Η μείωση των βασικών επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης, που αποφάσισε το Governing Council εχθές, δεν προέκυψε ξαφνικά. Αντιθέτως, εύκολα θα μπορούσε να πει κάποιος πως η μείωση ήταν απολύτως αναμενόμενη. Μια ματιά στα ταμπλό των ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών το τελευταίο διάστημα θα επιβεβαίωνε την άποψη, μιας και οι επιπτώσεις στην οικονομία είχαν ήδη προεξοφληθεί από τις αγορές εδώ και κάμποσες ημέρες. Τουλάχιστον  οι βραχυπρόθεσμες…

Το γεγονός πως όλοι την περίμεναν δεν διαφοροποιεί την πραγματικότητα: πρόκειται για μια εξαιρετικά σημαντική στιγμή στην ιστορία της ΕΚΤ και της Ευρωζώνης. Μια στιγμή που θα σημαδέψει την πορεία τους για αρκετά από τα επόμενα χρόνια και η οποία αποδεικνύει ότι η Ευρώπη βρίσκεται καλύτερη κατάσταση απ’ όσο νομίζουν κάποιοι. Ταυτόχρονα όμως, είναι απαραίτητο να συνειδητοποιήσουμε ότι αφενός απέχουμε πολύ από τα επιζητούμενα επίπεδα πληθωρισμού και αφετέρου πως αυτή η καλύτερη κατάσταση οφείλεται σε δυνάμεις που ναι μεν υπάρχουν, αλλά παραμένουν σε ύπνωση και σχετική αδράνεια, εδώ και πολύ καιρό!

Η πρόεδρος Lagarde πάντως φρόντισε να ξεκαθαρίσει τα πράγματα και τις βάσεις των επόμενων κινήσεων της Κεντρικής Τράπεζας. Ο δρόμος θα έχει λακκούβες και εμπόδια ("it will be a bumpy road ahead” η χαρακτηριστική ατάκα) και ενώ η διαδρομή και ο τελικός προορισμός είναι γνωστά από τώρα, η συνολική απόσταση και ο χρόνος που θα απαιτηθεί για να τη διανύσει η Ευρωζώνη, είναι παντελώς άγνωστα. 

Σε απλά ελληνικά, όλες οι αποφάσεις είναι στηριγμένες στα δεδομένα. Οι εκτιμήσεις γίνονται ανάλογα με τον ρυθμό που αυτά εμφανίζονται και δεν θα πρέπει να περιμένουμε άμεσα μια σειρά από αλλεπάλληλες μειώσεις. Ίσως μάλιστα δούμε τις μειώσεις να διακόπτονται προσωρινά ή και να αντιστρέφονται εν μέρει, εάν το επιβάλλουν οι συνθήκες και το υποδεικνύουν τα data.

Προφανώς τα μέλη του Συμβουλίου, παρά τη μεγάλη μείωση του πληθωρισμού που έχει επιτευχθεί από τον Ιούλιο 2022 (10,5% όταν άρχισε τη σειρά των 10 αυξήσεων, στο 5,4% και τον Σεπτέμβριο 2023), προβληματίζονται για την πορεία της μείωσης του τέρατος, έως τον στόχο <2%. Τόσο ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ Philip Lane, όσο και άλλα μέλη του Εκτελεστικού και του Συμβουλίου των Διοικητών, έχουν συχνά αναφερθεί στο γνωστό το Last Mile Problem. Δηλαδή τη δυσκολία που παρουσιάζει η μείωση του πληθωρισμού, όσο περισσότερο πλησιάζουμε προς τα επιθυμητά προς διατήρηση επίπεδά του. 

Παρά τους προβληματισμούς, όλα δείχνουν ότι η πορεία έχει αναστραφεί και πλέον, εκτός σημαντικότατου απροόπτου, θα έχουμε καθοδική πορεία του κόστους χρήματος για σημαντικό χρονικό διάστημα. Κάτι που βοηθά εξαιρετικά στην αύξηση των αναπτυξιακών ρυθμών της βαλτωμένης Ευρωπαϊκής οικονομίας. Μεγαλύτερη ανάπτυξη σημαίνει ταυτόχρονα βελτίωση συνθηκών ζωής για τους πολλούς και άρα σημαντικά ευκολότερη αποδοχή των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων. Μεταρρυθμίσεων τις οποίες πρέπει απαρέγκλιτα, σε συνεργασία με τις τοπικές κυβερνήσεις, να θεσπίσει και να εφαρμόσει η Ευρωπαϊκή ηγεσία που θα εκλέξουμε την Κυριακή. Ο συνδυασμός του θετικότερου οικονομικού περιβάλλοντος και της πολιτικής σταθερότητας που όλοι πρέπει να επιζητούν ως αποτέλεσμα της Ευρωεκλογικής κάλπης, μπορεί να δώσει θαυμαστά αποτελέσματα στα πεδία της συναίνεσης και  της κοινοτικής συνοχής, που θα δοκιμαστούν σκληρά κατά την περίοδο του σχεδιασμού και της θέσπισης των αλλαγών.

Από την άλλη πλευρά, το θετικό σήμα για τις οικονομίες της Ευρωζώνης που δίνει η ΕΚΤ με τη χθεσινή μείωση, δεν πρέπει να εκληφθεί από τις πολιτικές ηγεσίας ως ύπαρξη μικρότερης αναγκαιότητας των μεταρρυθμίσεων και λόγος χαλαρότητας και λιγότερο έντονης προσπάθειας αλλαγών και προόδου. Σε καμία περίπτωση!

Κάτι τέτοιο θα αποτελούσε καταστροφική απόφαση και γιγαντιαίο λάθος. Εάν η Ευρωζώνη (και άρα η ΕΕ) δεν αλλάξει ριζικά και άμεσα, θα χάσει το τελευταίο τραίνο επαναφοράς στην πρώτη γραμμή. Και τότε, θα βρεθεί μπροστά σε ιδιαίτερα δυσάρεστες εκπλήξεις. 

Ας φροντίσουμε να τις αποφύγουμε όσο είναι καιρός.

Καλό βόλι! 

Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr