Ποια είναι η επόμενη ημέρα στην Τουρκία;

Tο οριστικό αποτέλεσμα του β’ γύρου των τουρκικών προεδρικών εκλογών, έγινε γνωστό, αργά το απόγευμα εχθές. Νέος ηγέτης της Τουρκίας θα είναι... ο παλιός. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επικράτησε και μάλιστα με σχετική άνεση. Πολύ μεγαλύτερη από αυτήν που φαινόταν πριν λίγες μόλις εβδομάδες, όταν όλα έδειχναν ότι θα έχανε τη μάχη...

Η νίκη αυτή, 11η κατά σειρά για τον... Έρντι, όπως χαϊδευτικά τον αποκαλούν ορισμένοι δυτικοί, ελάχιστη σημασία θα έχει για την Ελλάδα. Ακριβώς όμοια, όπως θα είχε κι αν είχε εκλεγεί ο αντίπαλος του, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου! 

Είναι δύσκολο για τους περισσότερους να κατανοήσουν ότι το πρόσωπο ή η παράταξη που κυβερνά τη γείτονα και άσπονδη φίλη, έχει ελάχιστη σημασία. Η τουρκική εξωτερική πολιτική αντιμετωπίζει τα θέματα με εξαιρετικό τρόπο και χωρίς παλινωδίες επί δεκαετίες. Είτε κυβερνά ο Ερντογάν, είτε ο Κιλιτσντάρογλου, είτε κάποιος άλλος. Δεν υπάρχει περίπτωση να αλλάξει π.χ. το δόγμα της "γαλάζιας πατρίδας", από τη στιγμή που παρουσιάστηκε ως επίσημη θέση της χώρας προς τα έξω.

Ποιος θα εκλεγεί, προφανώς και έχει τεράστια σημασία! Αλλά κυρίως για όσους κατοικούν εκεί, για τους γείτονες της χώρας σαφέστατα μικρότερη! Η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας είναι σταθερή τις τελευταίες δεκαετίες, ανεξάρτητα από το κόμμα και τα πρόσωπα που κυβερνούν. Κάποιες φορές σίγουρα, ο βαθμός επιθετικότητας των πολιτικών αλλάζει. Άλλοτε ελαττώνεται (π.χ. πρώτη περίοδος Ερντογάν) και άλλοτε οξύνεται (π.χ. περίοδος 2020, Ίμια παλιότερα κ.ο.κ.), αλλά η στόχευση παραμένει η ίδια: διεκδικήσεις και αναθεώρηση των συνόρων, αμφισβήτηση κυριαρχικών δικαιωμάτων των γειτονικών χωρών. Αυτό, κανείς δεν πρέπει να περιμένει πως θ’ αλλάξει.

Όμως, οι εκλογές στη γείτονα θα επηρεάσουν βαθύτατα την τουρκική οικονομία και τις επιδόσεις της. Πράγμα που έγινε φανερό από την αντίδραση των αγορών, μετά την πρώτη Κυριακή. Π.χ. και μόνο στη σκέψη ότι θα συνεχιστεί η πολιτική των χαμηλών επιτοκίων από την τουρκική κεντρική τράπεζα, προκαλεί ρίγη ανατριχίλας σε όποιον αντιλαμβάνεται τη σημασία της πολιτικής αυτής για την οικονομική υγεία της χώρας.

Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να σημειωθεί ένα πολύ μεγάλο παράδοξο αυτών των εκλογών στην Τουρκία: δεν κρίθηκαν από τις προσδοκίες για την πορεία της οικονομίας, αλλά από την προσωπολατρεία προς τον άνθρωπο που, μαεστρικά ομολογουμένως, χειραγωγεί και κατευθύνει τους ψηφοφόρους, ν’ αγνοούν τα (εξόφθαλμα) δεδομένα και να τον ψηφίζουν.

Οι οικονομικές πολιτικές που είχε εξαγγείλει ο Κιλιτσντάρογλου ήταν σαφώς πιο ορθόδοξες και πιο αρμόζουσες στην (άθλια) οικονομική κατάσταση της γείτονος. Η εκλογή Ερντογάν, εξασφαλίζει τη συνέχιση της εξαιρετικά αρνητικής και αναντίστοιχες με τις ανάγκες της χώρας πολιτικής αλλά επίσης προετοιμάζει το έδαφος για την υπαγωγή της χώρας σε κάποιο πρόγραμμα οικονομικής εξυγίανσης είτε του ΔΝΤ, είτε κάποιου άλλου διεθνούς οργανισμού. Βλέπετε και το Ταμείο είναι κάτι περισσότερο από ανεπιθύμητο στην Τουρκία αλλά και δεν διαθέτει τους απαραίτητους πόρους για να καλύψει τις δανειακές ανάγκες της. Ο συνδυασμός της καταστροφικής οικονομικής πολιτικής των τελευταίων χρόνων με την καταστροφή που επέφερε ο Εγκέλαδος στη νότια Τουρκία, φέρνει το ύψος των απαιτούμενων δανείων σε επίπεδα πολύ υψηλότερα των δηλωθέντων από τον Ερντογάν $80 δισ. Ίσως, να χρειαστούν περισσότερα από $300 δισ. Αλλά ακόμη κι αν δεν χρειαστεί τόσο υψηλή δανειοδότηση, τα δεκάδες των δισεκατομμυρίων, αποκλείεται να χορηγηθούν από τη Δύση χωρίς αυστηρούς όρους περιορισμού των λαϊκίστικων πολιτικών. Ενώ από τους φίλα προσκείμενους στον Ερντογάν Κατάρ, Κίνα και Σαουδική Αραβία, απλά δεν υπάρχει η δυνατότητα! Όχι χωρίς μετατροπή της χώρας σε προτεκτοράτο (Κίνα)! 

Σε κάθε περίπτωση θα έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον η μεθόδευση και ο τρόπος με τον οποίο ο παμπόνηρος Τούρκος πρόεδρος, θα παρουσιάσει και εισαγάγει τη δανειοδότηση προς τη χώρα. Ας μην ξεχνάμε ότι η αρχική του επιτυχία οφείλονταν ουσιαστικά, σε ένα γεγονός: την απομάκρυνση του ΔΝΤ νωρίτερα του αναμενομένου. Πώς θα μπορέσει τώρα να το επαναφέρει; Αυτό ή κάποιο παρεμφερές σχήμα;

Ίδωμεν λοιπόν...

Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr