Τα τελευταία έξι χρόνια ακούμε συνεχώς ότι η λύση στην κρίση είναι να αναπτυχθεί η οικονομία. Αυτό είναι σωστό. Τουλάχιστον κατά ένα (μεγάλο) μέρος. Ανάπτυξη, ανάμεσα σε άλλα, σημαίνει αύξηση του Α.Ε.Π. Δηλαδή του παρονομαστή του κλάσματος χρέος/Α.Ε.Π. Που είναι καθοριστικός για την βιωσιμότητα του αριθμητή. Εκτός από αυτό, υπάρχουν και άλλες θετικές επιδράσεις της αύξησης του Α.Ε.Π. (π.χ. αύξηση των κρατικών εσόδων και κονδυλίων δαπανών σε απολυτούς αριθμούς, χωρίς αύξηση φορολογίας) που λύνουν πολλά προβλήματα.

Η ανάπτυξη λοιπόν είναι όντως η λύση; Απερίφραστα ναι. Τα προβλήματα βρίσκονται στο ότι η ανάπτυξη δεν είναι ένα γεγονός, ένα μέγεθος που έρχεται, έτσι απλά. Ούτε μπορείς απλά να την φωνάξεις, ούτε να την παραγγείλεις σε κάποιον να την φέρει. Χρειάζεται να υπάρχουν συγκεκριμένες συνθήκες για να γίνει απτή πραγματικότητα. Συγκεκριμένα πράγματα να έχουν υλοποιηθεί, πριν αρχίσει να υπάρχει. Χρειάζεται, με λίγα λόγια, να υπάρχει συγκεκριμένο σχέδιο που να στοχεύει σε αυτήν, σαν τελικό στόχο.

Τέτοιο σχέδιο, όσο και αν φαίνεται παράξενο για πολλούς, ήταν το τρισκατάρατο. Με όλα τα λάθη και τα προβλήματά του, καθοδηγούσε για την δημιουργία του απαραίτητου πλαισίου, ώστε να δημιουργηθούν αναπτυξιακές προϋποθέσεις στην ελληνική οικονομία. Στην διάρκεια του χρόνου. Η πλημμελής εφαρμογή του από τις δυο προηγούμενες κυβερνήσεις από την μία και τα λάθη που περιελάμβανε από την άλλη όμως, κόστισαν σε χρόνο. Πολύ. Αλλά τα πρώτα αποτελέσματα άρχισαν να φαίνονται από τα Β’ και Γ’ τρίμηνα του 2014. Ασθενικά και ανεπαρκή, αλλά θετικά. Μετά μας προέκυψαν εκλογές.

Η «νέα» κυβέρνηση, ως γνωστό, ούτε θέλει να ακούει για το κατάπτυστο Μνημόνιο. Είχε τα δικά της αναπτυξιακά σχέδια. Ή έτσι έλεγε προεκλογικά. Αλλά, τέσσερις μήνες μετά την εκλογή της, δεν έχει εμφανίσει κανένα ακόμη. Ούτε λόγος φυσικά για σχετικά νομοσχέδια στην Βουλή, ψήφιση και εφαρμογή τους. Εκτός εάν θεωρήσει κανείς την επαναπρόσληψη των, απόλυτα μη αναγκαίων αλλά φιλικά προσκείμενων στον κύριο κυβερνητικό εταίρο, καθαριστριών του ΥΠΟΙΚ ή την επαναλειτουργία της, εντελώς αχρείαστης, ΕΡΤ, αναπτυξιακά μέτρα. Είναι, δεν είναι;

Όπως έγραφα εχθές, μια απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη είναι οι επενδύσεις. Και δη οι ιδιωτικές. Αντίθετα από την γενική πεποίθηση, οι ιδιωτικές επενδύσεις δεν επηρεάζονται από τις αμοιβές των εργαζομένων ή τις δυνατότητες χρηματοδότησης. Τουλάχιστον όχι κατά πρώτο και κύριο λόγο. Αυτές για να συμβούν, απαιτούν ένα θετικό μακροοικονομικό περιβάλλον. Δηλαδή χρειάζονται τις γενικές συνθήκες που επικρατούν στην οικονομία, να είναι θετικές. Καθώς αυτές είναι καθαρά ζήτημα πολιτικής, η δημιουργία του περιβάλλοντος αυτού αποτελεί απόλυτη ευθύνη της εκάστοτε κυβέρνησης.

Αυτό που απασχολεί έναν σοβαρό επενδυτή, όταν αποφασίζει για την πραγματοποίηση ή όχι μιας επένδυσης, είναι το εάν υπάρχει ένα σύνολο συνθηκών και παραγόντων που να καθιστούν την επένδυση ελκυστική.

Υπάρχει πολιτική και οικονομική σταθερότητα στην χώρα;

Είναι το κράτος αποτελεσματικό; Τα κόστη που θα απαιτηθούν για την λειτουργία της επένδυσης είναι λογικά; Θα διευθετηθούν οι διαδικασίες σε σύντομο χρόνο;

Είναι το νομικό πλαίσιο επαρκές και η δικαιοσύνη αποτελεσματική; Θα του παρέχει τα αναγκαία για την υποστήριξη της επένδυσης του; 

Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που ρωτά αρχικά ένας υποψήφιος επενδυτής. Υπάρχουν κάμποσα ακόμη. Αλλά δεν υπάρχει λόγος να απαριθμηστούν. Μια απλή ματιά και το συμπέρασμα έρχεται αβίαστα. Καμία από τις απαντήσεις σε κανένα από τα ερωτήματα δεν τον ενθαρρύνει να επενδύσει στην Ελλάδα. Παρά τις όποιες αλλαγές έγιναν τα τελευταία δύο χρόνια, χρειάζεται να διανυθεί πολύς δρόμος ακόμη, για να γίνει η Ελλάδα μακροοικονομικά-επενδυτικά ελκυστική. 

Τι ακριβώς έκανε η κυβέρνηση για να καλύψει ένα, μικρό έστω, μέρος αυτού του δρόμου; Τίποτα απολύτως. Και δεν θα πρέπει να περιμένει κανείς ότι θα κάνει. Αν πιστεύετε κάτι διαφορετικό, απλά πείτε στο υπουργό κύριο Βούτση την λέξη «αξιολόγηση». Η απάντησή του, είμαι σίγουρος, θα σας δώσει όλες τις απαντήσεις που χρειάζεστε.

Πέτρος Λάζος

petros.lazos@capital.gr 

Υ.Γ. Προφανέστατα το παρόν κείμενο δεν απευθύνεται σε οικονομολόγους, αλλά στον μέσο πολίτη, που δεν έχει μεγάλες γνώσεις Οικονομικών. Με μοναδικό στόχο να δώσει μια αδρή εικόνα του τι είναι και τι βασικές προϋποθέσεις χρειάζεται η περιβόητη ανάπτυξη.