Του Κώστα Στούπα

1) Ο Μοχάμεντ και ο Μπάμπης

Συχνά η αισιοδοξία για την πορεία της χώρας οικονομικά, κοινωνικά  και πολιτικά  με σοκάρει.

Πριν λίγες μέρες ο Μοχάμεντ Ελ-Εριάν σε μια συνέντευξη στη γερμανική Handelsblatt επεσήμανε πως ο αναδυόμενος εθνικισμός προσθέτει ένα ακόμη πρόβλημα στην παγκόσμια οικονομία.

"Ο κορυφαίος οικονομολόγος βλέπει μια εποχή μεγάλης οικονομικής και πολιτικής αβεβαιότητας να έρχεται, προειδοποιεί για ύφεση στις ΗΠΑ και την Ευρώπη - και πιστεύει ότι η μάχη κατά του πληθωρισμού απέχει πολύ από το να έχει τελειώσει…" έγραφε η ηλεκτρονική έκδοση της γερμανικής εφημερίδας.

Βλέπε: Alle schauen inzwischen mit großer Skepsis auf das westliche System

Όταν κοινοποίησα το σχετικό θέμα στα κοινωνικά δίκτυα, δεν άργησε να εμφανιστεί το πρώτο αρνητικό σχόλιο: ""Κορυφαίος" ως προς τι ακριβώς;

Αυτός λέει κάθε μήνα ότι θα καταρρεύσει η οικονομία εδώ και τρεις δεκαετίες.

Πέρυσι έβλεπε τον S&P500 να πηγαίνει 2.800-3.000 κι ο S&P500 είναι σχεδόν 5.000 τώρα. Ο μόνος λόγος που του δίνουν λόγο είναι για να υπάρχει και τυπικά μια "bearish" άποψη και γιατί λέει κάτι παράλογο και τον βγάζουν να "δικαιολογήσει" την οποία ακραία άποψή του. "Έμποροι κρίσεων" που ψαρεύουν αδαείς, όπως ωραία τους αποκαλεί ο HMW..."

Η αλήθεια είναι πως ο σχολιαστής έχει δίκιο, ο Ελ-Εριάν εδώ και πολλά χρόνια στη σειρά διαψεύδεται. Αλήθεια είναι επίσης πως σε σχέση με τις αγορές ο κάθε "Μπάμπης από τα Σούρμενα" (ή κάποιος Τζίμι από το Γιέλοουστον) ποντάρει αντίθετα από αυτά που λέει κάθε φορά ο κάθε Ελ-Εριάν και κερδίζει.

Υπάρχει μια ωραία ιστορία για τις προβλέψεις στις αγορές που αποδίδεται στον Warren Buffett, τον επικεφαλής της Berkshire Hathaway και κατά καιρούς πλουσιότερο άνθρωπο του κόσμου, ο οποίος τα τελευταία χρόνια κρατάει πάνω από 100 δισ. σε ρευστότητα περιμένοντας μια διόρθωση.

"Φαντάστείτε" λέει ο Μπάφετ "πολλά εκατομμύρια χιμπατζήδες που είχαν μάθει να στρίβουν ένα κέρμα.

Συγκεντρωμένοι σε ένα τεράστιο στάδιο για να συμμετάσχουν σε ένα σούπερ διαγωνισμό "κορώνας ή "γράμματα"   με παρόντα ΜΜΕ. 

Καθώς σε κάθε στρίψιμο κάποιοι χάνουν και αποχωρούν και κάποιοι προχωρούν στον επόμενο γύρο, οι δημοσιογράφοι πλησιάζουν τους νικητές και τους ρωτάνε πως τα κατάφεραν.

Ποιες ήταν οι δεξιότητες που τους οδήγησαν στην πλευρά των νικητών.

Οι χιμπατζήδες, πιστεύοντας ειλικρινά ότι διαθέτουν κάποια ιδιαίτερη δεξιότητα, αποδίδουν  την επιτυχία τους σε έναν συγκεκριμένο τρόπο κουνήματος του καρπού τους ή ίσως στην επανάληψη κάποιου "μάντρα"(ξόρκι) ενώ στρίβουν το νόμισμα στον αέρα. 

Εν τω μεταξύ, το κοινό, ακούγοντας τον γεμάτο συγκίνηση σχολιασμό των δημοσιογράφων  για τις ικανότητες των χιμπατζήδων, θα πιστέψει  ότι η εξάσκηση στο γύρισμα του καρπού και το μουρμούρισμα κάποιων μαγικών λέξεων, οδηγεί στην επιτυχία και τον γρήγορο πλουτισμό. 

Οι αγορές και η οικονομία αψηφούν και διαψεύδουν τις προβλέψεις των ειδικών για πολλά χρόνια. Τούτο σπάνια έχει συμβεί κατά το παρελθόν. Δεν εξασφαλίζει όμως πως θα συμβαίνει για πάντα...

2)Περί γεωργίας 

Αγαπητέ Κε Στούπα,

Το άρθρο σας αποτελεί βασική απόδειξη ότι άτομα υψηλού κύρους και οικονομικών γνώσεων δεν μπορούν να κατανοήσουν τις βασικές αρχές και τα εγγενή προβλήματα του ελληνικού αγροδιατροφικού κλάδου.

Αυτού πχ. της πρόσβασης, του δύσκολου ανάγλυφου σε μεγάλο μέρος του, της έλλειψης υποδομών και στρατηγικής καθοδήγησης. Και θα σας αναλύσω τα βασικά σας δεδομένα από την μεριά της αγροτικής και όχι της λογιστικής οικονομίας:

1) Με βάση το οικονομικό σας μοντέλο η συνολική Χρησιμοποιούμενη Γεωργική Έκταση των 28.244.498,8 στρεμμάτων υπολογίζετε να την καλλιεργήσετε με μερικές εκατοντάδες τρακτέρ, θεριζοαλλωνιστικές κλπ μηχανές. Εγώ, που είμαι σπάταλη θεωρώ ότι θα χρειαστούμε 1.000 τρακτέρ αντί για εκατοντάδες και 600 λοιπά μηχανήματα (όχι γιατί θέλω να πάρω επιδοτήσεις για μηχανήματα εκτός τρακτέρ, αλλά γιατί συγκεκριμένες εργασίες απαιτούν εξειδικευμένα μηχανήματα)

Επομένως, το κάθε τρακτέρ θα πρέπει να φρεζάρει, οργώνει, σπέρνει, ψεκάζει κλπ 28244,5 στρέμματα. Βάση ΕΛΣΤΑΤ το σύνολο καλλιεργήσιμης έκτασης της Θεσσαλίας είναι 3.470.692, επομένως της αντιστοιχούν 123 τρακτέρ. Δεν ξέρω αν γνωρίζεται, αλλά κατά τη μετακίνηση του τρακτέρ σε δρόμο η μέγιστη ταχύτητά του είναι 40χλμ/ώρα, κατά την εργασία είναι μικρότερη και αναλογικά σε μεγαλύτερη έκταση από την πραγματική για στροφές κλπ. Επιπλέον δεδομένο ότι οι εργασίες γίνονται μέσα σε λίγες ημέρες ανά έτος, όταν οι εδαφικές, καιρικές, εντομολογικές συνθήκες είναι οι αρμόζουσες. Οπότε το σύνολο των εκτάσεων παρόμοιας καλλιέργειας απαιτούν και ταυτόχρονη εργασία. Πότε ακριβώς υπολογίζεται ότι θα προλάβουν;

2) Επόμενο δεδομένο σας: Η ελληνική γεωργία σήμερα  απασχολεί 528.000 αγρότες, το 12% και παράγει το 3,6% του εθνικού ΑΕΠ. Πριν από 20 χρόνια παρήγαμε πάνω από το 6%. 

Πριν από 10 χρόνια το σύνολο των αγροτών ήταν 1191006 άτομα (ΕΛΣΤΑΤ), πριν 20 χρόνια ακόμη περισσότεροι. Μήπως η μείωση του ΑΕΠ στο μισό είναι ακριβώς επειδή ο αγροτικός πληθυσμός έχει μειωθεί; Μήπως η περεταίρω μείωση που προτείνεται θα αποτελέσει την κατάρρευση του τομέα αντί την αύξηση του αντίστοιχου ΑΕΠ;

3) Λέτε πως πρόβλημα των υψηλών τιμών στα τρόφιμα πηγάζει κυρίως από την ανυπαρξία οικονομιών κλίμακας στην αγροτική παραγωγή. Οι οικονομίες κλίμακας στη γεωργική παραγωγή απαιτούν επίπεδα μέρη, πλήρως αρδευόμενα, με υψηλή εισροή αγροτοχημικών και απίθανες εκτάσεις μονοκαλλιέργειας. Καταρχήν θα πρέπει να πάτε σε άλλη χώρα.

Κατά δεύτερον, η οικολογική κατεύθυνση της ΕΕ καθορίζει τη μείωση των αγροτοχημικών, την αύξηση των χρησιμοποιούμενων καλλιεργειών αντί της μονοκαλλιέργειας που συνοδεύεται με μείωση της βιοποικιλότητας και αύξηση του ρίσκου έξαρσης φυτοπαθογόνων, μη καλλιέργεια σε επικλινή εδάφη και επαναδημιουργία των ζωνών αυτοφυής βλάστησης, τις οποίες εμείς πάντοτε είχαμε στο μεγαλύτερο μέρος του κατακερματισμένου κλήρου μας.

Το πρόβλημα των υψηλών τιμών στο ράφι, θα πρέπει πρώτα να το συνδέσετε -αν μπορείτε, γιατί πολλές φορές είναι αντιστρόφως ανάλογο- με τις τιμές παραγωγού, οι οποίες πολλές φορές είναι "ανοικτές", παραδίδουν προϊόντων πχ γάλα χωρίς να γνωρίζουν καν την τιμή που θα πάρουν. Οι περισσότερες τιμές παραγωγού είναι προς τα κάτω τα τελευταία χρόνια παρά προς τα πάνω, με κόστος παραγωγής αυξάνων.

4) Δεν έχουν εκμηχανιστεί οι ελιές μόνο στην Ισπανία και Πορτογαλία, έχει γίνει και εδώ. Αυξήθηκε και η παραγωγικότητα. Βασικό στοιχείο όμως μιας τιμής αγροτικού προϊόντος είναι η ποιότητα και εάν είναι ΠΓΠ, ΠΟΠ κλπ. Αντί να κοιτάμε αν η Πορτογαλία και σε λίγο η Κίνα, η Ινδία, η Αφρική και λοιπές χώρες που φύτευσαν Κορωνέικες και άλλες ελληνικές ποικιλίες αν θα έχουν αυξημένη παραγωγικότητα, δεν κοιτάμε να πιστοποιήσουμε ως ελληνική κληρονομιά τα φυτά και να απαιτήσουμε κρατικά έσοδα και έλεγχο εμπορίας των φυτών προς φύτευση;

5) Το πρόβλημα δεν είναι η εισαγωγή ανθρώπων, είναι η αύξηση της διάθεσης των γηγενών να δουλέψουν και να παράγουν ποιοτικά προϊόντα τα οποία να τα εμπορευτούν οι ίδιοι. Ένα μοντέλο που δεν αναφέρεται είναι μικρής κλίμακας, εξειδικευμένοι παραγωγοί που εμπορεύονται σε ομάδες τα προϊόντα τους και τα εξάγουν. Λέτε για τον Μητιλυνέο, αλλά αν μαζέψουμε δυναμικές αγροτικές επιχειρήσεις και συνεταιρισμούς, μικροί Μητιλυνέοι είναι.

Και μάλιστα διαμένουν στις απομακρυσμένες τους περιοχές και μένει και η ύπαιθρος και τα βουνά με κάποιον πληθυσμό. Με το δικό σας το μοντέλο δεν θα μείνει χωριό με κάτοικο ή θα είναι όλοι άνω των 70 ετών.

6) Και θα σας δώσω και ένα ακόμη δεδομένο. Το "τι έχουν τα έρμα και ψωφούν". Δεν φοβήθηκα ποτέ ότι θα  μπορέσει πολυεθνική να με ανταγωνιστεί ή να μπει στον τομέα μου. Για τον απλό λόγο ότι όσο καλή οργάνωση να έχει μια αγροτική και κυρίως μια κτηνοτροφική επιχείρηση, αν φύγεις για περισσότερες από 2-5 ημέρες, αν δεν λυπάσαι τα φυτά και τα ζώα και μένεις χωρίς ύπνο και σε αντίξοες καιρικές συνθήκες δίπλα τους, αν έχεις ωράριο και εάν δεν νιώθεις καλά το αντικείμενο, δεν θα μείνει για πολύ η επιχείρηση.

Με μάνατζερ και υπαλλήλους ωραρίου αγροτικά δεν γίνονται. Κατά δεύτερον μπορούν οι υπάλληλοι να δηλώσουν ζημιές και απώλειες και να μην μπορέσεις ποτέ να βγάλεις άκρη.

Με εκτίμηση

Γιδαράκου Μαρία

Δρ Γεωπόνος, Αγρότισσα και Κάτοχος μικρομεσαίας επιχείρησης

Απάντηση: "...δεν κοιτάμε να πιστοποιήσουμε ως ελληνική κληρονομιά τα φυτά και να απαιτήσουμε κρατικά έσοδα και έλεγχο εμπορίας των φυτών προς φύτευση;" Τι ακριβώς εννοείτε, να απαιτήσουμε δικαιώματα ευρεσιτεχνίας; Φαντάζεστε να απαιτήσουν κάποιοι άλλοι κάτι αντίστοιχο για τις πατάτες, ντομάτες, ράτσες αγελάδων, προβάτων, κοτόπουλων που δεν έχουν εγχώρια καταγωγή;

Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις. Αν επιθυμούμε οι ελληνικές ντομάτες να εκτοπίσουν τις ολλανδικές από το σούπερ μάρκετ, θα πρέπει να βρούμε τρόπο αυτές να είναι καλύτερης ποιότητας σε φθηνότερη τιμή. Ο καταναλωτής είναι ο τελικός αξιολογητής και κριτής...