Σήμερα το απόγευμα ώρα Ελλάδος , ο Ντόναλντ Τραμπ αναλαμβάνει για δεύτερη φορά την Προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών, εγκαινιάζοντας μια θητεία που προμηνύεται γεμάτη αμφισημίες και ανατροπές. Το πρώτο τρίμηνο της διακυβέρνησής του θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για την διάθεση αλλά και την ικανότητά του να υλοποιήσει τις φιλόδοξες πολιτικές του ή, αντίθετα, να οδηγήσει τη χώρα του σε περαιτέρω διχασμό και τον πλανήτη διεθνείς εντάσεις.

Η οικονομική του ατζέντα είναι φιλόδοξη αλλά και εξαιρετικά μη ορθολογική και αμφιλεγόμενη. Ο Τραμπ έχει δηλώσει ξεκάθαρα ότι οι εμπορικές σχέσεις των ΗΠΑ με τους παραδοσιακούς εταίρους τους θα επαναπροσδιοριστούν. Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται στο επίκεντρο αυτής της στρατηγικής, καθώς ο ίδιος θεωρεί ότι η ισορροπία στις εμπορικές συναλλαγές είναι δυσμενής για τη χώρα του. Οι δασμοί σε αυτοκίνητα και αγροτικά προϊόντα αποτελούν ήδη αντικείμενο έντονων αντιδράσεων από τις Βρυξέλλες, που προειδοποιούν για αντίμετρα. Η πιθανότητα ενός νέου εμπορικού πολέμου δεν αποκλείεται, γεγονός που θα μπορούσε να επηρεάσει τη διεθνή οικονομική σταθερότητα. Ταυτόχρονα, ο Καναδάς και το Μεξικό, παρά την πρόσφατη συμφωνία USMCA, δεν έχουν εξαιρεθεί από το μικροσκόπιο του Τραμπ. Οι δηλώσεις του για την αναθεώρηση των όρων συνεργασίας δημιουργούν εύλογες ανησυχίες, ιδιαίτερα για τη μελλοντική σταθερότητα των διμερών σχέσεων. Και μπορείτε να είστε σίγουροι ότι οι συνέπειες θα είναι εξαιρετικά δυσμενείς για όλες τις πλευρές, όχι μόνο τους "αντιπάλους" των ΗΠΑ…

Σε γεωπολιτικό επίπεδο, ο Τραμπ επιδιώκει την εδραίωση της αμερικανικής παρουσίας σε στρατηγικά κρίσιμες περιοχές. Η Γροιλανδία, την οποία έχει χαρακτηρίσει ως "στρατηγικό θησαυρό", αποτελεί κεντρικό άξονα της στρατηγικής του. Παρά τις αρνήσεις της Δανίας, ο Αμερικανός πρόεδρος έχει δηλώσει την πρόθεσή του να συνεχίσει να πιέζει για την απόκτηση ελέγχου στην περιοχή, ενισχύοντας την αμερικανική παρουσία στην Αρκτική. Παράλληλα, η Διώρυγα του Παναμά βρίσκεται ξανά στο επίκεντρο, με τις φήμες για επαναφορά του αμερικανικού ελέγχου να προκαλούν αντιδράσεις. Αυτές οι κινήσεις, αν και στοχεύουν στη γεωπολιτική ενίσχυση των ΗΠΑ, εγκυμονούν κινδύνους για αποσταθεροποίηση και αναταραχές, πέρα από τις αντίστοιχες περιοχές.

Η στρατιωτική πολιτική Τραμπ επικεντρώνεται στην αύξηση των αμυντικών δαπανών και στην ενίσχυση της παρουσίας των ΗΠΑ σε περιοχές γεωπολιτικής σημασίας. Η Νότια Σινική Θάλασσα αποτελεί σημείο τριβής με την Κίνα, ενώ οι στρατιωτικές ασκήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο αποσκοπούν στην προβολή δύναμης έναντι της ρωσικής και κινεζικής επιρροής. Ωστόσο, αυτή η προσέγγιση ενέχει εγγενώς τον κίνδυνο μιας τυχαίας κλιμάκωσης ή ατυχήματος, με τις συνέπειες μιας σύγκρουσης να είναι βαρύτατες για όλους. Παράλληλα, η στρατηγική του Τραμπ για την ενίσχυση της αμερικανικής αμυντικής παρουσίας έχει προκαλέσει ερωτήματα για το κατά πόσο μπορεί να διατηρηθεί η ισορροπία δυνάμεων σε ευαίσθητες γεωπολιτικές ζώνες.

Στο μεταξύ, η απόφασή του να προχωρήσει στην έκδοση του memecoin $TRUMP, μια κίνηση που μόνο ως κερδοσκοπική και απόλυτα εγωιστική μπορεί να χαρακτηριστεί, αποδεικνύει την τάση του για εκμετάλλευση της ψηφιακής οικονομίας με τρόπους που εγείρουν σοβαρά ηθικά και οικονομικά ζητήματα. Το εγχείρημα αυτό, φαινομενικά σχεδιασμένο για προσωπικό κέρδος και πολιτική προβολή, έχει ήδη προκαλέσει αντιδράσεις από ειδικούς που επισημαίνουν την αστάθεια και την πιθανή παραπλάνηση επενδυτών. Η δημιουργία ενός τέτοιου νομίσματος, με τόσο ξεκάθαρα προπαγανδιστικά κίνητρα, υπονομεύει την εμπιστοσύνη στις αγορές κρυπτονομισμάτων και ενισχύει την εικόνα μιας προεδρίας που, ανερυθρίαστα και χωρίς ηθικές αναστολές, θα παραμερίζει θεσμούς και αρχές για προσωπικό όφελος.

Η συνεργασία του με τον Έλον Μασκ αποτελεί ένα ακόμα κομβικό στοιχείο της θητείας του. Μέσω της προώθησης (αμφιλεγόμενων) τεχνολογικών καινοτομιών και της εξερεύνησης νέων ενεργειακών πόρων, ο Τραμπ επιχειρεί να εδραιώσει την αμερικανική υπεροχή σε τομείς αιχμής. Ωστόσο, η στενή αυτή σχέση δημιουργεί ερωτηματικά για τη διαφάνεια και τη λογοδοσία, καθώς η εξάρτηση από ιδιώτες ενισχύει τον κίνδυνο συγκέντρωσης εξουσίας. Ενώ τα περιβόητα "checks and balances", δείχνουν από αδύναμα έως ανύπαρκτα… 

Οι πρώτες 100 ημέρες της νέας θητείας του Τραμπ θα αποτελέσουν κρίσιμη δοκιμασία για την δυνατότητά του να επιβάλει την δική του πολιτική ατζέντα. Η Αμερική θα κληθεί να αποφασίσει εάν θα ενισχύσει τη θέση της ως ηγετική δύναμη ή αν προτιμά να παραμείνει εγκλωβισμένη σε διχασμό και απομόνωση. Η πολιτική του Τραμπ, γεμάτη αντιφάσεις και ρίσκα, δεν θα καθορίσει μόνο το μέλλον της χώρας του, αλλά και την πορεία της διεθνούς γεωπολιτικής κατάστασης για τα επόμενα, αρκετά χρόνια.

Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr