Πληρωμή με το σταγονόμετρο στα κρατικά φέσια στην αγορά

Του Δημήτρη Παπακωνσταντίνου 

Το πρόβλημα με τις ληξιπρόθεσμες οφειλές του κράτους προς εταιρείες, συμβασιούχους, συνταξιούχους και φορολογουμένους παραμένει. Αυτό αποδεικνύουν τα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν χθες. 

Δείχνουν ότι υπήρχε οριακή άνοδος τον Σεπτέμβριο, για 2ο συνεχή μήνα, στα χρέη του λεγόμενου "ευρύτερου" δημοσίου. Έφτασαν στα 1,673 δισ. ευρώ (από 1,637 δισ. έναν μήνα πριν). Η άνοδος αυτή τη φορά προήλθε από τα ασφαλιστικά ταμεία (εκκρεμείς συντάξεις) και από την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Πτωτική ήταν αντιθέτως η τάση στα Νοσοκομεία και στις ΔΕΚΟ.  Είναι προφανές ότι αυτή η εικόνα δεν συμβαδίζει με τις προσδοκίες της αγοράς από τη νέα κυβέρνηση. Βεβαίως μιλάμε για σχεδόν μόλις 4 μήνες διακυβέρνησης. Σωστά αλλά τον πήχη των προσδοκιών τον έβαλε ψηλά η ίδια η κυβέρνηση...

Όμως, για να το δει κανείς το ζήτημα με ψύχραιμη και δίκαιη ματιά, είναι απαραίτητη σε αυτό το σημείο μία ιστορική αναδρομή. Καθώς το πρόβλημα προϋπήρχε των μνημονίων. Μία μεγάλη βελτίωση προέκυψε ωστόσο την 2ετία 2013-2014. Τότε οι οφειλές του λεγόμενου "ευρύτερου" δημοσίου από τα 8,8 δισ. ευρώ περιορίστηκαν στα 3 δισ. ευρώ. Το 2015 εκτοξεύθηκαν ξανά πάνω από τα 5 δισ. ευρώ για να περιορισθούν στο 1,5 δισ. ευρώ στο τέλος του 2018 και να "παραδοθούν" στα 1,7 δισ. ευρώ στην παρούσα κυβέρνηση.

Κανείς λοιπόν, για να είμαστε σοβαροί δεν περίμενε ότι ως εκ θαύματος το πρόβλημα θα λυθεί μέσα σε λίγους μήνες διακυβέρνησης. Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν για ένα ζήτημα που είναι και χρόνιο και πολύπλευρο. Ωστόσο, αυτή η πολύ χαμηλή πρόοδος, αλλά και η προοπτική – με βάση τις δηλώσεις των κυβερνητικών στελεχών – να ολοκληρωθεί η εξόφληση έως το τέλος του 2020, προβληματίζει. 

Δείχνει ότι ο βαθμός δυσκολίας του εγχειρήματος είναι μεγάλος. Ίσως πιο μεγάλος από αυτόν που ανέμενε η κυβέρνηση. Βεβαίως το οικονομικό επιτελείο προσπαθεί να ξεκαθαρίσει τα μέτωπα από τις πρώτες ημέρες διακυβέρνησης. Επιχειρεί να πιέσει τους αρμόδιους φορείς να μειώσουν τα χρέη τους. Αλλά η διαδικασία είναι δύσκολη. Είναι δύσκολη γιατί πρέπει να ξεκαθαρίσουν τα χρέη. Κάποια από αυτά είναι γνωστό ότι δεν θα αποπληρωθούν ποτέ γιατί δεν υπάρχουν τα "παραστατικά", είναι άφαντοι οι δικαιούχοι ή για άλλους λόγους. Άρα το πραγματικό ύφος των οφειλών είναι χαμηλότερο και πρέπει σε συνεννόηση με τους θεσμούς να φανεί η πραγματική εικόνα. 

Η πιο μεγάλη δυσκολία όμως είναι άλλη. Το πιο μεγάλο στοίχημα για το οικονομικό επιτελείο αλλά και για τους φορείς που "παράγουν" τα κρατικά "φέσια" είναι να ανακοπεί η δημιουργία νέων "γενιών" από απλήρωτες υποχρεώσεις. Το "υπόλοιπο" των οφειλών των νοσοκομείων, των ασφαλιστικών  ταμείων, των ΔΕΚΟ, των ΟΤΑ παραμένει σταθερό όχι γιατί δεν πληρώνουν. Αλλά γιατί την ίδια στιγμή που κάποιες οφειλές εξοφλούνται, νέες δημιουργούνται. 

Η κυβέρνηση πράγματι επιχειρεί να δώσει τέλος σε αυτή τη Λερναία Ύδρα με έναν νέο μηχανισμό που προωθείται σε συνεννόηση με τους θεσμούς. Και αυτό αποτελεί ένα μεγάλο στοίχημα όχι μόνο για το νοικοκύρεμα των δαπανών αλλά και για να δοθεί η ανάσα στον επιχειρηματικό κόσμο και στους ιδιώτες που δικαίως περιμένουν να πληρωθούν. Για να δοθεί το μήνυμα πως πλέον η στάση πληρωμών τελειώνει και πως η θηλειά που προκαλεί η απουσία ρευστότητας χαλαρώνει. Η αγορά περιμένει το "σήμα". Αλλά δεν το έχει λάβει ακόμα. Όπως περιμένει και την ταχύτερη εισροή των κονδυλίων του ΕΣΠΑ, αλλά και την επαναφορά της "κανονικότητας" στην τραπεζική ρευστότητα...   

dimitris.papakonstantinou@capital.gr