Του Κώστα Στούπα

1) Η θεία από τη Νιγηρία

Μια από τις παραμέτρους που ενισχύουν τις αντισυστημικές δυνάμεις όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια είναι η πεποίθηση της κοινής γνώμης για το εύρος της διαφθοράς των πολιτικών.

Έσχες χωρίς ...πόθεν, με δεκάδες διαμερίσματα και καταθέσεις που ζαλίζουν παρουσιάζονται  από ανθρώπους που σπανίως έχουν εργαστεί εκτός δημοσίου, οι αμοιβές του οποίου είναι περιορισμένες και ως εκ τούτου κλάσμα της αξίας των περιουσιακών στοιχείων.

Αυτό που νομίζω πως είναι ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα είναι πως, παρά τις υποψίες της κοινής γνώμης για τις ευκαιρίες που προσφέρει η ενασχόληση με τα κοινά για παράτυπο πλουτισμό, η πολιτική και δημοσία διοίκηση δεν προσελκύει τους ικανότερους.

Διάβαζα τις τελευταίες ημέρες  την εισήγηση του εισαγγελέα της έδρας  στο Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων της Αθήνας για την υπόθεση του Γιάννου Παπαντωνίου. Ο εισαγγελέας ζητά την ενοχή του πρώην υπουργού για το αδίκημα της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες σχετικά με την υπόθεση εκσυγχρονισμού 6 φρεγατών του Πολεμικού Ναυτικού την περίοδο που ήταν υπουργός Εθνικής Αμύνης.

Το πλέον τραγικό αυτής της υπόθεσης είναι πως ο Γιάννος Παπαντωνίου ήταν τελευταία φορά Υπουργός πριν από 20 και πλέον έτη. Κατηγορείται για ένα έγκλημα που διέπραξε στα 50 του και στα 75 δεν έχει ακόμη τελεσιδικήσει κάποια απόφαση.

Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο της υπόθεσης είναι η υπερασπιστική γραμμή. Δηλαδή, πως η πλευρά του πρώην υπουργού προσπάθησε να δικαιολογήσει περίπου 2,5 εκατ. που φέρονται να βρέθηκαν στην κατοχή του μετά από μια θολή σύμβαση για τον εκσυγχρονισμό των φρεγατών του Πολεμικού Ναυτικού.

"Υποστήριξε πως είχε μια θεία στο Νίγηρα που είχε χρήματα και του έδινε", αλλά επειδή έλειπαν 700 χιλ. για να συμπληρωθεί το ποσό, είπε πως ήταν από την πρώην γυναίκα του την οποία είχε διευκολύνει και του τα επέστρεψε από το 1993-1997 που απεβίωσε.

Πάλι καλά που ο πρώην Υπουργός δεν είπε πως τα χρήματα βρήκε γιατί εξυπηρέτησε κάποιον πρίγκιπα από τη Νιγηρία, ο οποίος τους ζήτησε κάποια χάρη μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.

Αν δεν μας εμπαίζει ο πρώην σοσιαλιστικής Υπουργός, τότε φαίνεται πως μας ειρωνεύεται η ίδια η πραγματικότητα.

Η υπόθεση για την οποία κατηγορείται ο Γιάννος Παπαντωνίου αφορά κάποιες συμβάσεις που είχε βρει από τον Άκη Τσοχατζόπουλο, τον οποίο διαδέχθηκε στο Υπουργείο και αντί να τις ακυρώσει, τις προχώρησε με τις αντίστοιχες ωφέλειες, όπως αναφέρει ο εισαγγελέας.

Οι παροικούντες γνωρίζουν ή υποψιάζονται πως οι καθυστερήσεις ή αναθεωρήσεις συμβάσεων συχνά κρύβουν άλλες προθέσεις και όχι το δημόσιο όφελος όπως προβάλλεται.

Ο Άκης Τσοχατζόπουλος, ο πλέον διακεκριμένος της πολιτικής διαφθοράς τις τελευταίες δεκαετίες (ίσως και της πολιτικής ιστορίας της Ελλάδας), απασχόλησε το πανελλήνιο όταν μετά την εφαρμογή του νόμου που περιόριζε το δικαίωμα των εξωχώριων εταιρειών να κατέχουν ακίνητα, εμφάνισε στη κατοχή του το περίφημο ακίνητο κάτω από την Ακρόπολη στον ακριβότερο δρόμο των Αθηνών.

Λίγα χρόνια νωρίτερα, ο δημοφιλέστερος πρωθυπουργός της μεταπολίτευσης κατά έρευνες της κοινής γνώμης, μη  μπορώντας να δικαιολογήσει τα χρήματα με τα οποία αγοράστηκε η "ροζ βίλα της Εκάλης", είχε εμφανίσει κορυφαία στελέχη του κινήματος να του δανείζουν τα χρήματα.

Είναι προφανές πως δεν πρόκειται για ηλιθιότητα αλλά για το θράσος πως κανένας δεν μπορεί να τους ακουμπήσει ότι και αν εμφανίσουν σαν περιουσιακό στοιχείο.

Οι δομές ελέγχου (δικαιοσύνης κ.λπ.) αλλά και η ανεκτικότητα της κοινής γνώμης στη διαφθορά επιτρέπουν τέτοιας θρασύτητας επίδειξή της.

Γιατί όμως μια μεγάλη μερίδα της κοινής γνώμης κάνει τα "στραβά μάτια" σε καραμπινάτες περιπτώσεις διαφθοράς; Ίσως γιατί έτσι συγκαλύπτει τις δικές της ενοχές.

Στην περίφημη κωμωδία του Αλέκου Σακελάριου "Υπάρχει και φιλότιμο", ο Λάμπρος Κωνσταντάρας που υποδύεται τον παραιτηθέντα υπουργό Μαυρογιαλούρο, ρωτά τον Διονύση Παπαγιαννόπουλο που υποδύεται τον κομματάρχη Γκρούεζα: "Εσύ ρε Γκρούεζα πώς έκανες τα λεφτά που έκανες, πώς έχτισες το σπίτι που έχτισες, τι δουλειά κάνεις. Εξωκομματικώς πως τα βολεύεις;".

"Έλα Παναγία μου... Μα είμαι του κόμματος από 20 χρονών παιδάκι. Θυσία γίνομαι για το Κόμμα", απαντά αυτός σταυροκοπούμενος.

Από το ’65 που προβλήθηκε για πρώτη φορά η ταινία μέχρι σήμερα λίγα φαίνεται να έχουν αλλάξει. Η διαφθορά αποτελεί ένα ενδημικό φαινόμενο της ελληνικής κοινωνίας.

Η φυγή των ικανότερων στο εξωτερικό μειώνει τις πιθανότητες πως κάτι θα μπορούσε να αλλάξει.

2) Περί φιλελευθερισμού και ελεύθερης αγοράς

Κε Στούπα καλησπέρα σας,

Νιώθω την έντονη ανάγκη να γράψω το παρόν γιατί οι αλήθειες πρέπει να γράφονται και να ξαναγράφονται και η κριτική πρέπει πάντα να γίνεται καλοπροαίρετα από όλους, ανεξάρτητα πολιτικών πεποιθήσεων και κομματικού χρώματος.

Το θέμα είναι η έκτακτη φορολόγηση των παραγωγών ενέργειας που αποφάσισε η κυβέρνηση χθες. Αυτή ακολούθησε την έκτακτη φορολόγηση των διυλιστηρίων προ εβδομάδων.

Φρονώ ότι για κάθε απόφαση, αυτός που αποφασίζει πρέπει να κάνει πρώτα ανάλυση του κόστους και ωφέλειας. Αυτό μάλλον το έκανε ή προσπάθησε να το κάνει η κυβέρνηση αλλά ίσως θα καταλάβει ότι το μακροπρόθεσμο κόστος θα είναι πολύ μεγαλύτερο από την βραχυπρόθεσμη ωφέλεια, και οικονομική και πρωτίστως πολιτική. Βέβαια εάν ο σκοπός είναι να μαζέψουμε λίγα ψηφουλάκια λαϊκίζοντας, γιατί αυτή φαίνεται να είναι η προτεραιότητα σήμερα μετά τις ευρωεκλογές, τότε μπορεί η απόφαση να είναι σωστή. Λέω μπορεί γιατί δεν είμαι πολύ σίγουρος. Για αυτό όμως που είμαι σίγουρος είναι ότι το κόστος θα είναι μεγάλο και μεσομακροπρόθεσμο. Μην έχετε καμία αμφιβολία για αυτό.

Η κυβέρνηση έχει μάλλον μπερδέψει βασικές έννοιες ρύθμισης της αγοράς. Σε μία ανταγωνιστική αγορά που λειτουργεί ελεύθερα την τιμολόγηση δεν την ορίζει το κράτος αλλά η ίδια η αγορά. Σε μονοπωλιακή αγορά όπου το κράτος έχει δώσει σε έναν ή λίγους το δικαίωμα να λειτουργούν τότε ναι. Σε όλες τις ελεύθερες οικονομίες έτσι τα πράγματα λειτουργούν. Τα βιογραφικά κάποιων πρωθυπουργών, υπουργών και οικονομικών συμβούλων αναφέρουν φημισμένα δυτικά οικονομικά πανεπιστήμια που στο πρώτο έτος σπουδών αυτά διδάσκουν. Αλλά άλλο οικονομία και άλλο πολιτική, τουλάχιστον κάποιοι έτσι νομίζουν. Μου θυμίζει τον αείμνηστο Ανδρέα Παπανδρέου του Berkeley και της Στοκχόλμης...

Θα μαζέψει κάποια λεφτουδάκια το κράτος για να δείξει ότι σκέφτεται τον πολίτη. Αυτό είναι το εύκολο, μία απλή απόφαση. Αυτό το κάνω και εγώ και οποιοσδήποτε απλός άνθρωπος που δεν έχει φοιτήσει στο Harvard. Η ζημιά όμως είναι ότι το μήνυμα στην επιχειρηματική αγορά είναι "μακρυά από την Ελλάδα, πάμε αλλού γιατί εκεί άλλα επικαλούνται και άλλα κάνουν σε ένα μεσημέρι. Αυτοί εκεί μυαλό δε βάζουν." Τα συγχαρητήρια μου λοιπόν σε όλους αυτούς που από τη μια θέλουν να φέρουν επενδύσεις και να κοροϊδέψουν για πολλοστή φορά τον επενδυτή θεωρώντας τον ηλίθιο.

Ναι, και βέβαια λεφτά υπάρχουν! Το γράφετε πολύ σωστά στο σημερινό σας άρθρο για τη Λάρκο. Πόσα λεφτά πληρώνει τόσα χρόνια ο ελληνικός λαός όχι μόνο σε αυτήν αλλά και σε πολλά όλα. Και πόσα άλλα που δεν γνωρίζει ο απλός πολίτης. Πόσα... Γιατί αυτή η καθυστέρηση; Περίμεναν να δουν το αποτέλεσμα της ΔΕΗ πρώτα λέει το αφήγημα. Μα αυτά τα πειράματα έχουν πετύχει διαχρονικά σε όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου! Από τον Ιούλιο του 2019 έπρεπε να ξεκινήσει μαζικά.

Θα προσληφθούν λέει 50 άτομα στην Επιτροπή Ανταγωνισμού. Εύγε λοιπόν. Χρειάζονταν 5 έτη διακυβέρνησης και πολλά χρόνια αντιπολίτευσης για να το καταλάβουν αυτό;! Και πάλι εύγε! Αρκεί βέβαια η Επιτροπή αυτή να λειτουργεί σωστά, αυτό είναι άλλο θέμα συζήτησης.

Και διαβάζω ότι η κυβέρνηση δε θα διστάσει να παρέμβει μέσω της Επιτροπής Ανταγωνισμού και σε άλλους κλάδους. Απίθανο! Μόλις η κυβέρνηση παραδέχθηκε ότι η Αρχή αυτή είναι ανεξάρτητη και ότι δεν υπάρχουν κόκκινα τηλέφωνα. Και πάλι εύγε! Ο πανικός δεν είναι καλός σύμβουλος, ποτέ δεν ήταν.

Να μην ξεχνάμε ότι:

- Η ανάπτυξη άνω του μέσου ευρωπαϊκού δεν είναι και τόσο μεγάλο επίτευγμα. Ξεκίνησε από πολύ χαμηλή βάση και το ελατήριο δεν είναι και τόσο δυνατό. Μην πανηγυρίζει λοιπόν η κυβέρνηση και τόσο πολύ. Σκύψτε το κεφάλι και σκεφτείτε, δουλέψετε γιατί έχετε μεγάλο έργο κύριοι.

- Υπάρχει το Ταμείο Ανάκαμψης που σε λίγα χρόνια δεν θα υπάρχει. Από που θα έρθει λοιπόν το καύσιμο της μηχανής! Βρείτε το από τώρα, όχι το 2026.

- Η ελληνική οικονομία έχει σοβαρές διαρθρωτικές αδυναμίες χρόνων. Καμία 4ετία ή 8ετία δεν θα τις θεραπεύσει. Ας μπουν όμως οι σωστές βάσεις και η συνεχής προσπάθεια για τη βελτίωση. Με σωστές πολιτικές και όχι με μέτρα του ποδιού που μόνο πανικό φανερώνουν.

- Ο πληθωρισμός δε χτυπιέται με αφελείς κρατικές παρεμβάσεις. Μόνο σαν κακόγουστο αστείο ακούγεται. Η νυν και προηγούμενη κυβέρνηση ήταν απλά άτυχη γιατί ο πληθωρισμός είναι παγκόσμιος. Αλλά εκεί φαίνονται οι δεξιότητες του καπετάνιου και του πληρώματος. Να καταφέρει να ελαχιστοποιήσει τη ζημιά με σωστές πολιτικές και όχι εύκολες λύσεις που είναι τελείως ασυνεπείς με την πολιτική ιδεολογία που επικαλείται, στα λόγια βέβαια.

Σταματώ εδώ αν και θα μπορούσα να αναφέρω πολλά περισσότερα. Φρονώ ότι το καράβι ο καπετάνιος σχετικά καλά το πήγε από το 2019. Ειδικά αν συγκριθεί με το τι υπάρχει στον πολιτικό πάγκο. Εύχομαι να μην κάνει τα λάθη προγενέστερων και να διδαχτεί πραγματικά από τα λάθη τους. Θέλω να είμαι αισιόδοξος αλλά οι αποφάσεις αυτές δυστυχώς δεν στηρίζουν το ευχολόγιο μου. Το μήνυμα που δίνεται είναι πολύ κακό δυστυχώς.

Καλό σας καλοκαίρι και σας ευχαριστώ.

Ένας πάντα πιστός αναγνώστης σας.

kostas.stoupas@capital.gr