Του Γιώργου Κράλογλου

Αμέτρητες φορές είπε η κυβέρνηση ότι το φοροκυνηγητό θα φέρει λεφτά και στην υγεία. Τι δεν είπε; Πότε θα δοθούν. Πριν ή μετά τη μεταρρύθμισή της... 

Το σημειώνουμε αυτό για δύο λόγους. 

Πρώτον, γιατί και κατά τη γνώμη μας η μεταρρύθμιση στην υγεία δεν είναι παίξε γέλασε... όπως πολλά άλλα παιχνίδια της πολιτικής γλώσσας.. και της σκοπιμότητας της. 

Και δεύτερον, η πολιτική σκηνή στο σύνολό της οφείλει να δώσει και μια απάντηση στα τελευταία σχόλια του Ελεγκτικού Συνεδρίου που φέρνει στο φως τα μύρια όσα… Μας τα αποκαλύπτει απόσπασμα επιστολής αναγνώστη της στήλης,  γνώστη του θέματος, μαζί με προσωπικά του σχόλια,  από τις εμπειρίες του στον χώρο αυτό.

Κύριε Κράλογλου, 

Πριν από μερικές ημέρες, το Ελεγκτικό Συνέδριο παρουσίασε την Έκθεσή του για τις Διοικήσεις των Δημοσίων Οργανισμών.

Η Έκθεση του, για την περίοδο 2021-2022, ανέδειξε αυτό που όλοι γνωρίζουν αλλά δεν το ξεστομίζουν: ότι υπάρχει κατασπατάληση του Δημοσίου χρήματος. 

Αναφέρει το Ελεγκτικό Συνέδριο:

"1. Οι δημόσιοι φορείς δεν προγραμματίζουν εγκαίρως και ορθολογικά την κάλυψη των αναγκών τους. Προσαρμόζουν τις ανάγκες τους στο όριο των απευθείας αναθέσεων καλύπτοντας αυτές αποσπασματικά και προβαίνοντας σε κατατμήσεις.

2. Δεν αιτιολογείται επαρκώς ο απρόβλεπτος και επείγων χαρακτήρας των αναγκών που καλύπτονται με προσφυγή στη διαδικασία με διαπραγμάτευση. Οι αναθέτοντες φορείς ταυτίζουν το "απρόβλεπτο" με το "επείγον".

3. Σημαντικά περιθώρια ενίσχυσης υφίστανται στην ουσιαστική συμμετοχή των διοικητικών υπηρεσιών του φορέα κατά τη διαδικασία που προηγείται της τελικής απόφασης ώστε να μη δημιουργούνται υπόνοιες αυθαιρεσίας και αδιαφάνειας.

4. Σε πολλές περιπτώσεις δεν καθορίζεται με σαφήνεια το αντικείμενο της σύμβασης, ούτε προκύπτει ο τρόπος υπολογισμού της εκτιμώμενης δαπάνης. Δεν αποδεικνύεται προηγούμενη έρευνα αγοράς.

5. Δεν παρέχονται εχέγγυα διαφάνειας ως προς την επιλογή του αναδόχου και τον καθορισμό του τιμήματος ιδίως όταν διενεργούνται επανειλημμένες αναθέσεις στον ίδιο ανάδοχο. Δεν υφίστανται προκαθορισμένα και επομένως επαληθεύσιμα κριτήρια επιλογής όσων καλούνται να υποβάλουν προσφορά. Δεν γίνεται διαπραγμάτευση του τιμήματος. Προσφέρονται χαμηλά έως μηδενικά ποσοστά έκπτωσης. Συστήματα ηλεκτρονικής αγοράς δεν εφαρμόζονται ευρέως.

6. Το υψηλότερο ποσοστό απευθείας αναθέσεων παρατηρήθηκε στα νοσοκομεία. Μικρό ποσοστό των συμβάσεών τους ανατίθεται μέσω διαγωνιστικών διαδικασιών λόγω χρόνιων συστημικών αδυναμιών σε συνδυασμό με τις επιτακτικές ανάγκες προμήθειας φαρμάκων και λοιπών αναλωσίμων. Προσφυγή σε νομιμοποιητικές διατάξεις.

7. Οι δημόσιοι φορείς δεν διαθέτουν σύστημα αξιολόγησης των καταγγελιών και αξιοποίησης αυτών για τη βελτίωση της ακεραιότητας της διαδικασίας των απευθείας αναθέσεων. Στις απευθείας αναθέσεις δημοσίων συμβάσεων και στις αναθέσεις ύστερα από σύντομη διαδικασία διαπραγμάτευσης, χωρίς δημοσίευση προκήρυξης, οι αναθέτουσες αρχές συνάπτουν τη σύμβαση με οικονομικό φορέα της επιλογής τους. Η διακριτική ευχέρεια που παρέχεται στις αναθέτουσες αρχές χάριν της απλούστευσης των διαδικασιών δεν σημαίνει ότι έχουν τη δυνατότητα να επιλέγουν όποιον φορέα επιθυμούν χωρίς να αιτιολογούν την επιλογή τους αυτή επισημαίνει, μεταξύ άλλων, το Ελεγκτικό Συνέδριο.

Για να μην εγείρονται υπόνοιες χαριστικών συμβάσεων, η έλλειψη ανταγωνισμού πρέπει να αντισταθμίζεται με εγγυήσεις διαφάνειας αναφορικά με τα κριτήρια επιλογής του αναδόχου, τα οποία πρέπει να είναι προκαθορισμένα και επομένως επαληθεύσιμα. Η ανάγκη αυτή καθίσταται επιτακτικότερη όταν παρατηρείται συστηματική επιλογή του ίδιου αναδόχου επί σειρά ετών. Στην πλειονότητα των συμβάσεων που ελέγχθηκαν δεν προκύπτει ότι η επιλογή των αναδόχων γίνεται βάσει έρευνας αγοράς ή βάσει άλλων κριτηρίων τα οποία είναι προκαθορισμένα και διαφανή."

Σε αυτήν την Έκθεση συνέπεσε μετά από λίγες ημέρες και η αποπομπή (ακόμη μία) της Διοίκησης ενός μεγάλου Νοσοκομείου.

Έχοντας εργαστεί σε ένα από τα πιο σύγχρονα Νοσοκομεία της Ελλάδος τα προηγούμενα χρόνια, οφείλω να ομολογήσω ότι αυτά που διάβασα μου προκάλεσαν θυμηδία. Θέματα, τα περισσότερα εκ των οποίων, έχουν διευθετηθεί 22 χρόνια πριν στο συγκεκριμένο Νοσοκομείο, αποτελούν ακόμη για τα Δημόσια Νοσοκομεία, σημεία που χρήζουν βελτίωσης εν έτη 2023 (γέλια)…

Έννοιες, όπως Logistics, Σχεδιασμός, Προγραμματισμός, Οικονομική διαχείριση, λογιστικοποίηση, είναι άγνωστες στις Διοικήσεις των Νοσοκομείων, όπως αποφαίνεται το Ελεγκτικό Συμβούλιο…

Γιατί; Γιατί, η επιλογή των Διοικήσεων έγινε με αποκλειστικό προσόν και προνόμιο την "γνωριμία”.

Οι ικανότητες; Δεν μας ενδιαφέρουν; Δεν ενδιαφέρει την Κυβέρνηση να τοποθετήσει ανθρώπους με γνώσεις σε θέματα που άπτονται της αποτελεσματικής λειτουργίας ενός Νοσοκομείου;

Και πάμε στο άλλο άκρο. Το ΑΣΕΠ. Σε ποια ανεπτυγμένη οικονομία η πρόσληψη στελεχών ανώτατης βαθμίδας σε έναν Δημόσιο Οργανισμό καθορίζεται από μία επιτροπή με βάση τα "τυπικά προσόντα" και τον γραπτό διαγωνισμό;

Μπορεί η επιτροπή να αξιολογήσει τους υποψηφίους για την ικανότητά τους στην δημιουργία οικονομιών κλίμακας στους συγκεκριμένους Οργανισμούς;

Για την κουλτούρα που μπορεί κάποιος υποψήφιος να διαμορφώσει και να εξελίξει ως στοιχείο βελτίωσης των συνθηκών εργασίας;

Για τις οικονομικές σχέσεις και θέσεις που πρέπει να εφαρμόζονται για την ορθότερη και αποτελεσματικότερη λειτουργία ενός Νοσοκομείου;

Τι εμπόδιζε τους αρμόδιους να τοποθετήσουν τους κατάλληλους, πέρα από τα προφανές;

Έτσι όμως, εκτίθεται η ίδια η Κυβέρνηση με τις άστοχες επιλογές της.

Χρειάζονται Διοικήσεις με ικανότητα αντίληψης, ενσυναίσθησης και εμπειρίας για να βελτιώσουν την κατάσταση στους χώρους των Νοσοκομείων. Δεν χρειάζεται μία ακόμη "Διαχειριστική Διοίκηση"… χωρίς όραμα, χωρίς φιλοδοξίες να παρουσιάσουν κάτι καλύτερο από αυτό που παρέλαβαν. 

Για Διοικητές που ενδιαφέρονται να δημιουργήσουν πολιτική προς όφελος των εργαζομένων, των ασθενών, της κοινωνίας, της ίδιας της Νοσοκομειακής Κοινότητας.

Και το ΑΣΕΠ δεν μπορεί να συμβάλει σε αυτό. Απλά θα παίζει "Τζόκερ" με τις επιλογές του.

Δεν συμφωνείτε; Δεν πειράζει. Συμφωνεί το Ελεγκτικό Συνέδριο…

Με τιμή

Κ.Τ.
Οικονομολόγος MSc. 

george.kraloglou@capital.gr