Η έκθεση συμπερασμάτων του ΔΝΤ από την (συνήθως ετήσια) διαδικασία του άρθρου IV, που δημοσιοποιήθηκε την Παρασκευή, είναι εξαιρετικά σημαντική. Για κάθε χώρα-μέλος του Ταμείου η συγκεκριμένη έκθεση αποτελεί ένα ετήσιο ορόσημο. Πρόκειται για την έκθεση που περιλαμβάνει τα συμπεράσματα που έχει εξαγάγει το προσωπικό του Ταμείου, αφού ολοκληρώσει μια ετήσια επιθεώρηση της οικονομίας και με τα περιεχόμενά της, συμφωνούν οι αρχές της εκάστοτε εξεταζόμενης χώρας.

Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί πως αυτές οι ετήσιες εκθέσεις, διαφέρουν σημαντικά από τις αντιστοιχες τριμηνιαίες εκθέσεις του Ταμείου, οι οποίες συνοδεύουν εκείνες των ευρωπαϊκών θεσμών που ελέγχουν την πορεία της ελληνικής οικονομίας, για όσο αυτή θα βρίσκεται υπό το καθεστώς αυξημένης εποπτείας. Οι πρώτες εξετάζουν κυρίως τη βραχυχρόνια κατάστασή της, ενώ οι δεύτερες επικεντρώνονται στη μακροχρόνια πορεία της.

Όπως είναι προφανές εκείνες με τη μεγαλύτερη σημασία είναι οι ετήσιες. Η συγκεκριμένη της Παρασκευής δε, αποτελεί πράγματι ορόσημο για την οικονομία της Ελλάδας. Για τον απλούστατο λόγο ότι είναι η πρώτη (δημοσιοποιημένη) έκθεση σε διεθνές επίπεδο, μετά τις εκλογές της 7ης Ιουλίου και την πολιτική αλλαγή, που μιλά για τα προβλήματα που υπάρχουν και τα οποία πρέπει απαραίτητα ν’ αντιμετωπιστούν και ν’ αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά. Διαφορετικά...

Πιο συγκεκριμένα, οι τεχνοκράτες της Ουάσιγκτον αφού αποδίδουν τα εύσημα στην νέα κυβέρνηση για ορισμένες πρωτοβουλίες που ανέλαβε κατά τις πρώτες της ημέρες στην εξουσία, επισημαίνουν αμείλικτα τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας. Προβλήματα τα οποία βασανίζουν και κρατούν πραγματικά δέσμια τη δύσμοιρη χώρα, μη επιτρέποντάς της να ξεφύγει από τη μιζέρια και την κακομοιριά της μνημονιακής και αντιμνημονιακής λογικής.

Η πρώτη επισήμανση προβλήματος που γίνεται, αφορά φυσικά τις αναστροφές μεταρρυθμίσεων που υλοποιήθηκαν από την προηγούμενη κυβέρνηση (και διατηρήθηκαν από την παρούσα) αμέσως μετά τη λήξη του τρίτου προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής (συντάξεις, εργασιακά, αφορολόγητο κ.ο.κ.). 

Η συνέχεια δίνεται  με τις προβλέψεις για τον μέσο όρο ρυθμών ανάπτυξης όπου το ελλειμματικό 0,9% μοιάζει αδυσώπητα καταδικαστικό και οπωσδήποτε προβληματίζει βαθειά. Ακολουθούν το τεράστιο πρόβλημα του τραπεζικού συστήματος  από τα κόκκινα δάνεια, οι υπερβολικά πολλοί κακοπληρωτές, η χείριστη κουλτούρα πληρωμών, η ανεκδιήγητα χαμηλή παραγωγικότητα, η ανυπαρξία ουσιαστικών παραγωγικών επενδύσεων, τόσο από ξένα όσο και από τοπικά κεφάλαια κ.ο.κ. 

Προεξέχουσα θέση, κατά πάγια θέση του Ταμείου, στον κατάλογο των προβλημάτων κατέχουν βέβαια το υπέρογκο δημόσιο χρέος και οι δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί για υψηλότατα δημοσιονομικά μεγέθη (λέγε με πρωτογενές πλεόνασμα).

Δίνεται ακόμη σαφής έμφαση στη διαφαινόμενη αύξηση της έντασης στον ρυθμό των ιδιωτικοποιήσεων, όχι όμως χωρίς να σημειωθεί η μεγάλη ανάγκη περαιτέρω ανοίγματος της οικονομίας, των αγορών και των επαγγελμάτων. Με ειδική επισήμανση στο γεγονός πως με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται εχθρικό κλίμα για το επιχειρείν και επιτυγχάνεται κάκιστη επίδοση της ελληνικής οικονομίας ως επενδυτικός προορισμός, όταν συγκρίνεται με άλλες όμορες ή "συγγενείς"  χώρες.

Η έκθεση κλείνει με (ευνοϊκή) αναφορά στα όσα πρόσφατα νομοθέτησε η κυβέρνηση, για την αγορά εργασίας, με ταυτόχρονη υπόδειξη όσων πρέπει να γίνουν ώστε ν' αυξηθεί η ποιοτική απασχόληση και να επιτευχθούν συγκεκριμένοι  στόχοι στην ισότητα, την κοινωνική συνοχή κ.λπ. 

Πολλοί θα θελήσουν να κριτικάρουν την έκθεση του Ταμείου με τη γνωστή μπούρδα, περί "αποτυχημένων προβλέψεων". Δυστυχώς γι’ αυτούς αλλά και την οικονομία της χώρας, η συγκεκριμένη "αυταπάτη" ισχύει (όσο μπορεί να ισχύει, μεγάλη η συζήτηση) μόνο για τις βραχυχρόνιες προβλέψεις των τεχνικών κλιμακίων και όχι τις μακροχρόνιες. Οι οποίες, αντίθετα με τα θρυλούμενα, είναι διαχρονικά, ιδιαίτερα εύστοχες.

Αυτή η πραγματικότητα, σε συνδυασμό με τη διαφαινόμενη πανευρωπαϊκή (αν όχι παγκόσμια) ύφεση, μετατρέπουν το μέλλον της ελληνικής οικονομίας, από φωτεινό που εμφανιζόταν έως τώρα, σε "ύποπτο υποχώρησης". Αν όχι δυσοίωνο...

Τρόποι αντίδρασης και αντιμετώπισης, υπάρχουν πολλοί και πολύμορφοι. Ενώ η κυβέρνηση και ενήμερη του κινδύνου είναι και τους γνωρίζει όλους καλά. Τόσο εκείνους που θα ωθήσουν τη χώρα μπροστά με δύναμη, ταχύτητα και κύρος, όσο και αυτούς που θα στηρίξουν αποκλειστικά συγκεκριμένα συμφέροντα Το ζητούμενο είναι μόνο, να επιλεγούν οι σωστοί...

Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr