Το κύκνειο άσμα ενός γερακιού

Το τελευταίο χρονικό διάστημα, αργά αλλά σταθερά, σημειώνονται σημαντικές αλλαγές προσώπων στην πολιτική και οικονομική σκηνή της Ευρώπης. Τέτοιες αλλαγές, συνήθως οδηγούν σε αξιοσημείωτες αλλαγές εφαρμοζόμενων πολιτικών.

Θα μπορούσε να θεωρήσει κανείς πως η εκκίνηση αυτών των αλλαγών συνέβη πριν μερικά χρόνια, με την εκλογή Μακρόν. Η πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική. Οι ουσιαστικές αλλαγές ξεκίνησαν το περασμένο Φεβρουάριο, όταν ο Mario Draghi έγινε πρωθυπουργός γενικής αποδοχής στην Ιταλία. 

Ακολούθησαν οι εκλογές του περασμένου Σεπτεμβρίου στη Γερμανία οι οποίες, αφενός  έφεραν ως πρώτο κόμμα τους Σοσιαλδημοκράτες και απέπεμψαν από την κυβέρνηση τους Χριστιανοδημοκράτες ύστερα από 16 χρόνια, αφετέρου σηματοδότησαν την αποχώρηση-συνταξιοδότηση των Angela Merkel και Wolfgang Schauble, δύο ηγετικών προσωπικοτήτων που σημάδεψαν την πορεία της Ευρώπης, επί 2 δεκαετίες και πλέον.

Αυτά τα δύο χρονικά ορόσημα, είναι λίγο πολύ γνωστά σε όλους. Λίγες ημέρες πριν όμως, την Τετάρτη 20/10, συνέβη μια αλλαγή οι αντιδράσεις προς την οποία δείχνουν ότι λίγοι συνειδητοποίησαν τη σημασία της. Ίσως και κανείς, εκτός των λίγων εκείνων που παρακολουθούν στενά τα όσα συμβαίνουν στην ΕΚΤ. Η αλλαγή αυτή αφορά την ανακοίνωση της πρόωρης (πέντε ολόκληρα χρόνια) αποχώρησης του εμβληματικού Jens Weidmann από τον θώκο του Προέδρου της πανίσχυρης  Bundesbank, της Κεντρικής Τράπεζας της Γερμανίας, στο τέλος του έτους.

Οι εικασίες για τους πραγματικούς λόγους που ο άνθρωπος του οποίου η στάση απέναντι στην χαλαρή νομισματική πολιτική, ανάγκασε τον Emmanuel Macron να απορρίψει ηχηρά και δημόσια μια πιθανή υποψηφιότητά του ως διάδοχος του Ντράγκι, ποικίλλουν. Διότι μπορεί ο ίδιος να ανακοίνωσε προσωπικούς λόγους αλλά είναι αδύνατον να μην σημειώσει κάποιος ότι επιλέγει να αποσυρθεί από την ηγεσία της Buba ταυτόχρονα με την αποχώρηση της μέντορά του Μέρκελ. Ούτε μπορεί ν’ αμφισβητηθεί το γεγονός, γνωστό στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ, πως είχε θεμελιώδεις διαφορές με τον πιθανότερο νέο καγκελάριο και υπουργό Οικονομικών τα τελευταία 3.5 χρόνια Olaf Scholz, όσον αφορά τις βέλτιστες οικονομικές πολιτικές στην Γερμανία! Ούτε πρέπει να περνά απαρατήρητο πως φρόντισε η αποχώρηση να γίνει σε χρονικό σημείο που ο διάδοχός  θα πρέπει να επιλεγεί από την νέα κυβέρνηση Σοσιαλδημοκρατών-Πρασίνων-Φιλελευθέρων.

Συν ότι τέτοιες κινήσεις πολιτικού savoir vivre και πολιτισμού εκτιμώνται ιδιαίτερα και, αν παραστεί ποτέ ανάγκη, μπορεί να παίξουν σημαντικό ρόλο στην μελλοντική πορεία αυτού που τις πραγματοποιεί… 

Η αποχώρησή του πάντως, δεν αναμένεται να πραγματοποιηθεί με ηρεμία και γαλήνη. Στην τελευταία συνεδρίαση του Governing Council στην οποία θα λάβει μέρος, στις 16 Δεκεμβρίου, είναι προγραμματισμένο να συζητηθεί το μέλλον του Pandemic Emergency Purchase Programme, γνωστότερου ως ΡΕΡΡ και η γενικότερη νομισματική πολιτική στο ορατό μέλλον μιας και ο πληθωρισμός βρίσκεται ήδη εντός του στόχου της ΕΚΤ. Κι ο Jens Weidmann είναι θερμός υποστηρικτής της αύξησης των επιτοκίων. Ίσως και ο θερμότερος όλων των "γερακιών του Μάιν". Από την εποχή Draghi ακόμη...

Το ουσιαστικό ζητούμενο όμως είναι άλλο. Τον Δεκέμβριο θα μπορούσε να υπάρξει απλά, μια συμφωνία αναβολής των συζητήσεων. Ειδικά εάν έχει ορισθεί η νέα Γερμανική κυβέρνηση και έχει αποφασιστεί ο (η) διάδοχος του σκληρού Jens, είναι εξαιρετικά πιθανό η συνεδρίαση αυτή να μεταβληθεί σε ένα μικρό πάρτυ αποχαιρετισμού του. Ας μην ξεχνάμε πως επικεφαλής της ΕΚΤ είναι η, πριν και πάνω απ’ όλα πολιτικός, Christine Lagarde. Δύσκολο να δεχθεί ο σκληροτράχηλος και πεισματάρης Weidmann (ρωτήστε τον καθηγητή Στουρνάρα) το κύκνειο άσμα του να είναι μια… σειρά από προπόσεις, αλλά όχι απίθανο. Βλέπετε η πρόεδρος της ΕΚΤ, είχε καταφέρει να βρει τον τρόπο και να τον χειρίζεται, τα τελευταία δύο χρόνια.

Το σημαντικό όμως έγκειται στην πολιτική που θα ακολουθεί η Bundesbank, από 1ης Ιανουαρίου 2022 και ύστερα. Κάτι που θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την ή τον διάδοχο του σημερινού κεντρικού τραπεζίτη.

Είναι πολύ νωρίς για να πει κανείς με σχετική σιγουριά ποιο πρόσωπο θα καθίσει στην καρέκλα και η επιλογή θα πρέπει να περάσει επίσης τις Συμπληγάδες των διαπραγματεύσεων για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας αλλά, με δεδομένα όσα γνωρίζουμε οι βασικότεροι υποψήφιοι είναι τρεις:

Α. Το σημερινό δεξί χέρι του ίδιου του Weidmann από το 2014, η καθηγήτρια Claudia Buch, της οποίας η υποψηφιότητα ταιριάζει γάντι και με τις προεκλογικές δεσμεύσεις Scholz, για προώθηση περισσότερων γυναικών σε κορυφαίες θέσεις της οικονομίας,

Β. Ο Marcel Fratzscher, επικεφαλής του κεντροαριστερού think-tank του Βερολίνου DIW, πρώην ανώτερο στέλεχος της ΕΚΤ και μία εξόχως πολιτική επιλογή, ότι πρέπει για να δοθεί συγκεκριμένο στίγμα στις αγορές για την μελλοντική οικονομική πολιτική και 

Γ. Ο Jorg Kukies, σημερινός Γενικός Γραμματέας με αρμοδιότητα το Δημόσιο στο υπουργείο Οικονομικών του Olaf Scholz, επίσης μια επιλογή με ιδιαίτερα πολιτικό χρώμα, που λογικά όμως θα βρει πολλές αντιρρήσεις στα στρατόπεδα των άλλων δύο  κυβερνητικών εταίρων.

Πολλοί υποστηρίζουν ότι μια χώρα σαν τη Γερμανία, δεν θα αλλάξει δραστικά την οικονομική της πολιτική, επειδή θ’ αλλάξει η κυβέρνηση. Αυτή η άποψη θα μπορούσε να ευσταθεί, εάν η πολιτική αλλαγή δεν ήταν τόσο δραστική. Αυτή όμως είναι κάτι παραπάνω από δραστική.

Σίγουρα δεν θα υπάρξει καμία πλήρης και ριζική ανατροπή στην Γερμανική οικονομική πολιτική, αλλά οι αλλαγές θα υπάρξουν, θα είναι πολλές και ορατές "δια γυμνού οφθαλμού". Και μέρος τους θα αποτελεί οπωσδήποτε και η νομισματική πολιτική που θα προτείνει πλέον η Buba. 

Λέτε ο Jens Weidmann ν’ αποχωρεί, μόνο και μόνο για να εισπράττει κάποιος άλλος τον μισθό του; Δεν νομίζω...

Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr