Την προηγούμενη Παρασκευή, ο υφυπουργός Εργασίας και καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Πάνος Τσακλόγλου, αναρωτήθηκε δημόσια για ποιον λόγο οι δικηγόροι δεν γίνονται ντελιβεράδες μιας και, σύμφωνα με τον ερωτώντα δημοσιογράφο, οι δεύτεροι έχουν αμοιβές κατά πολύ υψηλότερες (περί το 65%) από τους μισθωτούς σε νομικές εταιρείες σε σχέση με τους πρώτους. Ξεσηκώθηκε μεγάλος σάλος, ο υφυπουργός ζήτησε συγγνώμη και το ίδιο έπραξαν ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης και ο προϊστάμενος υπουργός Εργασίας, Άδωνις Γεωργιάδης!

Προφανέστατα, το σχόλιο έχει πάμπολλα προβλήματα συναισθηματικής νοημοσύνης και πολιτικής θέσης. Υπό τις παρούσες συνθήκες και τον σάλο που προκλήθηκε, η συγγνώμη ζητήθηκε ορθότατα. Ήταν όμως πράγματι δικαιολογημένος ο σαματάς, σε τόσο μεγάλο βαθμό; Προφανώς όχι, εφόσον ορθολογικά το σχόλιο είναι σωστό. Και πουθενά στον Δυτικό κόσμο, δεν θα υπήρχε τόσο μεγάλη αναστάτωση.

Γιατί; Μα απλούστατα διότι, το ορθολογικό μέρος του σχολίου, αφορά καθαρά σε οικονομικά μεγέθη. Δυστυχώς, στην ελληνική κοινωνία αυτά έχουν πολύ μικρότερη σημασία από το θυμικό και, λόγω άγνοιας της οικονομικής πραγματικότητας, δεν λαμβάνονται ποτέ υπόψη στον βαθμό που θα έπρεπε. Εάν συνέβαινε αυτό, δεν θα συζητούσαμε π.χ. επί εβδομάδες αν μπορούν να ζουν κάποιοι καλύτερα, από τους εργαζομένους τους, ενώ δηλώνουν πολύ χαμηλότερα εισοδήματα.

Η διαβούλευση για το νέο φορολογικό νομοσχέδιο τελειώνει σήμερα, 27 Νοεμβρίου. Οι αντιδράσεις μεγάλες αλλά οι μετρήσεις δείχνουν ξεκάθαρα ότι η μεγάλη πλειοψηφία του κοινού, το αντιμετωπίζει θετικά. Καθώς όμως μιλάμε για… σκορ της τάξης του 60% απέναντι σε ένα πολύ μεγάλο 30% (περίπου 10% απαντούν πως δεν έχουν άποψη), η κάθε γνώμη ακούγεται δυνατά. Υπέρμετρα δυνατά...

Έτσι έχουμε τον κεντρικό τραπεζίτη να χρησιμοποιεί ως επιχείρημα το γεγονός πώς η οικονομική κατανάλωση των νοικοκυριών είναι μεγαλύτερη κατά περίπου €60 δισ., των δηλωθέντων εισοδημάτων για το 2021, για να αποδείξει την ύπαρξη φοροδιαφυγής.

Φυσικά ο συγκεκριμένος συλλογισμός, είναι λανθασμένος! Η οικογενειακή κατανάλωση είναι μέγεθος κατ’ εκτίμηση και προέρχεται από έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ, δηλαδή πρόκειται για μέγεθος μη ακριβώς προσδιορισμένο και στηριγμένο στις δηλώσεις ενός περιορισμένου δείγματος νοικοκυριών. Αντίθετα, τα δηλωθέντα εισοδήματα αποτελούν τον ακριβή αριθμό που προκύπτει ως σύνολο από τις φορολογικές δηλώσεις όλων μας. Προφανώς, συγκρίνονται ανόμοια πράγματα και άρα η σύγκριση είναι μη θεμιτή, είναι άτοπη. 

Θα περίμενε κανείς την απέναντι πλευρά να χρησιμοποιήσει αυτήν την ανομοιογένεια μεγεθών για να καταρρίψει το επιχείρημα του καθηγητή Στουρνάρα. Αμ’ δε! Το κυρίαρχο αντεπιχείρημα είναι πως στις δαπάνες περιλαμβάνονται και τα ψώνια των τουριστών που επισκέπτονται τη χώρα. Εμφανέστατα, πρόκειται για κάτι εντελώς λανθασμένο μιας και οι δαπάνες που πραγματοποιούν οι επισκέπτες της χώρας, καταχωρούνται από την ΕΛΣΤΑΤ στις εξαγωγές υπηρεσιών, κατά τον υπολογισμό του ΑΕΠ και ουδεμία σχέση έχουν με τις δαπάνες των νοικοκυριών. 

Απλά μία ακόμα περίπτωση οικονομικού αναλφαβητισμού. Ο κεντρικός τραπεζίτης, προσπαθώντας να απλοποιήσει στο μέγιστο δυνατό την απόδειξη ύπαρξης της φοροδιαφυγής, υποχρεώνεται λόγω κατανόησης της άγνοιας αυτών που έχει απέναντί του, να προχωρήσει σε ένα παράδειγμα σύγκρισης ανόμοιων πραγμάτων. Θέλοντας να καταδείξει πέρα από αμφιβολία το αυτονόητο, δηλαδή ότι για να υπάρχουν μήλα και πορτοκάλια, χρειάζεται να υπάρχουν  δέντρα κήπος και… αγρότης. Ενώ οι ελεύθεροι επαγγελματίες που αντιδρούν, προσπαθούν να πείσουν ότι οι γάιδαροι... πετούν. Πιθανόν γνωρίζοντας και αυτοί το άτοπο της σύγκρισης (και την υπάρχουσα άγνοια επί των οικονομικών που κυριαρχεί στη χώρα), πιθανόν όχι. Λίγη σημασία έχει! 

Το ουσιαστικό είναι πως με αυτού του τύπου τα επιχειρήματα από όλες τις πλευρές, αντί να εκμεταλλευτούμε την ευκαιρία για πραγματοποίηση μιας σοβαρής και ουσιαστικής δημόσιας συζήτησης επί των οικονομικών θεμάτων, διαιωνίζεται η άγνοια για τη λειτουργία της οικονομίας. 

Αυτή η ίδια άγνοια που παραλίγο να οδηγήσει τη χώρα στην… υποσαχάρια Αφρική και τις LDCs (Least Developed Countries όπως π.χ. η Αγκόλα, το Μπουρούντι και η Ρουάντα) το 2015 και εκατοντάδες χιλιάδες από εμάς στη μετανάστευση ή τον θάνατο!

Μήπως λοιπόν πρέπει να προσπαθήσουμε ν’ αλλάξουμε όλοι μαζί τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τη συζήτηση πάνω στα οικονομικά ζητήματα; Να τα δούμε πιο ρεαλιστικά; Ν’ ακούσουμε τους πραγματικούς ειδικούς; Ώστε μακροχρόνια, να βελτιώσουμε τη γενικότερη κατάσταση της κοινωνίας μας, μέσα από την πραγματική γνώση και κατανόησή τους;

Δεν γνωρίζω τις απαντήσεις, σε αυτά τα ερωτήματα! Θεωρώ όμως εκ των ουκ άνευ, την ανάγκη να εκφραστούν και να συζητηθούν. Γιατί κανείς ποτέ δεν ξέρει τι επιφυλάσσει το μέλλον. Όλα δείχνουν πως ένα νέο 2015 απέχει πάρα, μα πάρα, πολύ πλέον. Όλα βαίνουν καλύτερα από καλά και οι προοπτικές είναι θετικότατες!

Μήπως όμως το ίδιο δεν συνέβαινε και σε άλλες περιπτώσεις; Τα ίδια δεν  πίστευαν οι περισσότεροι και το 2001, όταν απέρριψαν χωρίς συζήτηση την μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού; Κι όλοι ξέρουμε πως τελείωσε αυτό...

Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr