Η φορολογία σαν trendy αισθητική
Τετάρτη, 15-Οκτ-2025 00:03
Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι, η πρόταση για ετήσιο φόρο 2% επί περιουσιών άνω των 100 εκατομμυρίων και 1% για εκείνες από 1 έως 99 εκατ. ευρώ, στην Ελλάδα είναι τεχνικά αδύνατη και ορθολογικά παράλογη. Στη χώρα μας, ο πλούτος είναι κυρίως ακίνητος, σε γη, οικόπεδα, κατοικίες κ.λπ. Ένα πολύ μικρό μέρος του βρίσκεται σε ρευστό ή εισηγμένες μετοχές. Κι από αυτό το μέρος, πολύ μεγάλο κομμάτι του βρίσκεται στο εξωτερικό, ενώ ο "ακίνητος" (sic), φορολογείται ήδη με ΕΝΦΙΑ, ΤΑΠ, φόρο τεκμηρίων κ.λπ. Φορολογείται με την ελληνική έννοια, διότι ούτε η γαλλική φορολογική μηχανή θα μπορούσε να αποτιμήσει αξιόπιστα τέτοια περιουσία. Πόσω μάλλον η ελληνική, που ακόμη παλεύει να βρει πόσα τετραγωνικά έχει ένα σπίτι στο Ε9. Μιλάμε για τη Γαλλία, όπου η πανίσχυρη φορολογική διοίκηση (DGFiP - Direction générale des finances publiques), επιτυγχάνει ποσοστό φορολογικής συμμόρφωσης στο 94-96% (Ελλάδα 75-77%) και κενό μεταξύ δυνητικών και αναμενόμενων εσόδων στο 4%, με το ελληνικό να υπολογίζεται στο 30%! Σημαντικό επίσης είναι ότι η πρόταση Ζουκμάν συζητείται ως μία προσωρινή, συμβολική παρέμβαση, ενώ στην Ελλάδα προτείνεται ως μόνιμο μέτρο. Αυτό είναι βέβαιο ότι θα εξελιχθεί σε αδιέξοδο.
Τα νούμερα του άρθρου τώρα, δεν μοιάζουν να έχουν ιδιαίτερο νόημα. Αν πάρουμε τα στοιχεία του Forbes, έχουμε περίπου 105 άτομα με περιουσία άνω των 100 εκατομμυρίων δολαρίων (16 με περιουσία άνω του $1δισ.) και 64.700 με περιουσία άνω του ενός εκατομμυρίου. Ακόμη κι αν υπολογίσουμε μόνο το κατώτερο όριο του κάθε κλιμακίου, τα έσοδα δεν είναι 534 εκατομμύρια, όπως αναφέρεται· είναι πάνω από ένα δισεκατομμύριο, χωρίς να έχουν ληφθεί υπόψη ούτε απαλλαγές ούτε διεθνείς συμμετοχές, δεν προσδιορίζεται εάν οι υπολογισμοί γίνονται στις μεικτές αξίες κ.ο.κ. Όμως, η όποια περαιτέρω ανάλυση περιττεύει, καθώς το ζήτημα δεν είναι αριθμητικό, αλλά κυρίως πολιτικό. Θα πρέπει κάποια στιγμή να αποφασίσουμε όλοι, εάν θέλουμε η φορολογία να είναι εργαλείο ανάπτυξης ή μέσο τιμωρίας. Των ικανότερων…
Αξιοσημείωτο επίσης ότι, όπως ακούσαμε τον ίδιο τον κύριο Χριστοδουλάκη να λέει σε ραδιοφωνική συνέντευξη (ΣΚΑΪ, A. Πορτοσάλτε 10/10/2025), "οι πλούσιοι πρέπει να μάθουν να συμμετέχουν". Ωραία φράση, αλλά χωρίς την παραμικρή ουσία. Διότι το να "μάθουν", προϋποθέτει να θέλουν. Και το να θέλουν, απαιτεί να εμπιστεύονται. Στην Ελλάδα, κανένα από τα δύο δεν ισχύει. Με απλά λόγια, η προσδοκία οικειοθελούς προσφοράς από κάποιους που ήδη φορολογούνται υπέρμετρα, είναι ουτοπική. Κι όταν η "προτροπή συμμετοχής" μεταφράζεται τελικά σε νομοθετημένη εισφορά, δεν μιλάμε για συναίνεση αλλά για εξαναγκασμό με περιτύλιγμα ηθικής (για να το θέσω ευγενικά). Ο πλούτος δεν θα συνεισφέρει έτσι, ποτέ. Απλά θα μετακινηθεί. Και το μόνο που θα μείνει πίσω θα είναι το κενό. Κενό εκεί που η Ελληνική οικονομία πονά περισσότερο, τις επενδύσεις!
Η πρόταση αυτή αδιαφορεί για το αυτονόητο και κρύβει ιδεολογική εμμονή. Θεωρεί και προβάλλει ότι η ισότητα επιτυγχάνεται όταν τιμωρηθεί ο εύπορος κι όχι όταν ενισχυθεί ο παραγωγικός. Παράλληλα, μας ζητά να αποδεχθούμε πως η ανισότητα δεν είναι απόρροια πλούτου, αλλά φτώχειας. Ότι δεν δημιουργείται σαν αποτέλεσμα κερδών που βασίζονται στην υπεραξία, αλλά σαν γέννημα χρόνιας αδυναμίας δημιουργίας νέου κεφαλαίου. Στην Ελλάδα η ανισότητα δεν θα περιοριστεί με νέους φόρους, αλλά με νέες και καλύτερα πληρωμένες δουλειές. Αυτές δεν έρχονται με επιβαρύνσεις στους λίγους που μπορούν ακόμη να επενδύουν. Έρχονται με όσο το δυνατόν περισσότερα κίνητρα, για αύξηση των επενδύσεων και της παραγωγικότητας.
Η αναφορά του καθηγητή Χριστοδουλάκη ότι τα έσοδα από τον "φόρο Ζουκμάν" θα αρκούσαν για να επανέλθει το ΕΚΑΣ είναι μια πολύ όμορφη εικόνα. Αλλά μόνο αυτό: εικόνα! Πολιτικά και οικονομικά είναι παντελώς έωλη. Το ΕΚΑΣ προφανώς, είναι επαναλαμβανόμενη δαπάνη, ενώ ο φόρος που προτείνεται είναι ασταθής και αποθαρρυντικός. Το κράτος θα εισπράξει λίγα, θα χάσει πολύ περισσότερα από τη φυγή κεφαλαίων και θα μείνει στο τέλος με ένα νέο κενό, τόσο δημοσιονομικό όσο και αναπτυξιακό.
Ο δημόσιος διάλογος για τη φορολογία του πλούτου είναι θεμιτός· αλλά όταν ξεκινά με νούμερα χωρίς υποδομή και τελειώνει με υποσχέσεις άνευ αντικρίσματος, δεν είναι πολιτική, είναι λαϊκισμός και προσπάθεια ενσωμάτωσης ενός trend στην πολιτική. Με το άρθρο του πρώην υπουργού, επανέρχεται η παλιά πολιτική συνήθεια να ντύνεται ο λαϊκισμός με τεχνοκρατικό κοστούμι. Μόνο που οι κατά καιρούς καλές προθέσεις, έχουν αποδειχθεί εδώ και καιρό, καταστροφικές! Η Ελλάδα δεν έχει ανάγκη από άλλους φορολογικούς πειραματισμούς μεταμφιεσμένους σε κοινωνική ευαισθησία, αλλά από ένα κράτος που σέβεται την παραγωγή, επενδύει στη συνέπεια και κατανοεί ότι ο πλούτος δεν είναι εχθρός· είναι προϋπόθεση για τη μείωση της φτώχειας.
Η Ελλάδα δεν χρειάζεται νέους φόρους για να γίνει δίκαιη. Χρειάζεται να γίνει παραγωγική για να μπορεί να είναι δίκαιη. Κι όταν η κοινωνία μιας χώρας φτάνει στο σημείο να χειροκροτεί την τιμωρία του επιτυχημένου, ποιος θα θελήσει να επιχειρήσει και να δημιουργήσει σε αυτήν ξανά;
Πέτρος Λάζος