Λίγες μόνο ώρες μετά την ανακοίνωση των LOA (Letter of Offer and Acceptance – Επιστολή Προσφοράς και Αποδοχής) προς Τουρκία και Ελλάδα, για την έγκριση της αγοράς 40 νέων F-16 και 79 κιτς εκσυγχρονισμού ήδη υπαρχόντων από την πρώτη και την αγορά έως 40 F-35 από την δεύτερη, ο Ρετζέπ Ερντογάν προχώρησε σε μια εμπρηστική δήλωση, μπροστά σε κομματικό ακροατήριο, υποψηφίων δημάρχων Σμύρνης. 

Σκεπτόμενος κανείς, αφενός πως ο Τούρκος ηγέτης και το σύνολο σχεδόν της Τουρκικής ελίτ απείχαν από τέτοιου είδους δηλώσεις για περισσότερο από 11 μήνες και αφετέρου τα βήματα βελτίωσης που έχουν γίνει στις σχέσεις των δύο χωρών συν τις δεσμεύσεις που χρειάστηκε να αναλάβει η γείτων για να εγκριθεί το αίτημά της, ανησυχεί. Φυσιολογικά και εντελώς δικαιολογημένα. 

Αυτό το λογικό σκεπτικό ακολούθησαν τόσο η κοινοβουλευτική, όσο και η εξωκοινοβουλευτική αντιπολίτευση. Οι (ψευτο)πατριωτικές κορώνες, οι φανφάρες και τα παντελώς αστήρικτα fake news, έδωσαν και πήραν. Τι ότι τα F-35 θα έρθουν χωρίς οπλισμό ακούσαμε, τι ότι ο εκσυγχρονισμός των F-16 φέρνει την Τουρκία σε πλεονεκτική γεωπολιτικά και στρατιωτικά θέση διαβάσαμε, δεν λέγεται!

Ναι παιδιά, η Ελλάδα και άλλες τρεις -τουλάχιστον- χώρες που τα παραγγέλνουν αφήνοντας για αργότερα τις επιλογές οπλισμού είναι χαζές και σκοπεύουν να τα αγοράσουν για να τα κάνουν αγάλματα στις πλατείες, ενώ οι Τούρκοι ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΟΙ αναλυτές που "ψέλνουν" τον Ερντογάν γιατί η Ελλάδα αποκτά σημαντικό πλεονέκτημα υπεροπλίας, δεν έχουν ιδέα τι λένε κι εσείς ξέρετε καλύτερα! Σίγουρα έτσι έχουν τα πράγματα (τι ακούμε Θεέ μου;)! 

Η πραγματικότητα, είναι σημαντικά απλούστερη και ξεκάθαρη: με δεδομένο πως η παραλαβή των νέων αεροσκαφών θα γίνει αρκετά χρόνια αργότερα και ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη επηρεάζει δραματικά την ποιότητα και τις ικανότητες των όπλων που θα παραχθούν τα επόμενα χρόνια, το φρόνιμο είναι να επιλεγούν αυτά, όταν θα είναι απολύτως απαραίτητο και μη αναβλητέο, όχι νωρίτερα. Όσο για το ποιος αποκτά υπεροπλία, αρκείς κανείς να διαβάσει μια οποιαδήποτε ξένη εφημερίδα ή τα σχετικά με την άμυνα διεθνή έντυπα! 

Φυσικά, δεν είναι όλα τα στοιχεία θετικά στην συγκεκριμένη κατάσταση. Οι δεσμεύσεις που υποχρεώθηκε η Τουρκία να δώσει για μη χρήση των νέων και των εκσυγχρονισμένων F-16 στο Αιγαίο και την Βόρεια Συρία, είναι μεν ισχυρές αλλά όχι νομικά δεσμευτικές (κάτι τέτοιο είναι πρακτικά αδύνατον) και η τήρησή τους εξαρτάται απόλυτα από τον κάτοικο της Λεωφόρου Πενσυλβάνια αρ. 1600 στην Ουάσιγκτον.  

Αυτό όμως είναι ένα δεδομένο που θα ίσχυε ούτως ή άλλως. Εάν εκλεγεί άλλος Πρόεδρος των ΗΠΑ τον επόμενο Νοέμβριο, η όλη κατάσταση θα αναθεωρηθεί, αναλόγως της πολιτικής θέσης του νεοεκλεγέντα. Εάν δε είναι Ρεπουμπλικάνος, θα αλλάξουν τόσα πολλά στην εξωτερική πολιτική της υπερδύναμης, που το τελευταίο που θα πρέπει να απασχολεί όλους, είναι η θέση του απέναντι στην Τουρκία. Για φανταστείτε π.χ. να σταματήσει η αμερικανική στήριξη προς την Ουκρανία;

Σε κάθε περίπτωση, το σημαντικό ζητούμενο στο… ξέσπασμα Ερντογάν, δεν είναι οι θέσεις της αντιπολίτευσης στην Ελλάδα. Ούτε ποιες μπορεί να είναι οι αλλαγές στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, μετά τις 20 Ιανουαρίου 2025. Αλλά εάν και κατά πόσον αυτή η πρόκληση α) αποτελεί το πρώτο βήμα σε μια επιστροφή της Άγκυρας στις παλιές συνήθειες της και β) ανεξάρτητα από την πραγματική φύση της, ποια θα είναι η διάρκειά της.  

Στο δεύτερο ερώτημα, η απάντηση δυστυχώς είναι δυσάρεστη. Θα διαρκέσει. Αρκετά. Τουλάχιστον μέχρι τις τοπικές εκλογές στην Τουρκία (31 Μαρτίου). Μετά, με δεδομένο πως η παράδοση των F-16 (που θα αρχίσει το 2027) προϋποθέτει διατήρηση των σχέσεων καλής γειτονίας, ότι η πώληση μπορεί να ανασταλεί οποιαδήποτε στιγμή και το γεγονός πως η Τουρκική Αεροπορία υποφέρει από μεγάλη (έως τεράστια) έλλειψη ανταλλακτικών, λογικά θα καταλαγιάσει. Πράγμα που σημαίνει πως μπορούμε να ηρεμήσουμε! 

Τουλάχιστον προσωρινά…

Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr