Του Κώστα Στούπα

1) Με φειδώ οι πανηγυρισμοί, καιροί ου μενετοί

Το παράδοξο της περιόδου που διανύουμε είναι πως η Ελλάδα για πρώτη φορά μετά τη δεκαετία του ’60 παρουσιάζει συγκριτικά καλύτερη πορεία της οικονομίας από πολλές ευρωπαϊκές χώρες και ταυτόχρονα αντιμετωπίζει τα μεγαλύτερα προβλήματα και προκλήσεις που τείνουν να λάβουν υπαρξιακό χαρακτήρα.

Η Ελλάδα παρουσιάζει μεγαλύτερη αύξηση του ΑΕΠ από τον μέσο όρο της Ε.Ε. και ταυτόχρονα μεγάλα πρωτογενή πλεονάσματα τα οποία θα μπορούσαν ακόμη να τα ζηλεύουν και χώρες όπως η Γερμανία.

Η Ελλάδα παρουσιάζει αύξηση των εξαγωγών και οι επισκέψεις τουριστών τα τελευταία χρόνια καταρρίπτουν το ένα ρεκόρ μετά το άλλο.  

Οι ελληνικές εξαγωγές το 2023 ξεπέρασαν τα 50 δισ. ευρώ και ήταν σχεδόν διπλάσιες σε σχέση με τα 26 δισ. ευρώ που είχαν φτάσει το 2013 και 11 δισ. ευρώ το 2003.

Ο αριθμός των τουριστών που επισκέφθηκε την Ελλάδα το 2003 ήταν περί τα 14 εκατ., το 2013 περί  τα 18 εκατ. και το 2023 πάνω από 32 εκατομμύρια.

Ταυτόχρονα όμως, το εμπορικό έλλειμμα της χώρας το 2023 ξεπέρασε τα 33 δισ. ευρώ όσο ήταν και το 2009, έναν χρόνο πριν τη χρεοκοπία.

Η αύξηση του εμπορικού ελλείμματος ταυτόχρονα με την αύξηση των εξαγωγών σημαίνει πως ταυτόχρονα με τις εξαγωγές οι εισαγωγές αυξάνονται ταχύτερα. Με απλά λόγια σημαίνει πως οι τουρίστες καταναλώνουν εισαγόμενα λόγω αδυναμίας της εγχώριας παραγωγικής βάσης να καλύψει τις ανάγκες τους.

Σημαίνει επίσης πως τα δισεκατομμύρια που εισρέουν κάθε χρόνο από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης, αφού δημιουργούν θέσεις εργασίας και εισόδημα σε χιλιάδες νοικοκυριά και πλούτο σε μερικές δεκάδες διαπλεκόμενους επιστρέφουν στο εξωτερικό αφήνοντας στη χώρα υποδομές μεν αλλά και όχι την αναγκαία υπεραξία.

Με απλά λόγια, όπως ένα νοικοκυριό που ξοδεύει περισσότερα απ’ όσα εισπράττει κάθε χρόνο, κάποια στιγμή θα έρθει ο λογαριασμός…

Τα πρωτογενή πλεονάσματα μπορεί να είναι θηριώδη αλλά η Ελλάδα παραμένει η χώρα της Ευρώπης με το μεγαλύτερο χρέος.

Το ελληνικό χρέος μπορεί να μειώνεται ως ποσοστό του ΑΕΠ αλλά ξεπερνά πλέον τα 400 δισ. ευρώ, από τα οποία πάνω από 50 δισ. προστέθηκαν την περίοδο της πανδημίας, όταν χαλάρωσε η επιτήρηση των ευρωπαϊκών θεσμών.

Μπορεί η χώρα να βγάζει δημοσιονομικό πλεόνασμα αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε πως το μεγαλύτερο μέρος τους χρέους μας είναι στα χέρια των θεσμών με επιτόκια χαμηλότερα από αυτά που δανείζονται οι χώρες που τους απαρτίζουν.

Επιπλέον, οι πληρωμές για 96 δισ. ευρώ από το δάνειο του EFSF έχουν μετατεθεί για μετά το 2032 όταν θα "ξεπαγώσουν" και τόκοι ύψους 25 δισ. ευρώ.

Βέβαια το πιθανότερο είναι πως, καθώς κανένας δεν θέλει την Ελλάδα να χρεοκοπεί ξανά, θα υπάρξει μια νέα διαπραγμάτευση που θα ελαφρύνει τις υποχρεώσεις που θα προκύψουν.

Η στήλη δεν εμφορείται από τις απόψεις των ακροδεξιών και των ακροαριστερών που κάνουν αντιπολίτευση διογκώνοντας τα σημαντικά και δομικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας προκειμένου να βελτιώσουν τα ποσοστά και να εξασφαλίσουν ιδιοτελώς καλύτερους επαγγελματικούς και εισοδηματικούς όρους. Οι ίδιοι άλλωστε, όταν ήταν στα πράγματα δεν είχαν πετύχει καλύτερα αποτελέσματα. Αντιθέτως, τα αποτελέσματα ήταν χειρότερα.

Αυτό δεν σημαίνει όμως πως πρέπει να παραβλέπουμε τις αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας και της ελληνικής κοινωνίας, οι οποίες αργά ή γρήγορα θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια ανατροπή του θετικού κλίματος και επιδείνωση της κατάστασης.

Για τις ανάγκες της ελληνικής οικονομίας μετά τη χρεοκοπία του 2010:

- Η ανάπτυξη είναι ισχνή,

- Η ελληνική οικονομία εξαρτάται περισσότερο απ΄ όσο πρέπει από τον τουρισμό και τα πακέτα της Ε.Ε.,

- Η δημογραφική γήρανση και το συνταξιοδοτικό κόστος θα επιδεινώσουν τις συνθήκες της εύθραυστης ανάπτυξης και

- Οι σχέσεις με την Τουρκία αργά ή γρήγορα θα απαιτήσουν περαιτέρω αναδιάταξη των πόρων υπέρ των αμυντικών δαπανών…

Με φειδώ οι πανηγυρισμοί, καιροί ου μενετοί.

2) Περί Εκπαίδευσης Συνέχεια

Καλημέρα Κώστα,

Σε συνέχεια της συζήτησης για την παιδεία που μόλις άναψε, και κυρίως σε συνέχεια της απάντησης του φίλου Σ.Μ., θα ήθελα να πω δυο λόγια.

Καταρχάς εδώ - μέσω της φιλόξενης στήλης σου - κάνουμε συζήτηση, και στη συζήτηση κάθε γνώμη έχει αξία, όσο παράλογη και να είναι / φαίνεται. Πιστεύω ότι αυτός είναι και ένας λόγος που συχνά μπορεί να δημοσιεύεις απόψεις αναγνωστών με τις οποίες μπορεί να μην συμφωνείς. Έτσι και η άποψη για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Θα μπορούσε να εφαρμοστεί π.χ. για συμπληρωματική διδασκαλία από όσους μαθητές θέλουν να συμμετέχουν.

Δεύτερον, εφόσον έχουμε στην καλή παρέα μας και εκπαιδευτικό μαθηματικό, θα ήθελα να θέσω στο τραπέζι κάποιες απορίες μου. Ήδη από τη δική μου γενιά την δεκαετία του '90, είχαμε στο γυμνάσιο-λύκειο απαράδεκτους καθηγητές που έλεγαν ατάκες του τύπου "τι να σας λέω, τα μαθαίνετε και στο φροντιστήριο". Σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει τρόπος να απομακρύνει το σχολείο τον προβληματικό καθηγητή (και προφανώς δεν είναι λύση να μεταταχθεί σε άλλο σχολείο ώστε να ΜΗΝ διδάσκει εκεί); Εάν ναι, τότε γιατί δεν το πράττει; Επίσης, έχει τύχει ποτέ ο φίλος Σ.Μ. σε τέτοια περίπτωση συναδέλφου του; Εάν ναι, ο άνθρωπος αυτός είχε ποτέ κάποια συνέπεια;

Επιπλέον, ο φίλος Σ.Μ. όπως και άλλοι εκπαιδευτικοί που μπορεί να είναι αναγνώστες της στήλης, είναι υπέρ της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών; Εάν όχι, υπάρχει κάποια άλλη αποτελεσματική λύση που προτείνουν ώστε να λυθεί το πρόβλημα των "προβληματικών" εκπαιδευτικών; Και προλαβαίνω όποιον ισχυριστεί ότι υπάρχει καλύτερη λύση από την αξιολόγηση, διότι έχουμε δει ότι σε εργασιακούς τομείς όπου φαινόταν αδύνατο να μπει μια τάξη, αυτό τελικά έγινε μέσω της αξιολόγησης. Οι κριτικές στο Διαδίκτυο ανάγκασαν τους οδηγούς ταξί να συμπεριφέρονται καλύτερα. Στον χώρο της εστίασης τα μαγαζιά με καλές κριτικές είναι γεμάτα ενώ εκείνα με κακές κριτικές είναι στα πρόθυρα του κλεισίματος. Το booking.com έχει γίνει ο φόβος και ο τρόμος των ξενοδόχων που κάποτε έκαναν ό,τι ήθελαν. Και ερωτώ: τι άλλο πέραν της αξιολόγησης θα μπορούσε να έχει αυτά τα πραγματικά απίστευτα αποτελέσματα και να ανεβάσει τόσο πολύ το επίπεδο του επαγγελματισμού σε κλάδους που... όλοι γνωρίζουμε πως ήταν πριν;

Τέλος, παρακαλώ πολύ να μην αρχίσουμε τα υποκριτικά "είμαστε υπέρ της αξιολόγησης αλλά διαφωνούμε στην - οποιαδήποτε - υλοποίηση". Διότι αυτή είναι η μόνιμη δικαιολογία - καραμέλα την οποία επικαλούνται εκείνοι που στην πραγματικότητα δεν θέλουν να υφίστανται καμία αξιολόγηση.

Φιλικά,

Αλέξανδρος Αγγελής