Οι Γάλλοι άνοιξαν την πόρτα του φρενοκομείου

Τρίτη, 09-Ιουλ-2024 00:01

Οι Γάλλοι άνοιξαν την πόρτα του φρενοκομείου

Του Κώστα Στούπα

Οι Γάλλοι άνοιξαν την πόρτα του φρενοκομείου

Κατά τον τελευταίο μεγάλο πόλεμο οι δημοκρατίες επέλεξαν να συμμαχήσουν με τον Στάλιν προκειμένου να αντιμετωπίσουν και να επικρατήσουν του ναζιστικού και φασιστικού άξονα των Χίτλερ - Μουσολίνι κλπ.

Σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο για τη Γαλλία, την Ε.Ε. και τη δημοκρατική Δύση ο πρόεδρος Μακρόν επέλεξε να συμμαχήσει με τον αριστεριστή Μελανσόν προκειμένου να αντιμετωπίσει την επελαύνουσα παράταξη της Μαρίν Λεπέν.

Στον Κάρολο Μαρξ αποδίδεται η φράση πως "η ιστορία επαναλαμβάνεται την πρώτη φορά σαν φάρσα και τη δεύτερη σαν τραγωδία".

Περί τίνος πρόκειται λοιπόν, περί φάρσας ή τραγωδίας;

H συμμαχία της παράταξης του Μακρόν με το νέο Λαϊκό Μέτωπο έδωσε στην Αριστερή Ενότητα 182 έδρες, στο κόμμα Μακρόν 163 έδρες (μείον 81) και στο κόμμα Λεπέν 143 έδρες (+54).

Μια πρώτη εντύπωση είναι πως οι  μακροπρόθεσμες τάσεις δεν έχουν ανατραπεί αλλά έχουν ενισχυθεί. Οι αλλαγές των συμμαχιών είναι αυτές που έχουν προκαλέσει την έκπληξη.

Στις τρεις μεγάλες παρατάξεις μπορούμε να εντοπίσουμε κοινές και αντίθετες πολιτικές θέσεις ασχέτως πολιτικού χρώματος.

Οι θέσεις π.χ. της "Αριστερής Ενότητας" και της "Εθνικής Αναγέννησης" συμπίπτουν για μείωση του ορίου συνταξιοδότησης, μείωσης των τιμολογίων ηλεκτρισμού, ενώ διαφοροποιούνται στη διαχείριση του μεταναστευτικού. Οι πρώτοι προωθούν την πολιτική των "ανοιχτών θυρών" και οι δεύτεροι των "κλειστών". Οι πρώτοι προωθούν πολιτικές φιλικές στην ενεργειακή μετάβαση και οι δεύτεροι όχι. Αμφότεροι όμως αλληθωρίζουν προς τον Πούτιν, ενώ οι πρώτοι αλληθωρίζουν και προς το ριζοσπαστικό ισλάμ.

Το εκλογικό αποτέλεσμα στη Γαλλία ενισχύει την τάση της ενίσχυσης των πολιτικών άκρων και αποδυναμώνει τις δυνάμεις της Κεντροδεξιάς και Κεντροαριστεράς. Η ενίσχυση των άκρων έχει σαν αποτέλεσμα τη μείωση της ισορροπίας του πολιτικού συστήματος και της ισχύος της Γαλλίας.

Καθώς η Γαλλία αποτελεί τον ένα ουσιαστικό πόλο του Γαλλογερμανικού άξονα η κατάσταση που διαμορφώνεται αποδυναμώνει και την ΕΕ.

Το πιθανότερο πολιτικό σενάριο είναι αυτό τη δημιουργίας ευκαιριακών ασταθών κυβερνήσεων, κάτι που θα εντείνει την πολιτική και πολιτισμική κρίση. Αυτό ενδέχεται να στρέψει ακόμη και μετριοπαθής δεξιούς και κεντρώους προς την αναζήτηση σταθερότητας και ασφάλειας σε αυταρχικές προτάσεις.

Με απλά λόγια μπορεί να πανηγυρίζουν οι αριστερίζοντες, αλλά αυτό που πέτυχαν με τη συμμαχία με τους κεντρώους είναι για τους ίδιους τη φθορά και για τη Λεπέν την αύξηση των πιθανοτήτων να επικρατήσει στις επόμενες προεδρικές που θα λάβουν χώρα το αργότερο το 2027.

Πολλοί θεωρούν πως η "ανίερη" συμμαχία του κέντρου με τους αριστεριστές "έκλεψε" τη νίκη από την παράταξη της Λεπέν. Οι αδύναμες κυβερνήσεις που θα προκύψουν θα έχουν να διαχειριστούν μια δύσκολή κατάσταση.

Το δημοσιονομικό έλλειμμα το 2023 έφτασε το 5,5% του ΑΕΠ και φέτος αναμένεται επίσης να ξεπεράσει το 5%.

Η  Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε στις 19 Ιουνίου να υπαχθεί η Γαλλία σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος. Αν η πρόταση αυτή επιβεβαιωθεί στη συνέχεια από το ECOFIN (πιθανότατα τον Ιούλιο), η Γαλλία θα πρέπει να εφαρμόσει δημοσιονομική εξυγίανση τουλάχιστον 0,5% του ΑΕΠ ετησίως.

H απόδοση του γαλλικού δεκαετούς ομολόγου από 2,5% στη αρχή του χρόνου έχει σκαρφαλώσει στο 3,25%. Το δημόσιο χρέος της Γαλλίας έχει ξεπεράσει το 110%. Η χώρα λοιπόν βρίσκεται ήδη στην κατεύθυνση δημοσιονομικού εκτροχιασμού και χρειάζεται άμεσα μέτρα δημοσιονομικής πειθαρχίας. Οι πολιτικές ισορροπίες όμως  όπως έχουν διαμορφωθεί καθιστούν κάτι τέτοιο δύσκολο.

Οι εξελίξεις αυτές λαμβάνουν χώρα σε ένα ευρωπαϊκό περιβάλλον, το οποίο αρχίζει να γίνεται όλο και περισσότερο δυσμενές. Τα τελευταία στοιχεία από τη Γερμανία, την ατμομηχανή της ευρωπαϊκής οικονομίας, καταγράφουν το παράδοξο της  αύξησης του εμπορικού πλεονάσματος με μείωση των εξαγωγών.  

Το εμπορικό πλεόνασμα τον Μάιο στη Γερμανία αυξήθηκε στα 24,9 δισ. δημιουργώντας το 2ο υψηλότερο μηνιαίο πλεόνασμα στη γερμανική ιστορία. Στην ίδια περίοδο οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 3,6% και οι εισαγωγές κατά 0,4%.

Αυτά είναι συμπτώματα επερχόμενης ύφεσης και της ίδιας, αλλά και των εταίρων της.

Σε μια περίοδο που η Ευρώπη υπολείπεται σε ανταγωνιστικότητα, γερνάει, αντιμετωπίζει γεωπολιτικές προκλήσεις με έναν πόλεμο στην Ουκρανία, στη Γαλλία ενισχύονται τα πολιτικά άκρα, στη Γερμανία δεύτερο κόμμα είναι το φιλορωσικό AfD και στις ΗΠΑ επελαύνει ο Τραμπ που θεωρεί την Ε.Ε. ανταγωνιστή και όχι σύμμαχο.

Οι Γάλλοι, εν μέσω μια κατάστασης επερχόμενης αταξίας, άνοιξαν διάπλατα την πόρτα του φρενοκομείου.

kostas.stoupas@capital.gr