Από την αρχή της πανδημίας του SARS-COV-2 μέχρι και σήμερα, η αναδιοργάνωση και ο ανασχεδιασμός της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας που χρειάστηκε να γίνουν, κόστισαν πολλές ποσοστιαίες μονάδες πληθωρισμού σε ολόκληρο τον πλανήτη και σοβαρά προβλήματα σε ορισμένες οικονομίες.  Ευτυχώς όχι στην ελληνική, η οποία είδε μεν σημαντικές αυξήσεις στις τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών, όμως κατόρθωσε να τις διατηρήσει σε λογικά επίπεδα (λέγε με "πολύ κοντά στα επίπεδα του ευρωπαϊκού μέσου όρου") συνολικά.

Η αρχή του φαινομένου ως γνωστόν, έγινε με το ξέσπασμα της πανδημίας στην "ΒΙ.ΠΕ. του πλανήτη" Κίνα, εξελίχθηκε με τις διάφορες μικροεντάσεις και ατυχήματα (π.χ. προσάραξη Ever Given) σε ευαίσθητες περιοχές του πλανήτη και κορυφώθηκε (τουλάχιστον έως σήμερα) με τη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία και τα προβλήματα που αυτή δημιούργησε στην επάρκεια καυσίμων και τις μεταφορές.

Οι μεγάλες Κεντρικές Τράπεζες, αρμόδιες για τον κατευνασμό του φαινομένου, κατόρθωσαν να το τιθασεύσουν σχετικά γρήγορα, αλλά όχι πριν προλάβει να δημιουργήσει προβλήματα σε πολλές οικονομίες. Σε γενικές γραμμές πάντως, οι πολιτικές που ακολουθήθηκαν (κυρίως αυξήσεις επιτοκίων και παροχές προς τους οικονομικά ασθενέστερους) λειτούργησαν κι εδώ και κάμποσο καιρό όλα έδειχναν πως οδεύουμε σε μια ομαλοποίηση της κατάστασης. Αργή μεν, σαφή και σταθερή ομαλοποίηση δε. Οπότε οι ελπίδες για επαναφορά στην… κανονικότητα, φούντωσαν. Δυστυχώς, όπως συμβαίνει συνήθως σε αυτές τις καταστάσεις, τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν με τον τρόπο που ανέμεναν οι περισσότεροι.

Οι τρομοκρατικές ενέργειες της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου και όσα ακολούθησαν, αύξησαν το ρίσκο των μεταφορικών υπηρεσιών και τις προσδοκίες επάρκειας καυσίμων, με αποτέλεσμα να φουντώσουν οι ανησυχίες για την πορεία των τιμών. Φυσιολογικά, οι τιμές έδειξαν διάθεση να επιστρέψουν σε ανοδική τροχιά. Ευτυχώς όχι για πολύ και όχι με ιδιαίτερη ένταση. Η εξαιρετικά μειωμένη ζήτηση για καύσιμα, λόγω καλύτερων του αναμενόμενου καιρικών συνθηκών, τα αυξημένα ευρωπαϊκά και αμερικανικά αποθέματα καυσίμων  και η μετά CoViD-19 προσαρμογή της εφοδιαστικής αλυσίδας σε απότομες αλλαγές σε προσφορά ή/και ζήτηση, επανέφεραν γρήγορα τις τιμές σε κανονικά επίπεδα. 

Αυτό όμως, δεν πρέπει να επιφέρει εφησυχασμό και χαλάρωση, σε καμία περίπτωση. Όπως έγινε εμφανές και από τα πολύ πρόσφατα περιστατικά μεταξύ Πακιστάν και Ιράν, οι ισορροπίες και η κατάσταση συνολικά, μπορούν να μεταβληθούν μέσα σε ελάχιστο χρόνο και να προκληθούν καταστάσεις πλήρως ανεξέλεγκτες με εντελώς απροσδιόριστα, αναπάντεχα και ανεπιθύμητα αποτελέσματα. 

Το βέβαιο είναι ότι η πορεία της ομαλοποίησης, θα καθυστερήσει αρκετά πλέον. Οι Κεντρικές Τράπεζες υπολόγιζαν-σχεδίαζαν να ξεκινήσουν (αργές) μειώσεις επιτοκίων προς το τέλος της άνοιξης με αρχές του καλοκαιριού. Τώρα δύσκολα θα υλοποιηθούν τα σχέδια τους τόσο νωρίς. Υπό την προϋπόθεση πως δεν θα υπάρξουν κάποιες σημαντικά δυσάρεστες εξελίξεις (π.χ. κλιμάκωση ή εξάπλωση της σύρραξης και των εντάσεων μεταξύ άλλων κρατών πλην Ισραήλ και Ιράν), οι μειώσεις θα ξεκινήσουν περί τον Αύγουστο, πιθανότερα Σεπτέμβριο. Απλά, με λίγη καλή τύχη, ίσως δούμε μια ταχύτερη υλοποίηση της στρατηγικής. 

Φυσικά, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αποκλειστεί ο κίνδυνος να συμβούν οι προαναφερθείσες εξελίξεις! Εκεί τα πράγματα θα είναι εξαιρετικά δύσκολα για τον Δυτικό κόσμο. Οι αλλεπάλληλες αυξήσεις επιτοκίων και τα (αδικαιολόγητα) αυξημένα επίπεδα ζήτησης σε πολλά αγαθά, έχουν οδηγήσει παγκοσμίως τα πορτοφόλια των νοικοκυριών σε ακραία κατάσταση, καθώς τα επιτόκια των δανείων και το κόστος ζωής έχουν ανέβει σε δυσθεώρητα ύψη. Μια νέα ανοδική κίνηση επιτοκίων-τιμών θα μπορούσε να δημιουργήσει σοβαρότατες κοινωνικές αναταράξεις.

Ευτυχώς, κανείς δε δείχνει διάθεση ν’ ανοίξει την πόρτα της κόλασης. Τουλάχιστον όχι ακόμα…

Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr