Το αποτέλεσμα της πρότασης μομφής κατά της κυβέρνησης, υπήρξε μία ακόμα πράξη στο πολιτικό θέατρο μιας χώρας που, αν μη τι άλλο, ξέρει πώς να αναπαράγει το ίδιο δράμα ξανά και ξανά, σε παραλλαγές με απειροελάχιστες διαφορές. Η κυβέρνηση διατήρησε την πλειοψηφία. Μια νίκη, θα έλεγε κανείς, αν παραβλέψει το γεγονός ότι, με δεδομένες τις συνθήκες, το ζητούμενο ήταν να μην χάσει ολοκληρωτικά. Οι πρώτες αντιδράσεις κινήθηκαν στους αναμενόμενους άξονες: η κυβέρνηση έκανε λόγο για ψήφο εμπιστοσύνης που επιβεβαιώνει τη σταθερότητα και την πολιτική της, η αντιπολίτευση εστίασε στην "πολιτική ήττα" της κυβέρνησης, διαλαλώντας τη δυσαρέσκεια της κοινωνίας. Το συνηθισμένο παιχνίδι εντυπώσεων δηλαδή, όπου όλοι δηλώνουν νικητές σε μια μάχη που κανείς δεν έδωσε πραγματικά. 

Η αντιπολίτευση, μετρώντας τις ήττες της σε ψήφους αλλά όχι σε δηλώσεις, επέλεξε για ακόμα μία φορά την κλασική μέθοδο της πρότασης μομφής, ίσως ως μια απέλπιδα προσπάθεια να δικαιολογήσει την ύπαρξή της στο πολιτικό προσκήνιο. Άλλωστε, όταν δεν υπάρχουν προτάσεις, απαιτούνται, παρότι περισσεύουν και περιττεύουν, οι εντυπώσεις. Αντί για σοβαρή στρατηγική και ρεαλιστικά επιχειρήματα, η αντιπολίτευση επένδυσε σε μια κίνηση που περισσότερο φάνταζε σαν αγχώδης προσπάθεια να κερδίσει τον τίτλο της "μαχόμενης δύναμης", παρά σαν μία ουσιαστική πολιτική πρωτοβουλία. Και αν κρίνουμε από τις υπερβολές που κυριάρχησαν στον λόγο της, θα έλεγε κανείς πως οι αντίπαλοι της κυβέρνησης προτιμούν να χάσουν με θόρυβο, παρά να σωπάσουν με αξιοπρέπεια. Όμως σε μια χώρα όπου το θέατρο σκιών μετατρέπεται συχνά-πυκνά σε πολιτική πρακτική, δεν πρέπει να μας εκπλήσσει το γεγονός ότι υπάρχουν πολιτικοί, που όταν δεν μπορούν να φέρουν αποτελέσματα, φροντίζουν να κάνουν θόρυβο. 

Η κυβέρνηση, από την άλλη, κέρδισε την μάχη της αριθμητικής, αλλά όχι και της ουσίας. Τουλάχιστον όχι μέχρι να αποδείξει αν και πόσο σωστά, έλαβε το μήνυμα. Μια πρόταση μομφής μπορεί να απορρίπτεται κοινοβουλευτικά, αλλά η κοινωνική δυσαρέσκεια δεν εξουδετερώνεται με ψήφους κατά της πρότασης μομφής. Μόνο τυχαίο δεν είναι που όλες οι πρόσφατες μετρήσεις, θέλουν τους πολίτες να συμφωνούν με τυχόν πρόωρες εκλογές! Για πρώτη φορά, εδώ και πολλά χρόνια… 

Αν η κυβέρνηση θεωρήσει ότι μια ακόμα κοινοβουλευτική νίκη ισοδυναμεί με την πολιτική παντοδυναμία που απολάμβανε κάποτε, θα πρόκειται για ολέθριο σφάλμα. Η στρατηγική που πρέπει να ακολουθηθεί απαιτεί πολλά περισσότερα από θριαμβολογίες και δηλώσεις περί "σταθερότητας". Απαιτεί έργα και λύσεις, και όχι ατελείωτες προσπάθειες αυτοεπιβεβαίωσης, με ξύλινη γλώσσα και παρουσίαση της "δικής της οπτικής των πραγμάτων". Η αλήθεια είναι απλή: το αποτέλεσμα της πρότασης μομφής δεν εξασφαλίζει τίποτα περισσότερο από μερικούς μήνες ανοχής από την κοινωνία. Αυτή ωστόσο παρακολουθεί στενά, και οι προσδοκίες της δεν ικανοποιούνται ή καλύπτονται τόσο εύκολα, όσο νομίζουν κάποιοι στους κυβερνητικούς διαδρόμους. 

Στρατηγικά, η κυβέρνηση οφείλει να προχωρήσει σε άμεσες και απτές ενέργειες για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης. Όχι άλλες υποσχέσεις, όχι άλλες εκθέσεις ιδεών. Αν υπάρχει πρόθεση για αλλαγή, τότε αυτή πρέπει να αποδειχθεί με πράξεις που θα ενισχύουν την ακεραιότητα και τη λογοδοσία στους τομείς που προκαλούν τη μεγαλύτερη κοινωνική δυσφορία. Και κυρίως, πρέπει να σταματήσει η ψευδαίσθηση πως η αμυντική επικοινωνία και "οι κυβερνητικές πηγές" μπορούν να αποτελέσουν ασπίδα απέναντι στην κοινωνική δυσαρέσκεια. Οι πολίτες δεν θέλουν να ακούσουν τι δεν έγινε ή τι πρόκειται να γίνει. Απαιτούν να δουν πράγματα να υλοποιούνται. Άμεσα και με απτό αποτέλεσμα. 

Η αντιπολίτευση, αντίστοιχα, θα πρέπει να αναθεωρήσει τις προτεραιότητές της. Γιατί το να επιμένεις σε αποτυχημένες τακτικές, ελπίζοντας κάθε φορά σε διαφορετικό αποτέλεσμα, δεν αποτελεί στρατηγική αλλά δείγμα πολιτικού μαζοχισμού. Η αλήθεια είναι πως, όταν η πρόταση μομφής χρησιμοποιείται ως εργαλείο εντυπωσιασμού και όχι ως εργαλείο ουσιαστικής αμφισβήτησης, τότε καταλήγει να αποδυναμώνει τον ίδιο τον φορέα που την προτείνει. Ενδεχομένως, η αντιπολίτευση να πρέπει να επανεξετάσει τα όπλα της και να εγκαταλείψει τα φθαρμένα κλισέ της καταγγελίας και της δραματοποίησης. Γιατί όταν κάθε πρόβλημα βαφτίζεται "σκάνδαλο" και κάθε αποτυχία της κυβέρνησης μετατρέπεται σε "καταστροφή εθνικών διαστάσεων", τότε καμία φωνή δεν ακούγεται σοβαρά.

Η κοινωνικοοικονομική διάσταση αυτής της πολιτικής αντιπαράθεσης δεν μπορεί να υποτιμηθεί. Η οικονομική εμπιστοσύνη είναι ήδη εύθραυστη, αν όχι "ραγισμένη". Αν η κυβέρνηση αποτύχει να αποκαταστήσει το κλίμα σταθερότητας, τότε το κόστος θα είναι βαρύ. Η απάντηση είναι σαφής: μείωση της αβεβαιότητας, καταπολέμηση της ακρίβειας, ενίσχυση κινήτρων για ουσιαστικές, παραγωγικές και σύγχρονες επενδύσεις, μακρυά από τις… μονοκαλλιέργειες του τουρισμού και του real estate, επίσπευση των στρατηγικών έργων και βελτίωση με κάθε μέσο και τρόπο της, καθημερινότητας του πολίτη. Όλα είναι εκ των ουκ άνευ και όσο η πολιτική συνεχίζει να αυτοτροφοδοτείται με ανούσιες και αδιάφορες στον πολίτη αντιπαραθέσεις, η κοινωνία θα συνεχίζει να απομακρύνεται από την πραγματική πολιτική και την… λογική. Η Πσεκία θα κυριαρχήσει και το τίμημα θα είναι βαρύτατο και θα πληρωθεί από όλους! 

Το συμπέρασμα δεν αφήνει περιθώρια αυταπατών. Η κυβέρνηση απέφυγε την άμεση πολιτική κρίση, αλλά δεν απέφυγε την υποχρέωση να αποδείξει έμπρακτα ότι κατανοεί τη βαρύτητα των στιγμών. Η αντιπολίτευση, αν δεν απαλλαγεί από την εμμονή στην πολιτική του εντυπωσιασμού, θα συνεχίσει να περιθωριοποιείται, όχι από τη Βουλή αλλά από την κοινωνία. Η πολιτική κρίνεται στις πράξεις, όχι στα λόγια. Και αν τα λόγια εξακολουθήσουν να παραμένουν κενά πράξεων, τότε είναι ζήτημα χρόνου η επόμενη πρόταση μομφής να μην αφορά την κυβέρνηση αλλά την αξιοπιστία ολόκληρου του πολιτικού συστήματος. Κάποιοι χρειάζεται να καταλάβουν ότι, εάν η πολιτική δεν συγχωρεί την ματαιοδοξία και την αλαζονεία του πολιτικού μία φορά, η κοινωνία δεν τις αποδέχεται εκατό.

Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr