Το πέρασμα της Κασσάνδρας...

Τετάρτη, 19-Οκτ-2016 00:02

Του Κώστα Στούπα 

1)Το πέρασμα της Κασσάνδρας…

 
Πολιτεία γυμνή, πρωινό με τις άδειες καρέκλες
δεν είναι δω τόπος να μείνουμε
εδώ δεν έχει δρόμους δεν έχει μάτια
μέσα σ' ερειπωμένα παράθυρα
μια μυρωδιά γκαζιού και κίτρινης λαδομπογιάς…
Νίκος-Αλέξης Ασλάνογλου "Δύσκολος θάνατος" του 1954

 

Υπάρχει μια παλιά κινηματογραφική ταινία της δεκαετίας του ’70 του Τ. Κοσμάτου με τη Σοφία Λώρεν και τον Μπαρτ Λάνκαστερ που προβλήθηκε στις ελληνικές αίθουσες με τον τίτλο "Το πέρασμα της Κασσάνδρας" (The Cassandra Crossing 1976).

Η ιστορία αφορά έναν τρομοκράτη που έχει μολυνθεί από ένα θανατηφόρο ιό. Στην προσπάθειά του να διαφύγει τη σύλληψη μπαίνει στο εξπρές Γενεύης - Στοκχόλμης και σταδιακά μολύνει τους επιβάτες.

Την υπόθεση αναλαμβάνει ο ταγματάρχης Μακένζι, που επικοινωνεί με το γιατρό Τσάμπερλεν και τη γυναίκα του.

Ο Τσάμπερλεν εντοπίζει τον τρομοκράτη - φορέα και προσπαθεί να τον βγάλει από το τρένο μέσω ενός ελικοπτέρου. Η προσπάθεια όμως αποτυγχάνει και ο φορέας πεθαίνει.

Έτσι ο Μακένζι αποφασίζει να στείλει το τρένο σε μια ετοιμόρροπη γέφυρα για να καταστραφεί, προκειμένου να μην εξαπλωθεί ο θανατηφόρος ιός...

Αν όπου το όνομα του γιατρού Τσάμπερλεν βάλετε αυτό του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ή του δόκτορα Ζιν ή του Πολ Τόμσεν που πριν λίγες μέρες φερόταν να εισηγείται τον απεγκλωβισμό του ΔΝΤ από την Ελλάδα γιατί ούτε αυτή ούτε καμιά κυβέρνηση δεν μπορεί να τη σώσει, τότε οι συνειρμοί είναι εύγλωττοι...

Δυστυχώς όταν χθες το πρωί είδα στον τοίχο του καλού συναδέλφου και φίλου Δημήτρη Τριανταφυλλίδη τους στίχους του Αλέξη Ασλάνογλου ένιωσα ακριβώς την αίσθηση που νιώθω όλο και πιο συχνά όταν περνώ από ερημωμένους άλλοτε πολυσύχναστους εμπορικούς δρόμους της Αθήνας.

Παντού στη χώρα, παραφράζοντας Σαββόπουλο και Βιμ Βέντερς, είναι φανερή η θανάσιμη αγωνία του... τερματοφύλακα πριν από το κρίσιμο πέναλτι της παραμονής στον όμιλο ή τον υποβιβασμό.

Η Κασσάνδρα ως γνωστόν ήταν κόρη του Πριάμου που έκανε δυσοίωνες προβλέψεις αλλά την είχαν τιμωρήσει ώστε κανείς να μην την πιστεύει.

Για την ακρίβεια ο θεός Απόλλων έδωσε στην Κασσάνδρα το χάρισμα της μαντικής και ζήτησε τον έρωτά της ως αντάλλαγμα. Η Κασσάνδρα όμως αρνήθηκε. Τότε ο θεός την εκδικήθηκε δίνοντάς της την κατάρα του να μη δίνει κανένας πίστη στις προφητείες της.

Η Κασσάνδρα προέβλεψε πως ο Πάρις θα έφερνε την καταστροφή της Τροίας, είχε προβλέψει το θάνατο του Έκτορα και είχε προειδοποιήσει τους Τρώες για το Δούρειο Ίππο...

Όταν κάποιος αδυσώπητος κατακτητής θέλει να υποτάξει μια χώρα κάνει αυτό που έκαναν οι σοβιετικοί στο Κατύν με τους Πολωνούς.  Εξανδραποδίζει την ελίτ της κοινωνίας για να την αντικαταστήσει με δικούς του ανθρώπους. 

Όταν ένα καράβι βουλιάζει, εκτός από τα ποντίκια που έχουν ένστικτο ή επειδή απλά ζουν στα ίσαλα που πλημμυρίζουν ευθύς εξ αρχής,  πρώτοι φεύγουν αυτοί που είναι σε θέση να καταλάβουν πως βουλιάζει.

Σε κάθε κοινωνικό σύνολο υπάρχει μια μειοψηφία η παρουσία και η δράση της οποίας  παίζει το ρόλο του καταλύτη για το σύνολο του πληθυσμού. Αυτή η μειοψηφία είναι παντού, στις επιχειρήσεις, την πολιτική, την εκπαίδευση, τις ένοπλες δυνάμεις...

Οι 300-400.000 Ελλήνων που έχουν φύγει τα τελευταία 6-7 χρόνια της κρίσης αποτελούν αυτήν την κατηγορία.

Οι επιχειρήσεις συνεχίζουν να φεύγουν από τη χώρα. Αρκεί να προσέξει κάποιος την "εκκωφαντική" σιωπή των επιχειρηματικών ειδήσεων τα τελευταία χρόνια που κάθε μήνα γίνεται και πιο "κραυγαλέα"...

Κάποιος που λόγω επαγγελματικής συνήθειας ξεκινά τη μέρα του με τις επιχειρηματικές και οικονομικές ειδήσεις αντιλαμβάνεται τι θέλω να πω. Είτε δεν κινείται τίποτα, είτε οι λίγες ειδήσεις που βγαίνουν υποκρύπτουν απομάκρυνση επιχειρήσεων από την Ελλάδα, με αθόρυβο τρόπο για να μην προκαλέσουν το θυμό... τυράννων της οικονομίας.

Με 3,5-4 εκατ. συνταξιούχους και αργόμισθους πελάτες στο δημόσιο (γιατί όποιος δεν δέχεται αξιολόγηση δε μπορεί να αντιδρά στη λέξη αργόμισθος...) και ευρύτερο δημόσιο και 2,5-3 εκατ. είλωτες στον ιδιωτικό τομέα, δεν χρειάζεται να είσαι ειδικός ούτε στα μαθηματικά ούτε στα οικονομικά, για να καταλάβεις πως η συντριβή είναι με μαθηματική ακρίβεια θέμα χρόνου.

Δεν χρειάζεται να είσαι ειδικός να καταλάβεις γιατί δεν γίνεται και δεν πρόκειται να γίνει καμιά σοβαρή επένδυση στη χώρα. Η χώρα μοιάζει με την εξπρές αμαξοστοιχία Γενεύης-Στοκχόλμης της κινηματογραφικής ταινίας, αφού έγιναν κάποιες ανεπιτυχείς προσπάθειες ελέγχου της κατάστασης οδηγείται σε κάποιο πέρασμα της Κασσάνδρας για τα περαιτέρω...

Οι γεμάτες ταβέρνες δεν είναι δείκτης της οικονομικής κατάστασης του σήμερα και του αύριο. Είναι ό,τι έχει απομείνει από το "λίπος" του χθες και μια φυσιολογική  απάντηση σε μια ανεξέλεγκτη και αδιέξοδη κατάσταση...

2) Ας ελπίσουμε πως η ιστορία επαναλαμβάνεται

Αγαπητέ κ. Στούπα,

Ζω στη γηραιά Αλβιώνα και ήρθα για μια βδομάδα να δω γονείς, φίλους και το σπίτι μου στην Ελλάδα. Σας διαβάζω στο Ηνωμένο Βασίλειο κάθε μέρα, είσαστε η φωνή της λογικής στη χώρα της φαλακρής τραγουδίστριας. Είχα να έρθω στην Ελλάδα από τον Ιούλιο και φανταζόμουν ότι θα έβρισκα την κατάσταση χειρότερη και τους Έλληνες πιο μελαγχολικούς μετά από τόση φορολογία, κλείσιμο επιχειρήσεων, κλπ.

Χθες το μεσημέρι (Κυριακή) βρήκα το τελευταίο τραπέζι στη συνοικιακή ψαροταβέρνα της γειτονιάς μου. Ήταν φίσκα από κόσμο που μιλούσε, γελούσε και ευχαριστιόταν τα ψαρικά του. Σήμερα βγήκα να ψωνίσω, να πληρώσω λογαριασμούς, οδήγησα στην πόλη και η συνολική εντύπωση που αποκόμισα είναι ότι οι Έλληνες είναι λιγότερο μελαγχολικοί απ' ό,τι το καλοκαίρι. Έμεινα με το στόμα ανοιχτό. Μόλις επέστρεψα από βραδινή έξοδο και το wine bar που πήγα ήταν σχεδόν γεμάτο, Δευτεριάτικα. Όλοι ευδιάθετοι, αστειάκια, μια χαρά.

Ειλικρινά, δεν ξέρω τι να υποθέσω. Πιθανόν αυτή η συμπεριφορά να είναι ένα σύστημα αυτο-άμυνας στο αδιέξοδο που όλοι αντιλαμβάνονται. Πάντως η εικόνα της οικονομίας δεν συνάδει με την εικόνα της Ελλάδας στην καθημερινότητά της. Οι δε συμπεριφορές υποδηλώνουν ένα ψυχικό φάσμα που κυμαίνεται από την απάθεια μέχρι και την ευφορία. Δεν υπάρχει ούτε αγανάκτηση/θυμός, ούτε επιθυμία ανάληψης δράσης. Είναι σαν όλοι να γνωρίζουν ότι το παιχνίδι είναι τελειωμένο και ζουν όσο καλύτερα μπορούν. Και το πιο ωραίο είναι ότι όταν επιστρέψω στη Βρετανία θα με ρωτάνε όλοι για τους καημένους τους Έλληνες και πόσο υποφέρουν. Τι να πω; Ότι καημένοι είναι οι ίδιοι που σκοτώνονται στη δουλειά και περιμένουν το Σαββατοκύριακο για να μεθύσουν στο παμπ της γειτονιάς τους;

Πολύ θα με ενδιέφερε μια δική σας ψυχαναλυτική προσέγγιση της συμπεριφοράς των Ελλήνων τη στιγμή που ο οικονομικός Αρμαγεδδών είναι σε εξέλιξη.

Σας ευχαριστώ που γράφετε. Μην σταματήσετε, παρακαλώ.

Φιλικά,

Λ. Κ.

Υ.Γ. Αν το δημοσιεύσετε, μόνο με τα αρχικά μου, παρακαλώ.

Απάντηση: Αυτή ακριβώς είναι η κατάσταση σε πολλά μέρη της Αθήνας και της Ελλάδας. Λίγο αν παρατηρήσεις όμως κάτω από την επιφάνεια θα δεις την πραγματικότητα. Οι ανεξόφλητες οφειλές στο δημόσιο είναι πάνω από 90 δισ. Ευρώ και στα ασφαλιστικά ταμεία πάνω από 20 δισ. Ευρώ και συνεχίζουν να αυξάνονται. Στη ΔΕΗ οι ανεξόφλητες οφειλές είναι πάνω από 3 δισ. Ευρώ πάνω από το 50% του τζίρου της εταιρείας.

Με απλά λόγια, αν οι περισσότεροι Έλληνες χρωστάνε σε εφορία, ταμεία ποιος γεμίζει τις ταβέρνες;

Προφανώς η πλειοψηφία προτιμά να ξοδεύει ό,τι της έχει απομείνει παρά να ταΐζει τους "Καρανίκες" όλων ανεξαιρέτως των κομμάτων. Τους παίρνουν τα σπίτια, πόσα θα πάρουν και τι θα τα κάνουν αφού τα κόκκινα δάνεια αυξάνονται ακόμη αντί να μειώνονται; Η έκρηξη είναι θέμα χρόνου...

Για να υπάρξει αντιστροφή της οικονομίας εκτός των φόρων, των ασφαλιστικών εισφορών και της πολιτικής και φορολογικής σταθερότητας χρειάζεται να μηδενιστούν και αυτές οι οφειλές. Πρώτα απ’ όλες αυτές προς το κράτος και τα ασφαλιστικά ταμεία που είναι αυθαίρετες. Όποιος χρωστά στις τράπεζες έχει δανειστεί χρήματα που είναι ξένα... Όποιος χρωστά στο λιγότερο ανταποδοτικό και διεφθαρμένο κράτος της Ευρώπης απλά είναι θύμα ληστείας...

Όταν ξεκινούσε αυτή η κρίση το 2010 είχα διαβάσει μια ενδιαφέρουσα περιγραφή της ζωής στην Αγία Πετρούπολη μερικές εβδομάδες μετά την επανάσταση των μπολσεβίκων, όταν τα καφέ, εμπορικά και τα διασκεδαστήρια συνέχιζαν να είναι γεμάτα κόσμο που προφανώς με τις παραστάσεις που είχε ζήσει, δεν μπορούσε να φανταστεί τι ακολουθεί...

Η πραγματικότητα καθυστέρησε μέχρι να εξαντληθεί το "λίπος" αλλά ήρθε. Το ίδιο ισχύει και για τους Έλληνες εμπόρους της Σμύρνης που γέμιζαν τις αποθήκες με εμπορεύματα λίγο πριν την έλευση του Κεμάλ.

Παρατηρώ όλα αυτά που περιγράφεις όπως παρατηρώ ακόμη τις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις. Τη σιγουριά με την οποία κάποιοι εναποθέτουν το μέλλον των επόμενων 20-30 χρόνων σε ένα κράτος που μόνο οι τυφλοί δεν βλέπουν πως έχει χρεοκοπήσει και είναι θέμα χρόνου να κηρύξει στάση πληρωμών...

Το μόνο αισιόδοξο μήνυμα που μπορεί κάποιος να εισπράξει αυτήν την περίοδο είναι από βιβλία σαν του καθηγητή στο Yale Στάθη Καλύβα: "Καταστροφές και θρίαμβοι" όπου περιγράφονται αρκετά παραδείγματα για το πως αυτή η χώρα μετά από μεγάλες καταστροφές πέτυχε μεγάλους θριάμβους... Ας ελπίσουμε λοιπόν πως η ιστορία επαναλαμβάνεται.

kostas.stoupas@capital.gr