Εδώ και μερικές ημέρες, είμαστε θεατές σε ένα κλασικό σενάριο της Ελληνικής πολιτικής. Η κυβέρνηση παλινωδεί ανάμεσα στην ανάγκη άμεσων και βραχυπρόθεσμων πολιτικών κερδών και της ανάγκης της χώρας για σοβαρή διακυβέρνηση και διαχείριση. Πετυχαίνοντας τελικά, μόνο σύγχυση και απογοήτευση φυσικά.

Οι χειρισμοί στο θέμα του  μισθολογίου των ενστόλων και η διαχείριση στις φήμες επαναφοράς των δώρων στους συνταξιούχους και τους δημοσίους υπαλλήλους, το μόνο που κατόρθωσαν ήταν η μεταφορά ασαφών και αντιφατικών μηνυμάτων. Γεγονός καθόλου παράξενο μιας και κανείς δεν σκέφτηκε εξ αρχής να τονίσει ότι τα χρήματα δεν θα ήταν νέα δαπάνη, αλλά (πολιτικά αιματηρότατη) περικοπή περιττών παλαιότερων. Αποτέλεσμα; Αφενός να δημιουργείται η εντύπωση πως η κυβέρνηση βρίσκεται παγιδευμένη ανάμεσα στην ανάγκη για κοινωνική πολιτική και την υποχρέωση τήρησης σταθερής δημοσιονομικής πολιτικής.

Κάποιοι πλειοδοτώντας πρότειναν να επανέλθουν άδειες και δώρα σε δημοσίους υπαλλήλους και συνταξιούχους. Βολικό για την ψηφοθηρία κάποιων, αλλά ανέφικτο δημοσιονομικά. Κι ενώ απαντήθηκε με δεδομένα και στοιχεία όπως πρέπει, ακολούθησε η ανακοίνωση μιας γενναιόδωρης μισθολογικής ενίσχυσης για τους ένστολους του ΥΠΕΘΑ. Όχι η πλέον ενδεδειγμένη επιλογή timing, παρόλο το προφανές της στόχευσης. Με τις πανελλαδικές εξετάσεις να πλησιάζουν γοργά, η χρηματική ενίσχυση στις αμοιβές του στρατεύματος που δυσκολεύεται να προσελκύσει νέους, είναι κάτι περισσότερο από αναγκαία. Αλλά δεν υπήρχε ουδείς λόγος να γίνει αμέσως μετά τα πασοκοσυριζαϊκά (sic) περί 13ου και 14ου μισθού κ.λπ. Επικοινωνιακό περιτύλιγμα που προδίδει μη ενδελεχή προετοιμασία και αμηχανία. Στην καλύτερη των περιπτώσεων…

Ταυτόχρονα, η υπόθεση των μισθολογικών αυξήσεων για τους ένστολους προκάλεσε έντονες αντιδράσεις εντός της ίδιας της κυβέρνησης. Από τη μια, ο Υπουργός Άμυνας Νίκος Δένδιας προχώρησε στην ανακοίνωση αυξήσεων για τους στρατιωτικούς, αφού είχε ο ίδιος εξασφαλίσει τα αναγκαία κονδύλια μέσω πολιτικά κοστοβόρων περικοπών σε περιττές δαπάνες. Από την άλλη, ο Υπουργός Ναυτιλίας Βασίλης Κικίλιας διαμαρτυρήθηκε δημόσια, τονίζοντας ότι δεν μπορεί να υπάρχουν ένστολοι δεύτερης και τρίτης κατηγορίας, αφήνοντας σαφή αιχμή για την άνιση αντιμετώπιση των σωμάτων ασφαλείας.

Η δυσαρέσκεια, μάλιστα, έφτασε μέχρι το Μέγαρο Μαξίμου, που επιχείρησε να μαζέψει το χάος λέγοντας πως η οικονομική πολιτική διαμορφώνεται κεντρικά και όχι κατά βούληση των υπουργών. Οι αντιδράσεις, όμως, συνεχίστηκαν με τον Άδωνι Γεωργιάδη να δηλώνει ότι οι αστυνομικοί, οι πυροσβέστες και οι λιμενικοί θα πρέπει επίσης να λάβουν μισθολογική ενίσχυση όταν το επιτρέψουν τα δημοσιονομικά περιθώρια (ο οποίος επίσης εξοικονόμησε τα αναγκαία κονδύλια με περικοπές δαπανών, πριν δοθούν αυξήσεις στο προσωπικό του ΕΣΥ). Με δυο λόγια, μια εικόνα ασυνεννοησίας, εσωστρέφειας και έλλειψης συντονισμού. Για να το πούμε ευγενικά…

Τα πράγματα είναι απλά: ένας εργοδότης, είτε δημόσιος είτε ιδιωτικός, αναπροσαρμόζει μισθούς και παροχές ανάλογα με τις ανάγκες του και τις οικονομικές του δυνατότητες. Στην προκειμένη περίπτωση, το δημόσιο που απευθύνεται στο σύνολο των πολιτών, αποφασίζει να ενισχύσει μόνο ένα μέρος του προσωπικού του και μάλιστα όχι για λόγους αξιοκρατίας ή κοινωνικής δικαιοσύνης, αλλά για να καλύψει τα δικά του λειτουργικά κενά. Μέχρις εδώ, το πράγμα έχει νόημα και είναι κατανοητό. Όχι όμως και αποδεκτό βάσει λογικής.

Η αναπροσαρμογή των μισθών στο δημόσιο τομέα θα έπρεπε να γίνεται με βάση αντικειμενικά κριτήρια και συνολική στρατηγική που να εξασφαλίζει δικαιοσύνη και ισορροπία. Πρωταρχική προϋπόθεση για οποιαδήποτε αύξηση πρέπει να είναι η εξεύρεση πόρων μέσω περικοπής δαπανών από τα ίδια τα υπουργεία που ζητούν τις αυξήσεις ή άλλης μεθόδου που δεν προκαλεί δημοσιονομικό κόστος. Η Ελλάδα δεν έχει τα περιθώρια για κάτι διαφορετικό, παρ' όλη την πρόοδο των τελευταίων ετών. Όταν η διαχείριση των κονδυλίων γίνεται με αποσπασματικό τρόπο και χωρίς ενιαία γραμμή, δημιουργούνται αντιδράσεις και τροφοδοτούνται εσωκομματικές διαφωνίες. Το γεγονός ότι κάθε υπουργείο προσπαθεί να διασφαλίσει καλύτερους όρους για το δικό του προσωπικό, χωρίς προηγουμένως να έχει διασφαλιστεί εξοικονόμηση από δικές του δαπάνες, καταλήγει να δημιουργεί μια εικόνα εσωστρέφειας και ένα κλίμα εσωκομματικού διαγκωνισμού. Αυτή η ασυνέχεια προκαλεί σύγχυση και εντείνει την αίσθηση αποδιοργάνωσης, απομακρύνοντας τη συζήτηση από τις ουσιαστικές ανάγκες και τις πραγματικές προτεραιότητες.

Κι όπως είναι φυσικό, οι υπόλοιποι δημόσιοι υπάλληλοι περιμένουν. Επειδή έτσι έχουν "διδαχθεί" και δεν έχει γίνει καμία προσπάθεια για την αλλαγή της νοοτροπίας. Ακούνε για 13η σύνταξη, για αναδρομικά και για χίλια δυο άλλα, ενώ η κυβέρνηση αφήνει τις φήμες να αιωρούνται. Αντί π.χ. να εκτιμηθεί η πτώση της ανεργίας στο 8,7%  και να αφαιρεθεί το 2% της ειδικής εισφοράς που πλήρωναν οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι υπουργοί μοιάζουν ανήμποροι για την κατανόηση και την διαχείριση της κατάστασης, σαν ενιαίο θέμα, τυφλοί απέναντι στο δάσος, προτιμώντας να κοιτάζει ο καθένας το δέντρο του και να ζητάει τσάμπα νερό να το ποτίσει! Το φυσικό επακόλουθο είναι αίσθηση αντιπαράθεσης εσωκομματικά και ενδοκυβερνητικά! Μια πραγματικότητα που δημιουργεί ανησυχίες, αποσυντονίζει το κυβερνητικό έργο, δυσκολεύει ακόμη περισσότερο τη λήψη αποφάσεων και θολώνει τη συνολική εικόνα! Όλο αυτό δημιουργεί πολύπλευρες πιέσεις, γεννά απανωτά λάθη και κατακρεουργεί τη συνοχή της ομάδας. 

Όταν δεν υπάρχει συνοχή στην κυβέρνηση, χάνεται η κανονικότητα και οι ακραίες φωνές βρίσκουν πρόσφορο έδαφος. Και όσο η κυβέρνηση συνεχίζει να προσπαθεί να ισορροπήσει με λογικές χάους, οι ακραίοι βρίσκουν ευκαιρίες να κερδίζουν ακόμη περισσότερο έδαφος. Απλούστατα γιατί αυτό είναι το παιχνίδι τους και το ξέρουν καλύτερα από όλους.

Αν θέλει να διατηρήσει τον έλεγχο, πρέπει να επιστρέψει στην πραγματικότητα. Να δει επιβαρύνσεις που επιβλήθηκαν στα χρόνια των Μνημονίων και να τις εξαλείψει, να εφαρμόσει ουσιαστικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις εξοικονόμησης πόρων και, το κυριότερο, να σταματήσει να συμπεριφέρεται σαν να έχει όλο τον χρόνο του κόσμου διαθέσιμο. Το να διατηρείται η εισφορά υπέρ ανεργίας όταν η ανεργία βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά, δεν είναι παράλογο; Είναι! Αλλά για να το αντιληφθούν οι υπεύθυνοι απαιτούνται ηρεμία, ψυχραιμία και ενότητα! Όχι διαμάχες, αποσπασματικές προσεγγίσεις και προσωπικές στρατηγικές.

Ο κόμπος έχει φτάσει στο χτένι. Η συνέχεια θα εξαρτηθεί από το αν η κυβέρνηση επιλέξει να κινηθεί εντός πραγματικότητας και στα θέματα που απασχολούν τους πολίτες ή να συνεχίσει να επικεντρώνεται περισσότερο στο επικοινωνιακό μέρος. Το δεύτερο θα προσφέρει μόνο πρόσκαιρες εντυπώσεις και πολλά περισσότερα προβλήματα...

Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr