Είναι ασφαλείς οι καταθέσεις, Καγκελάριε;...

Του Κώστα Στούπα

1) Είναι ασφαλείς οι καταθέσεις...

Την περασμένη Παρασκευή η ηλεκτρονική σελίδα της μεγαλύτερης γερμανικής οικονομικής εφημερίδας ξεκίνησε την ημέρα με πρώτο θέμα την αποκλειστική συνέντευξη του Καγκελαρίου Σόλτς. 

Μέσα σε λίγη ώρα η Handelsblatt άλλαξε τον τίτλο της συνέντευξης του Γερμανού Καγκελάριου, από "Είναι ασφαλείς οι καταθέσεις των Γερμανών, Καγκελάριε" σε " Ο Ολαφ Σολτς απορρίπτει τη σύγκριση με Lehman: "Ζούμε σε εντελώς διαφορετική εποχή"...

 

 

Αν και ο αρχικός τίτλος θα προσέλκυε περισσότερους αναγνώστες είναι προφανές πως θεωρήθηκε πως εγκυμονεί τον κίνδυνο να προκαλέσει έναν πανικό στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, ο οποίος εύκολα θα μπορούσε να μεταδοθεί σε ολόκληρο τον κόσμο.

Οι Γερμανοί εδώ και πολλά χρόνια είναι οι πλέον δύσπιστοι ως προς το τραπεζικό σύστημα καθώς διατηρούν εκτός τραπεζών μεγαλύτερο μέρος μετρητών από κάθε άλλη χώρα της Δύσης. Επιπλέον, οι Γερμανοί, τα τελευταία χρόνια, έχουν αποδειχτεί οι μεγαλύτεροι αγοραστές χρυσού σε διάφορες μορφές στην Ευρώπη.

Κατά την έννοια αυτή, η πρωτοβουλία του αρχισυντάκτη να βάλει τον πρώτο τίτλο στη συνέντευξη του Γερμανού Καγκελάριου ήταν παρακινδυνευμένη και δικαιολογημένα ίσως προκάλεσε αντιδράσεις.

Οι παρεμβάσεις υπέρ της διασφάλισης των καταθετών τόσο στις ΗΠΑ μετά τη χρεοκοπία της Silicon Valley Bank και μιας δύο ακόμη μικρότερων που ακολούθησαν, όπως και η παρέμβαση της Κεντρικής Τράπεζας της Ελβετίας για τη διάσωση της Credit Suisse, απομάκρυναν προς το παρόν τον κίνδυνο ενός bank run, μιας κίνησης πανικού μαζικής ανάληψης καταθέσεων...

Όμως τα  αίτια της χρεοκοπίας των παραπάνω τραπεζών και ίσως και αρκετών άλλων που θα ακολουθήσουν προσεχώς παραμένουν σε ισχύ.

Το βασικό αίτιο είναι η άνοδος των επιτοκίων προκειμένου να τιθασευτεί ο πληθωρισμός.

Όταν ανεβαίνουν τα επιτόκια συμβαίνουν τα εξής πράγματα:

α) Ακριβαίνει το χρήμα και προκαλείται επιβράδυνση ή και ύφεση της οικονομίας με αποτέλεσμα την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού.

β) Ο τράπεζες αρχικά εκμεταλλεύονται την άνοδο των επιτοκίων ανεβάζοντας τα επιτόκια καταθέσεων με καθυστέρηση σε σχέση με τα επιτόκια δανεισμού. Με τον τρόπο αυτό αυξάνουν τα περιθώρια κερδοφορίας και άρα και τα κέρδη τους...

γ) Οι επενδυτές ομολόγων πουλάνε παλιά ομόλογα που έχουν χαμηλότερες αποδόσεις προκειμένου να αγοράσουν νέα με υψηλότερες. Αυτό έχει σαν συνέπεια την πτώση της τιμής ενός ομολόγου στη δευτερογενή αγορά, με αποτέλεσμα αυτός που αναγκάζεται να πουλήσει να πουλάει με ζημιά... Έτσι χρεοκόπησε η SVB και μετέδωσε τον πανικό απόσυρσης των καταθέσεων και στις άλλες τράπεζες που ακολούθησαν και κυρίως στην πολύ μεγαλύτερη Credit Suisse.

δ) Αυξάνεται το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους για νοικοκυριά, επιχειρήσεις και κράτη. Κάποιος που χρωστάει 100 χιλ. με επιτόκιο 1% πληρώνει 1.000 ευρώ τον χρόνο και κάποιος που χρωστάει το ίδιο ποσό με επιτόκιο 5% πληρώνει πενταπλάσιο ποσό τον χρόνο. Το πλέον λογικό λοιπόν είναι πως αφού τα επιτόκια μένουν σε υψηλά επίπεδα είναι θέμα χρόνου να αρχίσουν να "κοκκινίζουν" τα δάνεια.

ε) Οι ζημιές από τα "κόκκινα" δάνεια και τα χαρτοφυλάκια των ομολόγων αρχίζουν να είναι μεγαλύτερες από τα κέρδη από την άνοδο των επιτοκίων και το σύστημα εισέρχεται στη διακεκαυμένη ζώνη, με τον ίδιο τρόπο που εισήλθε το ελληνικό τραπεζικό σύστημα την περασμένη δεκαετία.

Όσο τα επιτόκια παραμένουν ψηλά ο κίνδυνος συνέχισης των χρεοκοπιών αδύναμων κρίκων παραμένει αυξημένος. Αν οι Κεντρικές Τράπεζες μειώσουν τα επιτόκια, ο πληθωρισμός μπορεί να γίνει ανεξέλεγκτος ροκανίζοντας την αγοραστική αξία των νοικοκυριών και τα κέρδη των επιχειρήσεων.

Από μια πρακτική οπτική γωνία ο κίνδυνος "κουρέματος" των καταθέσεων λόγω χρεοκοπίας των τραπεζών υποκαθίσταται από το "κούρεμα" της αγοραστικής τους δύναμης λόγω πληθωρισμού.

To ελληνικό τραπεζικό σύστημα

Η κυρίαρχη πεποίθηση εντός και εκτός της χώρας υποστηρίζει πως το ελληνικό τραπεζικό σύστημα είναι ασφαλές γιατί το ελληνικό χρέος είναι "παρκαρισμένο" σε ευρωπαϊκούς θεσμούς με σταθερά χαμηλά επιτόκια. Ναι, αυτά τα οποία οι "βασιβουζούκοι" του εθνολαϊκισμού την περασμένη δεκαετία χαρακτήρισαν "τοκογλυφικά".

Τούτο είναι αληθές. Το ελληνικό δημόσιο δεν κινδυνεύει τα επόμενα χρόνια να χρεοκοπήσει από αύξηση του κόστους εξυπηρέτησης του δανεισμού όπως κινδυνεύουν άλλες χώρες με υψηλό χρέος όπως π.χ. η Ιταλία.

Το κόστος του τραπεζικού δανεισμού, όμως, σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά έχει ήδη αυξηθεί και εκεί μπορεί να προκύψουν προβλήματα.  

Επιπλέον, οι ελληνικές τράπεζες είναι από τις πλέον σαθρές σε ό,τι αφορά την κεφαλαιακή τους διάρθρωση αφού το μεγαλύτερο μέρος των ιδίων κεφαλαίων που απαιτούνται είναι από αναβαλλόμενη φορολογία. Δηλαδή, το κράτος τις έχει δανείσει τους φόρους που θα πληρώσουν μελλοντικά όταν θα βγάζουν κέρδη.

Ένα χαρακτηριστικό της περιόδου που διανύουν οι διεθνείς αγορές, είναι πως η υποχώρηση των μετοχών που προκλήθηκε λόγω της τραπεζικής κρίσης την περασμένη εβδομάδα, για πρώτη φορά συνοδεύτηκε εκτός από την ενίσχυση της ισοτιμίας του δολαρίου και από την άνοδο της τιμής του χρυσού.

Αμφότερα, θεωρούνται καταφύγια σε περιόδους κρίσεων αλλά σπάνια κινούνται παράλληλα...

2) 10 κανόνες  επιβίωσης στα χρηματιστήρια…

Στην αρχή του 2022 είχαμε δημοσιεύσει το παρακάτω άρθρο για τους κανόνες επιβίωσης στις χρηματιστηριακές αγορές. Πιστεύω πως μια αναδημοσίευση στην παρούσα φάση είναι χρήσιμη...

"O Bob Farrell είναι ένας από τους βετεράνους της Wall Street που έζησε όλες τις διακυμάνσεις μετά τη δεκαετία του ’50. Από τις εμπειρίες αυτής της πορείας συνέθεσε τους "10 κανόνες της αγοράς που πρέπει να θυμάστε"…

α) Οι αγορές τείνουν να επιστρέφουν στον μέσο όρο με την πάροδο του χρόνου.

β) Οι υπερβολές προς τη μία κατεύθυνση θα οδηγήσουν και σε υπερβολές προς την άλλη κατεύθυνση.

Οι αγορές σε μια περίοδο "φούσκας" μπορεί να φαίνονται έτοιμες να σκάσουν, ωστόσο καταφέρνουν να επεκταθούν.

Αντίθετα, οι αγορές σε ελεύθερη πτώση συνήθως αναστρέφουν πορεία  σαν είναι δεμένες με ιμάντα του bungee jumping.

γ) Δεν υπάρχουν νέες εποχές — οι υπερβολές δεν είναι ποτέ μόνιμες.

δ) Οι αγορές που ανεβαίνουν ή πέφτουν επιθετικά και εκθετικά συνήθως προχωρούν περισσότερο από ό,τι νομίζετε, αλλά ποτέ δεν διορθώνουν πηγαίνοντας στα πλάγια.

ε) Το ευρύ κοινό πραγματοποιεί το μεγαλύτερο μέρος των αγορών στην κορυφή.

Ο χρόνος για να αγοράσετε μετοχές είναι όταν οι άλλοι φοβούνται και να πουλήσετε  όταν οι άλλοι είναι εφησυχασμένοι.

ζ) Ο φόβος και η απληστία είναι ισχυρότερα από τη μακροπρόθεσμη αποφασιστικότητα.

Ο χειρότερος εχθρός του επενδυτή είναι ο εαυτός του, ειδικά όταν τα συναισθήματα παίρνουν τον έλεγχο.

Για να αντιμετωπίσεις τον φόβο και την απληστία, εξασκήσου στον αυτοέλεγχο. Στα κάτω της αγοράς κρατήστε αρκετά μετρητά στο χέρι, ώστε να μην μπείτε στον πειρασμό να πουλήσετε σε εξευτελιστικές τιμές.

Στις καλές μέρες "κλαδέψτε" τους νικητές... Αυτή η στρατηγική θα σας βοηθήσει να είστε προνοητικοί αντί να αντιδράτε σπασμωδικά.

η) Οι αγορές είναι ισχυρότερες όταν στηρίζονται σε ευρεία διασπορά και ασθενέστερες όταν στηρίζονται σε μια  χούφτα από  blue-chips.

θ) Οι bear markets έχουν τρία στάδια, μια  απότομη πτώση, μια αντανακλαστική ανάκαμψη και μια μεγαλύτερη θεμελιώδη πτωτική τάση...

ι) Όταν όλοι οι εμπειρογνώμονες και οι προβλέψεις συμφωνούν — κάτι άλλο πρόκειται να συμβεί.

η) Οι αγορές ταύρων είναι πιο διασκεδαστικές από τις αγορές αρκούδων...

3) Αναβολή στρατευσίμων...

Αγαπητέ κύριε Στούπα, αν και οικονομικός αναλυτής βλέπω πόσο νοιάζεστε για την πατρίδα μας. Σας γράφω για να επισημάνω ένα πρόβλημα που λαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις.

Παρατηρείται θεαματική αύξηση αναβολής στρατευσίμων για ψυχολογικούς λόγους, κάποιοι ψυχίατροι έχουν στήσει φάμπρικα και με πολύ εύκολο τρόπο χορηγούν μία δήθεν αγωγή και βεβαίωση σε υποψήφιους στρατεύσιμους προκειμένου να γλυτώσουν τη θητεία.

Πλέον θεωρείται πολύ εύκολο να απαλλαγείς μιας και οι αρμόδιοι των στρατιωτικών υπηρεσιών δεν αναλαμβάνουν την ευθύνη να διαγνώσουν ποιες από τις προαναφερόμενες περιπτώσεις είναι αληθινές και ποιες ψεύτικες (πλειοψηφία). Με αυτόν τον τρόπο οι έξυπνοι και σε αυτόν τον τομέα πίνουν εις υγείαν των κορόιδων που επανδρώνουν από φιλοπατρία τον ελληνικό στρατό, οι νέοι βλέποντας χωρίς κυρώσεις φίλους τους να το παίζουν ψυχάκηδες και να μην εκπληρώνουν τη θητεία τους μαθαίνουν από νωρίς ότι αυτό το κράτος είναι η χώρα του ότι δηλώσεις είσαι. Αν μπορείτε να κάνετε κάτι, κάντε το, είναι ντροπή σε ένα τόσο ευαίσθητο θέμα να υπάρχουν παιδιά και αποπαίδια.

Αργύρης Α.

kostas.stoupas@capital.gr