Την πρώτη συσχέτιση για το ψάρεμα και το χρηματιστήριο την άκουσα παλαιότερα από έναν γνωστό μου σαν συμπέρασμα: "Το χρηματιστήριο λέει είναι σαν το ψάρεμα με δυναμίτη. Στην αρχή ΄μπασμώνουνε, μπασμώνουνε΄ (Ρίχνουν ουσίες με έντονη οσμή) και μόλις μαζευτούν πολλά ψάρια... τσακ πετάνε το δυναμίτη και τα μαζεύουν...". Ο ίδιος κατέληξε στο συμπέρασμα αυτό το ΄99, όταν του έπεσε ένας "δυναμίτης στο κεφάλι". Από τότε έχει "κουφαθεί’ και δεν ακούει τίποτε, όταν του μιλάς για χρηματιστήριο...

Για να ξαναέχει όμως επιτυχία στο ίδιο μέρος αυτό το είδος του ψαρέματος, θα πρέπει να επαναληφθεί μετά από αρκετό καιρό, αφενός μεν για να έχουν ξεχάσει το ΄χουνέρι΄ τα ψάρια που επέζησαν, αφετέρου δε να έχουν μαζευτεί άλλα καινούργια ψάρια, τα οποία δεν γνωρίζουν τι εστί δυναμίτης...

Το ίδιο πιστεύω ισχύει και στο χρηματιστήριο. Εδώ η επανάληψη μιας φούσκας εξαρτάται από την λήθη των λαών, αλλά κυρίως από την αλλαγή των γενεών.

Βέβαια και δυναμίτης και φούσκα, προκαλούν μεγάλη καταστροφή για πολλά χρόνια. Ο δυναμίτης αφανίζει οποιαδήποτε θαλάσσια ζωή, ενώ η φούσκα εξαφανίζει οποιαδήποτε μελλοντική σκέψη για επένδυση στο χρηματιστήριο.

Σαν γνήσιο τέκνο του ΄99, μπορώ ακόμη να διακρίνω χαραγμένα στο "επενδυτικό υποσυνείδητό" μου, αρκετά "απωθημένα" και φοβίες από εκείνη την περίοδο. Έτσι, απλώς και μόνο στο άκουσμα της λέξης "φούσκα" παθαίνω μια μικρή "κρίση πανικού", μέχρι να εξετάσω αν αυτό που βλέπω έχει τα χαρακτηριστικά του ΄99 και άρα αποτελεί όντως μια φούσκα. Το καλό όμως στην όλη ιστορία είναι ότι τώρα θεωρώ τον εαυτό μου ικανό να αναγνωρίσει (αυτό πιστεύω, μέχρι κάτι να μου "χαλάσει το όνειρο"..) τα σημάδια μιας φούσκας.

Κοιτώντας λοιπόν τις αποτιμήσεις και τα θεμελιώδη των εταιριών τότε και τώρα, νομίζω ότι το να μιλάς για φούσκα αυτή τη στιγμή στο ΧΑΑ, είναι σαν να κοιτάς από κάτω τον Λυκαβηττό και να νομίζεις ότι βλέπεις το ψηλότερο βουνό του κόσμου. Για κάποιον όμως που έχει ανέβει τα Ιμαλάια, αλλά κυρίως αν τα έχει κατέβει κιόλας πραγματοποιώντας ελεύθερη πτώση χωρίς αλεξίπτωτο, ο Λυκαβηττός του φαίνεται σαν ένα καλό μέρος για μια οικογενειακή εκδρομή.

Η άποψή μου λοιπόν είναι ότι το ΧΑΑ δεν αποτελεί "ακριβό οικόπεδο" αυτήν την εποχή. Ένα φθηνό "οικόπεδο" βέβαια, κινδυνεύει να αποδειχθεί ακριβό αν δημιουργηθεί λ.χ μια χωματερή πλησίον του, ή αν για παράδειγμα περάσει από πάνω του κανένας δρόμος ή αν το ίδιο δεν δει φως, νερό τηλέφωνο στον αιώνα τον άπαντα. Ο κίνδυνος αυτός όμως, μειώνεται δραματικά εάν στο οικόπεδο αυτό έχουν μεγάλα ποσοστά συνιδιοκτησίας, αυτοί που αποφασίζουν για το πού γίνονται οι χωματερές και από πού περνάνε οι δρόμοι, οι ίδιοι δηλαδή που κατέχουν το φως το νερό και το τηλέφωνο στον αιώνα τον άπαντα.

Και επειδή πιστεύω ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται με διαφορετικές συνθήκες και βέβαια με διαφορετικούς κάθε φορά πρωταγωνιστές, κάτι μέσα μου λέει ότι θα έχουμε μια επανάληψη της περιόδου ΄87-΄99, με ενδιάμεσες κρίσεις μικρότερες σε ένταση και συντομότερες σε διάρκεια από την πρόσφατη του ΄08. Αυτό επειδή τώρα όλοι έχουν "καεί από τον χυλό" και θα δημιουργήσουν ηθελημένα ή μη, τις κατάλληλες συνθήκες οικονομικής ομαλότητας, αυτές δηλαδή που είναι απαραίτητες για την δημιουργία μια νέας χρηματιστηριακής φούσκας. Η αν το θέλετε, αυτό είναι το επόμενο "κόλπο" που θεωρώ ότι έχει σειρά για να παιχτεί στις οθόνες των τερματικών μας.

Στις παραπάνω συνθήκες θα πρέπει να προσθέσει κανείς και το γεγονός ότι σε δέκα χρόνια από τώρα, η "πιτσιρικαρία" του ΄99 θα είναι ήδη στην παραγωγή και κυρίως θα έχει αποκτήσει "πλεονάζον" χρήμα, από αυτό δηλαδή που είναι για χάσιμο. Αρωγός στη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών φυσικά η νοοτροπία και ο πλούτος του Νεοέλληνα και σαφώς η εξασθένηση της μνήμης, από την πάροδο πολλών ετών από την τελευταία φούσκα.

Αν τώρα στα παραπάνω προσθέσει κανείς και το ότι σε αυτά τα χρόνια, μέχρι και οι πρώτοι οικονομικοί μετανάστες που τώρα είναι οι πιο καλοί πελάτες -καταθέτες των τραπεζών, θα αποτελούν ένα καλό κοπάδι από μεγάλα υποψήφια ψάρια, θα έχει και το κερασάκι που απαιτείται για την τούρτα του επόμενου πάρτι χασούρας του Ελληνικού Χρηματιστηρίου.

Όμως είναι νωρίς ακόμη και να μιλάμε για αυτά, γιατί τώρα περιμένουμε τα ΄απόνερα΄ μιας τέλειας καταιγίδας, τα νερά είναι ακόμη θολά και τα ψάρια μακριά και σκόρπια, ο "μπασμός" δεν έχει καν δημιουργηθεί και η βάρκα δεν έχει ξεκινήσει από το λιμάνι που είναι αραγμένη.

Για ένα πράγμα όμως είμαι σχεδόν βέβαιος. Αυτοί που θα αγοράσουν τις τελευταίες μου μετοχές, δεν θέλουν αυτή τη στιγμή ούτε να ακούσουν την λέξη ΄Χρηματιστήριο΄.

Ο "Καθηγητής Λυκείου"