπίτι στο γραφείο"…

Τα στοιχεία:

Ουσιαστικά από το 2002, τα ΕΛΤΑ παλεύουν να κρατήσουν τον όγκο της αλληλογραφίας, αλλά βρισκόμαστε ήδη σε μια εποχή που τα email είχαν κερδίσει το παιχνίδι (ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 90). Τα πρώτα χρόνια πάντως μοιάζουν σχεδόν ήρεμα: μικρά προ φόρων κέρδη, σταθερός τζίρος, ζημίες μετά φόρων (που έδειχναν) ελεγχόμενες. Η φθορά όμως ήταν συνεχής, σταθερή και μόνιμη. Η επιχείρηση ζούσε με έσοδα κάτω από τα όρια και έξοδα που δεν έλεγχε.

Το 2018 ήρθε η πρώτη μεγάλη κάμψη. Παρά την αύξηση του τζίρου, το περιθώριο κέρδους κατέρρευσε και οι ζημίες πήραν την ανιούσα. Η λειτουργία παρέμενε βαριά, το δίκτυο εκτεταμένο, το προσωπικό πολυάριθμο, η όλη λειτουργία παλαιολιθική. Την επόμενη χρονιά η κατάσταση συγκρατήθηκε, κυρίως χάρη σε λογιστικές προσαρμογές και έσοδα από την Καθολική Υπηρεσία. Ήταν όμως μόνο ανάσα, όχι λύση. Πώς θα μπορούσε να είναι, με πρακτικά ανύπαρκτες ψηφιακές υποδομές;

Κάπου εκεί η τότε κυβέρνηση κατάλαβε ότι το πράγμα έκαιγε και ήταν απαραίτητο να υπάρξουν απολύσεις και μεγάλες επενδύσεις σε προσωπικό και υποδομές (αριστεροί είναι, όχι ηλίθιοι). Βλέποντας πως δεν υπάρχει περίπτωση σωτηρίας με τα γνωστά λεφτόδεντρα, η καυτή πατάτα πετάχτηκε πάραυτα στα χέρια της διοίκησης του Υπερταμείου που, παρά το ότι ανήκει κατά της 100% στο Ελληνικό Δημόσιο, διοικείται από το Εποπτικό Συμβούλιο, όπου τον πρώτο και τελευταίο λόγο έχουν οι πάλαι ποτέ Θεσμοί (λέγε με Τρόικα). Ναι, ακόμη και σήμερα και για άλλα 90 χρόνια περίπου, το Υπερταμείο και η περιουσία του Ελληνικού κράτους, διοικούνται από τους κακούς δανειστές...

Το 2020, εν μέσω πανδημίας, η εταιρεία εμφάνισε έσοδα 318 εκατ. ευρώ και ζημίες προ φόρων 26 εκατ., με λογιστικά κέρδη στη "γραμμή" των καθαρών αποτελεσμάτων λόγω αποζημιώσεων. Ένα χρόνο αργότερα ήρθε το σημείο μηδέν: το πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου, που στοίχισε πάνω από 110 εκατ. ευρώ, έφερε ζημίες μετά φόρων 131,5 εκατ. και αρνητικά ίδια κεφάλαια. Ήταν η στιγμή που ο οργανισμός γονάτισε, αλλά και η μόνη ευκαιρία να ξανασταθεί.

Από το 2022 και μετά αρχίζει η σταδιακή επούλωση. Το EBITDA γυρίζει θετικό, τα έξοδα μαζεύονται, οι ζημίες μειώνονται. Το 2023 και το 2024 τα ΕΛΤΑ λειτουργούν με κύκλο εργασιών περίπου 250 εκατ. ευρώ και ζημίες μετά φόρων γύρω στα 8–10 εκατ. Δεν είναι κερδοφόρα  ακόμη, είναι όμως επιτέλους διαχειρίσιμη. Η εθελουσία απέδωσε, το κόστος συρρικνώθηκε και ο μετασχηματισμός δείχνει σημάδια πραγματικής προόδου.

Η ουσία της κατάστασης όμως, δεν είναι μόνο λογιστική. Τα ΕΛΤΑ είναι ανώνυμη εταιρεία του Υπερταμείου και σε καμία περίπτωση  ΔΕΚΟ. Παρέχουν την καθολική υπηρεσία (κοινή ωφέλεια) και πληρώνονται για αυτήν (μάλλον πλουσιοπάροχα). Και θα συνεχίσουν να την παρέχουν, μετά την όποια αναδιάρθρωση. Επίσης, δεν υπάγονται σε κρατικό προϋπολογισμό, ούτε σε πολιτικά διορισμένη διοίκηση. Ο μοναδικός μέτοχος είναι η Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας, που λειτουργεί με κανόνες εταιρικής διακυβέρνησης και υπό ευρωπαϊκή εποπτεία. Με απλά λόγια, η κυβέρνηση δεν τα διοικεί, απλά είναι ο μοναδικός μέτοχος. 

Η νέα διοίκηση προωθούσε ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης για την τριετία 2025–2027. Εάν συνεχιστεί μετά την παραίτηση Σκλήκα, αυτό το σχέδιο προβλέπει κύκλο εργασιών 250–280 εκατ. και σωρευτικό EBITDA περίπου €55 εκ. Με στόχο τον πλήρη ανασχεδιασμό του δικτύου, τον εξορθολογισμό του κόστους και τη δημιουργία/προσέλκυση κεφαλαίων για επένδυση στις ταχυμεταφορές και την αξιοποίηση ακινήτων. Αν πετύχει, τα ΕΛΤΑ θα έχουν γυρίσει σε ουσιαστική λειτουργική προοπτική για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες. 

Αν αποτύχει, θα ξανανοίξει ο κύκλος των εθελουσίων και των τεράστιων ζημιών!

Έτσι έχει η κατάσταση σήμερα. Και υπάρχουν αναπόφευκτα ερωτήματα.  Έπρεπε να υπάρξει και να γίνει δεκτή η πολιτική παρέμβαση της κοινοβουλευτικής ομάδας της ΝΔ; Πόσο θα κοστίσει  στον φορολογούμενο (δηλαδή εμάς) η καθυστέρηση της αναδιάρθρωσης; Πόσο θα κοστίσει στην προσπάθεια brain gain η στάση του πολιτικού κόσμου απέναντι στον διεθνούς κύρους Γρ. Σκλήκα; Πόσο βαθειά και άσχημα θα επηρεαστούν οι άμεσες ξένες επενδύσεις, που τόσο μεγάλη ανάγκη έχει η Ελλάδα, από την παρέμβαση των βουλευτών;

Τα στοιχεία είναι εδώ και απόλυτα ελεγμένα. Οι απαντήσεις και τα συμπεράσματα δικά σας.

Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr