Του Κώστα Στούπα

1)Ποιος θα κερδίσει: Η Δύση, η Κίνα ή η Ρωσία;

Η είδηση που κυριαρχεί τις τελευταίες μέρες στα ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης είναι η αδυναμία των ευρωπαϊκών αυτοκινητοβιομηχανιών να υπερασπιστούν τα μερίδιά τους έναντι των κινέζικων  εταιρειών ηλεκτροκίνησης.

Αυτοκινητοβιομηχανίες όπως η Volkswagen έφεραν αντιρρήσεις στην επιβολή δασμών στις εισαγωγές κινέζικων αυτοκινήτων, γιατί φοβούνται πως οι Κινέζοι θα επιβάλλουν εμπόδια στις δικές τους πωλήσεις στην Κίνα.

Όλες οι δυτικές εταιρείες τα τελευταία 30 χρόνια επένδυσαν και μετέφεραν τεχνογνωσία στην Κίνα, προκειμένου να εκμεταλλευτούν το φθηνό εργατικό δυναμικό που εξασφάλισε μισός αιώνας κομμουνιστικής εξαθλίωσης.

Τώρα ήρθε η ώρα να πληρώσουν το κόστος. 

Παρά την κραυγή του Μάριο Ντράγκι, η Ευρώπη μοιάζει να έχει χάσει τον επόμενο παγκόσμιο πόλεμο πριν καν αυτός κηρυχτεί επίσημα.

Η  έκθεση Ντράγκι, ενώ εντοπίζει τα προβλήματα υστέρησης, οι λύσεις που προτείνει ακολουθούν την πεπατημένη  που μας οδήγησε στην καταστροφή. Το σχέδιο ανάταξης προβλέπει να μοιραστούν μερικά τρισεκατομμύρια  σε επιδοτήσεις τα επόμενα χρόνια. Τουτέστιν,  να δανειστούμε ως Ευρωπαίοι  βάζοντας τους αξιόχρεους πλούσιους του βορρά μπροστά για να μοιράσουμε όλοι επιδοτήσεις σε διάφορους τυχάρπαστους κρατικοδίαιτους που παριστάνουν τους επιχειρηματίες.

Η Ελλάδα αποτελεί ένα λαμπρό παράδειγμα για το σημείο διάλυσης που μπορεί να φτάσει μια χώρα όταν ζει με επιδοτήσεις. Κάτι ανάλογο συμβαίνει σε μικρότερο βαθμό σε όλη την Ευρώπη που, όσο περνά ο καιρός, μοιάζει με μια ΕΣΣΔ με "ανθρώπινο πρόσωπο" και γεμάτα σούπερ μάρκετ.

Η μεγαλύτερη τεχνολογική καινοτομία που έχει η Ευρώπη να επιδείξει τα τελευταία χρόνια είναι τα μην αποσπώμενα καπάκια στα πλαστικά μπουκάλια για αναψυκτικά και νερό και τα "μουλιασμένα" χάρτινα καλαμάκια.

Παρ΄ όλο το αδιέξοδο της Ευρώπης και το ακραίο πολιτισμικό διχασμό των ΗΠΑ, η Δύση των αγορών και των ευκαιριών συνεχίζει να εμφανίζει σημάδια αξιοζήλευτης ισχύος.

Την εβδομάδα που πέρασε ο Ελον Μάσκ της Tesla παρουσίασε δυο-τρεις καινοτομίες που υπενθύμισαν στους αντιγραφείς της Ασίας ποιο είναι το πολιτικό και οικονομικό μοντέλο στον πλανήτη που καινοτομεί και διαμορφώνει την ατζέντα των εξελίξεων.

Παρουσίασε τα αυτοοδηγούμενα Robocar το Robovan, το ρομπότ Optimus και την εκτόξευση του γιγαντιαίου διαστημοπλοίου Starship μαζί με τη φαντασμαγορική προσγείωση του πυραύλου που το έβγαλε στο διάστημα. Ο πύραυλος επανήλθε στον πύργο  εκτόξευσης, χάρη στη συγκράτηση από δυο ρομποτικούς βραχίονες που ειρωνικά τα ονόμασαν τσοπ-στικς, όπως λένε τα καλαμάκια με τα οποία τρώνε οι Κινέζοι.

Η πρακτική σημασία  αυτού του εγχειρήματος έγκειται στη δυνατότητα του πυραύλου εκτόξευσης μέσα  σε μια ώρα μετά την προσγείωση, να ανεφοδιαστεί και επανεκτοξευτεί.

Πρόκειται για τεράστια σημασίας εξέλιξη στο αγώνα δρόμου τις επόμενες δεκαετίες για την κατάκτηση του διαστήματος. Όποιος κατακτήσει πρώτος το διάστημα, θα ορίζει τις εξελίξεις στη Γη.

Μια άλλη είδηση που πέρασε στα ψιλά ήταν η συμφωνία που υπέγραψε η Google με την εταιρεία Kairos Power.

Η αμερικάνικη εταιρεία προκειμένου καλύψει την αυξανόμενη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας για τεχνητή νοημοσύνη (AI) σχεδιάζει να εγκαταστήσει στο μέλλον μικρούς αρθρωτούς πυρηνικούς αντιδραστήρες. Πρόκειται για μια  νέα τεχνολογία που υπόσχεται φθηνή ενέργεια με εκμηδένιση των κινδύνων για πυρηνικά ατυχήματα.

Η συμφωνία με την Kairos προβλέπει τη λειτουργία του πρώτου κινητού αρθρωτού αντιδραστήρα το 2030.

Εξελίξεις σαν τις παραπάνω καταδεικνύουν πως, παρά την άνοδο της Κίνας, η καπιταλιστική Δύση είναι αυτή που συνεχίζει να προηγείται στις καινοτομίες και κυρίως στην ταχεία έξοδό τους από το πειραματικό εργαστήριο στην πραγματικότητα της αγοράς.

Δεν αρκεί οι επιστήμονες να επινοήσουν μια νέα τεχνολογία, αλλά χρειάζεται και μια κεφαλαιαγορά με βάθος ικανή να χρηματοδοτεί μερικές εκατοντάδες επιχειρήσεις με νέες ιδέες για να πετύχουν μια δυο. Το βασικό πλεονέκτημα των ΗΠΑ είναι ο μικρός χρόνος που χρειάζεται μέχρι μια ιδέα  που δοκιμάστηκε σε κάποιος εργαστήριο να βγει στη μαζική παραγωγή και να φτάσει στα "ράφια".

Δαιμόνιοι επιστήμονες και επιχειρηματίες σαν τον Μάσκ, τον Πήτερ Θιέλ, τον Ζούγκεμπεργκ κλπ δεν θα εύρισκαν ούτε τα ανθρώπινα ταλέντα ούτε τα κεφάλαια που χρειάζονται για τις επαναστάσεις τους, αν δεν υπήρχαν οι ελεύθερες αγορές με τα πλούσια χρηματιστήρια και τα πλεονεκτήματα που εξασφαλίζει το να ζει κάποιος σε μια δημοκρατία.

Οι πόροι που ρίχνουν οικονομίες σαν την Κίνα είναι τεράστιοι στις τεχνολογικές καινοτομίες. Ο κεντρικός σχεδιασμός όμως και οι υπανάπτυκτες αγορές δεν επιτυγχάνουν άριστη κατανομή αυτών των πόρων, όπως το επιτυγχάνει η βιομηχανία των ιδιωτικών funds, των hedge funds και των ιδιωτών επενδυτών στα χρηματιστήρια των ΗΠΑ.

Αυτό είναι ένα ισχυρό όπλο της Δύσης. Ένα άλλο είναι πως στις ΗΠΑ πάνω από 40% των καινοτομιών επινοείται και υλοποιείται ανθρώπους που έχουν γεννηθεί εκτός ΗΠΑ.

Αυτά συμβαίνουν στις ΗΠΑ. Στην Ευρώπη αν θέλουμε να συνεχίσουμε να υπάρχουμε ως τρίτος πόλος τις επόμενες δεκαετίες, θα πρέπει να προχωρήσουμε στην πολιτική, οικονομική και στρατιωτική ενοποίηση για να αποκτήσουμε μέγεθος και οικονομίες κλίμακας. Θα πρέπει επίσης να προχωρήσουμε σε γενναίες απορρυθμίσεις του συστήματος για να τονωθεί η ιδιωτική πρωτοβουλία και, αντί για επιδοτήσεις, να μοιράζουμε μειώσεις των φόρων.

2) Virtual Reality

Αγαπητέ φίλε Κώστα,

 θα μου επιτρέψεις τον ενικό καθώς τυγχάνω καθημερινός αναγνώστης σου εδώ και δεκαετίες τόσο στα έντυπα όσο και στα ψηφιακά μέσα που αρθρογραφείς και έχεις συμβάλει πάρα πολύ στη διαμόρφωση της γνώμης μου σχετικά με τη χώρα μας, την οικονομία και την πολιτική.

Θα ήθελα να σε μεταφέρω και τη δική μου εικόνα σχετικά με τα θέματα που πραγματεύεσαι στα πρόσφατα άρθρα σου.

Υπογεννητικότητα

Ως πατέρας 5 παιδιών (τα 4 εκ των οποίων πλέον φοιτητές ) θα σου μεταφέρω πως βίωσα την ανατροφή τους. Η χώρα μας αλλά και η κοινωνία μας είναι  εχθρικές απέναντι στις οικογένειες και δει στις μεγάλες, με κοινωνικό bulling,  όπως το να μην σε δέχονται σε καταστήματα εστίασης (με απαντήσεις του τύπου :…δυστυχώς δεν μπορούμε να σας δεχτούμε…..τα παιδιά θα ενοχλήσουν τους υπόλοιπους πελάτες) με σχόλια του κοινωνικού περίγυρου, όπως…..καλά δεν έχετε τηλεόραση στο σπίτι σας, με εργασιακό bulling…….ας μην τα έκανες… και φυσικά με τον κρατικό παραλογισμό, όπου τα παιδιά αποτελούν τεκμήριο διαβίωσης, τα αστεία εισοδηματικά όρια της όποιας επιδοματικής πολιτικής ( αν και προσωπικά είμαι κατά οποιουδήποτε επιδόματος) τα τραγελαφικά δήθεν προνόμια των πολυτέκνων, όπου π. χ μπορώ να αγοράσω ένα διθέσιο, δίπορτο αυτοκίνητο 2000 κυβικών και να απαλλαγώ από το τέλος ταξινόμησης αλλά όχι ένα 7θέσιο 2200 κυβικών.

Συμφωνώ μαζί σου πως η υπογεννητικότητα είναι ένα φαινόμενο όλου του δυτικού κόσμου με πολλές και πολύπλοκες αιτίες αλλά τουλάχιστον στην Ε.Ε διαπιστώνεις πως υπάρχει ένα family friendly περιβάλλον, αν υπήρχε σχετική κατάταξη νομίζω πως ή χώρα μας θα ήταν στις τελευταίες θέσεις (όπως άλλωστε και στις κατατάξεις σχετικά με την επιχειρηματικότητα, τη διαφάνεια, τη δικαιοσύνη κτλ.)

Εκπαίδευση

Σε συνέχεια των πρόσφατων δημοσιεύσεων,  θα ήθελα να θίξω το θέμα ταμπού, της παράδοσης ιδιαιτέρων μαθημάτων από εκπαιδευτικούς της Δημόσιας εκπαίδευσης ιδίως σε μαθητές Β΄ και Γ΄ λυκείου, αναρωτιέμαι μόνο εγώ γνωρίζω πως οι περισσότεροι δημόσιοι εκπαιδευτικοί κάνουν ιδιαίτερα; 

Δεν έχω δει ποτέ καμία ανακοίνωση ή έστω σύσταση των αρμόδιων υπουργών πως αποτελεί αδίκημα, πως τα χρήματα που εισπράττονται είναι προϊόν παραοικονομίας και πως πέρα των υπολοίπων συνεπειών υπάρχει και εξόφθαλμη φοροδιαφυγή; Αλλά μάλλον δεν θα προλαβαίνουν καθώς έχουν κηρύξει πόλεμο στη φοροδιαφυγή των μικροεπιχειρηματιών και των ελλ. Επαγγελματιών, εξυπακούεται πως οι σύλλογοι διδασκόντων σε κάθε σχολείο και φυσικά η ΟΛΜΕ δεν άκουσαν, δεν είδαν.  

Δημόσιο

Έχοντας  πετύχει το όνειρο του κάθε Έλληνα ( μάλλον των boomers, δεν βλέπω να έχει τα ίδια όνειρα η gen z)  διορίστηκα σε μόνιμες θέσεις και έχω υπηρετήσει για λίγα χρόνια στο δημόσιο αρχικά σε κεντρικό Δήμο και έπειτα σε 3βάθμιο  Νοσοκομείο, όπου και  παραιτήθηκα, οι διαπιστώσεις λοιπόν ενός insider, οι ΟΤΑ λειτουργούν με όρους και διαδικασίες του 1950, με κάποιες ελάχιστες εξαιρέσεις και νομίζω πως θέλουν να μείνουν εκεί, βολεύει τους πάντες,  τα δε 3βαθμια νοσοκομεία είναι κοινό μυστικό πως αποτελούν parking των περιφερειακών νοσοκομείων αλλά και των κέντρων αποκατάστασης και των γηροκομείων ιδιωτικών και δημόσιων ιδίως για ανθρώπους της 3ης  ηλικίας.

 Η λειτουργία του δημοσίου επαφίεται αποκλειστικά και μόνο στην ευσυνειδησία των εργαζομένων, χωρίς να υπάρχει κανένας μηχανισμός ελέγχου, αποτελεσμάτων, διορθώσεων, συνεπειών και επιπτώσεων. 

Συμπεράσματα

Είμαστε λοιπόν κατά τη γνώμη μου μια κοινωνία που δεν θέλει παιδιά, δεν σέβεται και δεν προστατεύει τους γηραιότερους,  δεν προάγει την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα που την δημιουργεί, αν προτείνεις σε κάποιον εκπαιδευτικό να διδάξει το κέρδος θα σε κοιτάξει ως δαίμονα, ζούμε ένα σοσιαλιστικό παραμύθι και δεν έχουμε πάρει χαμπάρι πως ο κόσμος του 2024 δεν έχει καμία σχέση με τη virtual reality που εμφύτευσε το ΠΑΣΟΚ στην χώρα μας, για αυτό και οι λύσεις που προτείνονται από την πολιτική σκηνή κινούνται από κηραλοιφές και θρησκόληπτους έως σκελετούς της ιστορίας και φυσικά διαπλεκόμενους με τα καρτέλ της λεγόμενης μεγάλης επιχειρηματικότητας.

Φιλικά,

Δημήτρης Σαρηγιαννίδης

kostas.stoupas@capital.gr